کشتار روهینگا و واکنش مسلمانان

میانمار با انتقاد از سوی كشورهای غربی و گروه‌های حقوق بشر غریبه نیست، كشورها و گروه‌هایی كه هنوز به رغم اصلاحات گسترده صورت گرفته در این كشور، با احتیاط به آن نزدیك می‌شوند. اما هم اكنون پس از وقوع كشتار مسلمانان روهینگا، میانمار منتقدانی جدید از سوی جهان اسلام پیدا كرده است.

پس از آغاز درگیری‌ها میان بودایی‌ها و مسلمانان روهینجا در استان راخین در ماه ژوئن و كشته شدن 78 تن، كشورهای خارجی و گروه‌های حقوق بشر از مقامات میانمار به خاطر عدم انجام اقدامات كافی برای محافظت از اقلیت مسلمانان روهینجا انتقاد كردند. آنها می‌گویند دولت میانمار توجه كافی به مسلمانان نداشته است. از سوی دیگر دیده بان حقوق بشر مستقر در نیویورك یك گزارش 56 صفحه‌ای درباره حوادث رخ داده در میانمار منتشر و در آن اعلام كرد، مقامات میانمار نتوانسته‌اند مانع ناآرامی‌های اولیه شوند و علاوه بر آن نیروهای امنیتی این كشور در برخی موارد مسلمانان روهینجا را مورد تجاوز و قتل قرار داده‌اند. مقامات میانمار از عملكرد خود دفاع كرده و گفته‌اند تلاش داشته‌اند تا دوباره نظم در استان راخین برقرار شود و در این راستا با سازمان‌های امدادرسان بین‌المللی همكاری كرده‌اند تا كمك‌های بشردوستانه به این منطقه برسد. وزارت خارجه میانمار با صدور بیانیه‌ای در هفته گذشته اعلام كرده است که میانمار تلاش برخی طرف‌ها برای سیاسی كردن و بین‌المللی كردن این شرایط به عنوان یك مساله مذهبی را رد می‌كند.

در این بیانیه همچنین آمده است که حوادث خشونت آمیز در استان راخین به خاطر سركوب مذهبی و یا تبعیض نژادی نبوده است. برخی از اصلی‌ترین منتقدان امروز میانمار كشورهایی هستند كه پیشتر روابط خوبی با میانمار داشتند مانند مصر، اندونزی، عربستان سعودی، پاكستان و مالزی. این كشورها نسبت به "رفتار تبعیض‌آمیز" با مسلمانان روهینگا به خاطر "اعتقاداتشان" ابراز نگرانی كرده‌اند. .

وزیر خارجه مصر نیز رفتار دولت میانمار با مسلمانان روهینگا را محكوم كرده و اظهار داشته است که سفیر مصر در این كشور شاهد آسیب‌های گسترده‌ای بوده كه به خاطر درگیری‌های اخیر بر جای مانده است. دولت مالزی نیز درباره نحوه رفتار با مسلمانان روهینگا ابراز نگرانی كرد و خواستار تحقیقات درباره دلایل این خشونت‌ها شده است. دیپلمات‌ها و سازمان‌های حقوق بشر همچنین از بنگلادش به خاطر عدم تمایلش در پذیرش پناهندگان روهینگا انتقاد كردند. بنگلادش پیش از آغاز این درگیری‌ها محل استقرار هزاران تن از پناهندگان روهینگایی بود. كشور میانمار كه اكثریت مردم آن بودایی هستند همچنان با انتقادات تند مواجه است حتی از سوی برخی طرف‌های افراط‌گرا در جهان اسلام مانند طالبان و ابوبكر بشیر كه یك روحانی زندانی شده است. هر دو شاخه طالبان در پاكستان یعنی تحریك طالبان و ابوبكر بشیر تهدید به انجام حملات علیه دولت میانمار كرده‌اند. ابوبكر بشیر در نامه سرگشاده به تین سین، رئیس جمهوری میانمار تهدید كرده كه در صورت ادامه خشونت‌ها علیه مسلمانان روهینگا، علیه میانمار اعلام جنگ می‌كند. تمامی این موضع گیری‌ها باعث ایجاد یك جبهه جدید فشار علیه میانمار شده است. اگرچه رهبران غربی از میانمار به خاطر عملكردش در قبال ناآرامی‌های اخیر انتقاد كرده‌اند و حتی سازمان ملل خواستار تحقیقات فوری شده، برخی تحلیل‌گران معتقدند دولت‌های غربی تمایل ندارند كه بر این مساله پافشاری زیادی كنند.

انتقاد از سوی كشورهای مسلمان كه زمانی دوستان میانمار بودند می‌تواند به زنده نگه داشتن مساله مسلمانان روهینگا كمك كند و مانع فراموش شدن آن شود. از سوی دیگر مانع آن می‌شود كه كشورهای غربی این مساله را رها كنند. مشكل میانمار یكی از چالش‌برانگیزترین مشكلات برای میانمار در زمانی است كه دولت این كشور در حال گسترش آزادی‌ها برای شهروندانش است و بسیاری از زندانیان سیاسی را آزاد كرده و محدودیت‌های گذشته برای اینترنت را لغو كرده است. تمامی این اصلاحات پس از كنار رفتن رژیم نظامی میانمار در سال گذشته اتفاق افتاد. در میانمار، مسلمانان روهینگا به عنوان یك گروه نژادی كه مورد حمایت دولت نیستند در نظر گرفته می‌شوند و آن‌ها از حقوق شهروندی همانند سایر شهروندان محروم و با محدودیت‌هایی در فعالیت‌های خود مواجه‌اند.

آنها همچنین این محدودیت‌ها را در اموری نظیر ازدواج و حتی فعالیت‌های بازرگانی و تولیدی نیز احساس می‌كنند. مقامات میانمار می‌گویند بسیاری از مسلمانان روهینگا به طور غیر قانونی در كشور زندگی می‌كنند و از سازمان ملل خواسته شده تا به آنها كمك شود. حتی اگر فشارها علیه میانمار ادامه پیدا كند، یافتن راه حل برای مشكل مسلمانان روهینجا بسیار دشوار به نظر می‌رسد. یك عكاس خبری كه هفت سال در میان پناهندگان روهینگا زندگی كرده و یك مستند درباره آنها ساخته، اظهار داشته است که جهان می‌تواند برای ارسال كمك‌های بشردوستانه به مسلمانان روهینجا لابی كند. اما این اقدام تنها یك كمك كوتاه مدت است و به یافتن یك راه حل دائم برای آن‌ها منجر نمی‌شود. این کشتار در حالی انجام می‌شود که نهادهای غربی و کشورهایی که داعیه مدیریت جهانی را داردند در این زمینه هیچ اقدامی صورت نمی دهند. گویی جان مسلمانان جان نیست و کشتن آنها خالی از اشکل است. این در حالی است که اخیرا پس از لغو حصر خانگی آنگ سان سوچی، رهبر اپوزسیون میانمار و رییس حزب مردم، وی در اروپا با استقبال گسترده‌ای مواجه شد و جایزه صلح نوبل که چند سال پیش برنده شده بود به وی اعطا گردید. جمهوری اسلامی ایران نیز با اقداماتی در خور در برابر این مساله موضع گیری کرد و حتی رهبر معظم انقلاب نیز بهه این روند کشتار که با سکوت غرب همراه است انقادات گسترده‌ای وارد کردند. در تازه‌ترین اقدام از سوی جمهوری اسلامی ایران بحث راه‌اندارزی سفارت ایران در میانمار مطرح شده است که این امر می تواند در حفظ حقوق این مسلمانان بی‌پناه موثر واقع شود. امید است با اقداماتی از این دست از سوی مسلمانان جهان گامی در جهت حفظ این مسلمانان بی‌پناه برداشته شود. البته اگر کینه و عداوت قدرتمندان با مسلمانان اجازه این کار را بدهد.