مرگ قلابی ماهی های مردانی

گفتگو با مهدی مردانی شاعر مجموعه «مرگ قلابی ماهی‌ها»

«مرگ قلابی ماهی‌ها» عنوان مجموعه شعری است از مهدی مردانی که در آن نزدیک به 40 غزل و 150‌رباعی از سروده‌های این شاعر در یک مجلد گردآوری شده کرده است.

مردانی درباره این مجموعه گفته است: این مجموعه دربرگیرنده شعرهای آیینی و شعرهای آزاد من است. در بخش اشعار آزاد، سروده‌هایی با موضوع مسایل اجتماعی، دفاع مقدس و مسایل روز آمده است.

مجموعه شعر «مرگ قلابی ماهی‌ها» از تولیدات مرکز آفرینش‌های حوزه هنری، در قطع رقعی و شمارگان دو هزار و 500 نسخه از سوی انتشارات سوره مهر منتشر شده است.

به بهانه انتشار این کتاب گفتگویی با سراینده آن انجام شده  گفتگویی که قرار بود حول محور قالب‌های شعری شاعر باشد اما موضوع به شعر کودک کشیده شد.

مردانی از آن دست شاعرانی است که بی‌پروا اعلام می‌دارد که به یک قالب خاص تعصب ندارد  مشروح گفتگو با این شاعر حوزه بزرگسال و کودک را ادامه بخوانید .

به عنوان اولین سوال قدری از مضمون و محتوای اشعارتان بگویید؟

شعرهای این مجموعه با مضمون آیینی و شعرهای آزاد است، که اشعار آزادم با تم اجتماعی، دفاع مقدس و مسائل روز جامعه سروده شده است. کتاب از سه فصل تشکیل شده است ،  مجموعه اول با عنوان «عرض ادبی به آفتاب» که مجموعه آیینی است، فصل دوم «مرگ قلابی ماهی‌ها» که مجموعه شعری است با مضامین عاشقانه ‌ و اجتماعی و مجموعه سوم نیز با عنوان«تا سیب شدیم» است که دو مجموعه اول در قالب غزل است و مجموعه آخر «تا سیب شدیم»در قالب رباعی می باشد.

این مجموعه چندمین مجموعه شعری شما می باشد؟

قریب به سی مجموعه شعری در حوزه کودک دارم و این اثرم نیز سومین مجموعه شعری من برای بزرگسالان است.

تفاوت سرایش شعر کودک با شعر بزرگسال را در چه مواردی ارزیابی می‌کنید؟

تشبیه و استعارات بیشتر برای شعر بزگسالان تا برای کودکان و نوجوانان در مجموع فرم و مضمون در شعر بزرگسال و کودک تفاوت دارد.

علاقه شخصی شما بیشتر به سرودن شعر کودک است یا بزرگسال؟

علاقه شخصی‌ام چندی است دست خوش تغییر شده است  سابقا به سرایش شعر بزرگسال علاقه داشتم¬ اما اتفاقاتی که در روزگار اخیر افتاده است  تمایلم بیشتر به شعر کودک شده است ،.مثلا شاعران سپید می آیند به طور کلی قالب کلاسیک را نفی می کنند یا افرادی که در قالب سنتی شعر می گویند اصلا شعر سپید را به عنوان یک قالب مشخص قبول ندارند.واقعا این اتفاقات در شان هنر ما نیست ،  در واقع این دست از شاعران که به دنبال خط کش‌ها هستند بیشتر به جای آنکه به دنبال پیشبرد هنر خود باشند به فکر تخریب می‌باشند. خود من با اینکه غزل سرا هستم اما تعصب و پایبندیی به یک قالب خاص ندارم.

معضلات ادبیات و خصوصا شعر کودک و نوجوان از نگاه شما چیست؟

ادبیات کودک ونوجوان ادبیات نوپایی است و سالهای زیادی تلاش شد تا به عنوان یک شاخه ادبیات مطرح شود که خوشبختانه این امر محقق شده است،منتها فعلا در مرحله تجربه و آزمون و خطا قرار دارد. ادبیات کودک و نوجوان باید در بازخورد مخاطب قرار گیرد. ببینید دونگرش در ادبیات کودک و نوجوان وجود دارد یک دیدگاه معتقد است که ادبیات کودک باید تنها جنبه سرگرمی داشته باشد و یک دیدگاه اذعان دارد که ادبیات کودک باید جنبه آموزشی داشته باشد در واقع در ادبیات مدرن کودک و نوجوان هر دو دیدگاه صدق دارد یعنی یک اثر باید در مرحله اول در دل و جان کودک بشیند  و بعد بار آموزشی اثر در کودک نهادینه شود.

برگردیم  به مجموعه شعریتان «مرگ قلاب ماهی ها»  یکی از مضامین شعر شما همانطور که خودتان هم اشاره کردید شعر آیینی است  امروزه شعر آیینی در چه وضعیتی قرار دارد؟

بعد از انقلاب فضای مناسب برای تنفس شعر آیینی به وجود آمد که افرادی چون سید حسن حسینی قیصر امین پور  علیرضا قزوه به وجود آمدند. شعر آینی در بعد از انقلاب دیگر تنها در مدح یا سوگ نبود بلکه ابعاد عارفانه عاشقانه و سیاسی پیدا کرده است که امر مبارکی تلقی می شود.

بحث تبلیغ اولین فاکتور برای شعر آیینی است، شاعران در شعر آیینی باید مروج تبلیغ باشند نه آنکه به‌جای تبلیغ، ناخواسته آثارشان ضد تبلیغ به شمار آید. زمانی که کتاب «گنجشک و جبریل» مرحوم سید حسن حسینی منتشر شد وی این کتاب را عرض ادبی آوانگارد به اهل بیت دانسته بود، لذا می‌توان گفت شاعر در این حیطه باید به قواعد شعرگویی ادبی مسلط باشد. در کل تکرار مکررات و نداشتن نگاه جدید شاعران به زوایای زندگی اهل بیت را باید به‌عنوان آفت‌های شعر آیینی بر می‌شمرد. در شعر آیینی شاعر نباید به واسطه ذائقه مخاطب عام فرمت و مضمون متعارف شعر را دستخوش تغیر کند تا دستاویزی برای مخالفان شعر آیینی ایجاد کند مبنی بر آنکه شعر آیینی در فرمت شعر نمی‌گنجد.

بحث تبلیغ در شعر آیینی که بدان اشاره کردید به چه معنا است؟

سازمان‌هایی چون صدا وسیما با انتخاب شعرهای آیینی وزین به مخاطبان¬ می‌توانند ذائقه آنان را بسازند و بگوییند شعر آیینی خوب این است¬ حتی می‌توانند ذائقه مخاطب را تغییر دهد یا جشنواره‌ها با انتخاب و معرفی یک اثر قوی می توانند کمک شایانی به بازشناسی شعر آیینی به عامه مردم داشته باشند.یک اثر قوی با یک تبلیغ می تواند ترویج تبلیغ در شعر آیینی باشد.

و در پایان دورنمای شعر آیینی را چگونه ترسیم می‌کنید؟

به نظر من با رعایت نکاتی که گفتم می‌توان آینده خوبی را در جهت شعر آیینی متصور شد در غیر این صورت نمی توان آینده خوبی را برای آن قلمداد کرد.

یکی از شعرهای مردانی را در ادامه می خوانیم:

وقتی خدا بهشت معطر درست کرد

از برگ گل برای تـو پیکر درست کرد

می شدکه مهربان وپرازعشق وبا وفا

اما تو را بـه شیوه ی دیگر درست کرد

یعنـــی برای عشوه ی خونریزت ای عزیز

ابرو نساخت ، تیغه ی خنجر درست کرد

او قصد خیر داشت که زیبایت آفرید

اما قشنگ بودن تو شر درست کرد

بالا بلند من تــو کجایــی و من کجا ؟

ما را مگر نه اینکه برابر درست کرد ؟

دانست که تا ابد به تو هرگز نمی رسم

روز ازل دو چشـــم مرا تــــر درست کرد

با چند استـخوان قفس سینه ی مرا

زندان بی دریچه و بی در درست کرد

تا خویش را همیشه بکوبد به سینه ام

قلب مـرا شبیـــه کبــــوتر درست کــرد

این شعر هم که مملو از اشک و آه شد

باید دوباره خــــط زد و از سر درست کرد