تبیان، دستیار زندگی
اعمال و رفتار انسان، اگر بر اساس انگیزه ای الهی و نیّت بندگی و اطاعت و تقرّب بپروردگار باشد، عبادت محسوب می‎شود، به همین دلیل، عبادات در اسلام بسیار وسیع خواهد بود.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

عبادت به نماز و روزه زیاد نیست!!

عبادت


اعمال و رفتار انسان، اگر بر اساس انگیزه ای الهی و نیّت بندگی و اطاعت و تقرّب بپروردگار باشد، عبادت محسوب می‎شود، به همین دلیل، عبادات در اسلام بسیار وسیع خواهد بود.

در این مقاله عبادات خدایی را به طور خلاصه مورد بررسی قرار می‎دهیم.


عبادات خدائی

اگر چه این دسته عبادات، با احكام عبادات فردی و اجتماعی چندان تفاوتی ندارد؛ و معمولا وظائف خدائی و مردمی انسان درهم آمیخته است؛ اما در عین حال در درجه‎ی اول؛ جهت معنوی و بندگی آن بیشتر مورد توجه است، تا آثار و جهات فردی و اجتماعی آن، مانند: نماز، مناجات، ذكر، دعا، شناخت صفات خدا، تفكّر در نظام خلقت، و آشنائی با اسرار و حكمتهای پروردگار.

چند نمونه از این عبادات را بررسی می کنیم:

1ـ نماز

درباره‎ی نماز در قرآن كریم، حدود 105 آیه وجود دارد، و در روایات دینی هم به عنوان«ستون دین» و «اولین مورد سۆال و مۆاخذه‎ی روز قیامت» معرفی شده است. امام صادق  علیه السّلام  هم می‎فرمایند:

احب الاعمال الی الله الصلاه، و هی آخر وصایا الانبیاءِ. (مجموعه الاخبار، ص 221)

محبوب ترین اعمال عبادی در پیشگاه خداوند نماز است، و آخرین چیزی را كه هر پیامبری درباره‎ی آن وصیّت و سفارش می‎نمود نماز است.

امام صادق علیه السّلام، در جواب كسی كه سۆال كرد: من اكرم الخلق علی الله.؟ گرامیترین افراد در پیشگاه خدا كیست؟ فرمودند: اكثرهم ذكراً لله و اعملهم بطاعته. كسی كه از همه بیشتر به یاد خدا بوده، و به عبادت و اطاعت حق از دیگران آگاهتر باشد

2ـ به یاد خدا بودن

در آیات و روایات زیادی یكی از وظائف سنگین و ارزنده‎ی انسان؛ ذكر و به یاد خدا بودن معرفی شده است.

خداوند در قرآن كریم می‎فرماید:  «فَاذْكُرُونِی أَذْكُرْكُمْ ...» (بقره، 152) پیوسته به یاد من باشید، تا منهم شما را به یاد داشته باشم، و به حال خود وانگذارم!

امام صادق  علیه السّلام، در جواب كسی كه سۆال كرد: من اكرم الخلق علی الله.؟ گرامیترین افراد در پیشگاه خدا كیست؟  فرمودند:  اكثرهم ذكراً لله و اعملهم بطاعته. (مشكاه الانوار؛ ص 54) كسیكه از همه بیشتر به یاد خدا بوده، و به عبادت و اطاعت حق از دیگران آگاهتر باشد.

3ـ دعا

دعا نیز از وظائف و تكالیف عبادی به شمار آمده، و حتی خدای مهربان در قرآن كریم افراد را به دعا كردن دعوت نموده است و با افرادی كه از این عبادت بزرگ سرباز می‎زنند و گردنكشی می‎كنند، وعده‎ی جهنم داده است:

یكی از امتیازات انسان بر سایر موجودات داشتن قدرت تفكّر است، و تفكّر نیز دارای چنین ارزش و عظمتی است، و چنین نتایج و آثار درخشانی هم به بار می‎آورد

«ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِینَ یَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبادَتِی سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ داخِرِینَ». (غافر، 60)

مرا بخوانید، تا شما را استجابت كنم، آنهائیكه از دعا و عبادت من تكبر ورزند و سركشی كنند، به زودی داخل جهنم می‎شوند.

امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمود: افضل العباده الدعاء. (مشكاه الانوار؛ ص 54) دعا بالاترین عبادت است.

4ـ تفكر در اسرار آفرینش

غیر از اینكه، در قرآن كریم 18 بار از تفكر و اندیشه را به كار انداختن، سخن به میان آمده؛ در روایات هم درباره تفکر در اسرار و آثار نظام آفرینش، كه نتیجه‎ی آن ایمان و معرفت پروردگار می‎گردد سفارش بسیار شده است.

امام رضا علیه السّلام  فرمودند: لیس العباده كثره الصیام و الصلاه انما العباده؛ كثره التفكر فی امر الله. (کافی ج 6 ص 55) عبادت و اطاعت به روزه و نماز زیاد نیست؛ بلكه عبادت، تفكر و اندیشه در كار خدا و اسرار و آثار نظام آفرینش اوست.

آری، یكی از امتیازات انسان بر سایر موجودات داشتن قدرت تفكّر است، و تفكّر نیز دارای چنین ارزش و عظمتی است، و چنین نتایج و آثار درخشانی هم به بار می‎آورد؛ و بی جهت نیست كه پیغمبر اكرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ می‎فرمودند:  و كان اكثر عباده ابیذر التفكر (قصار الجمل، ج 2، ص 118) پیوسته، بیشتر عبادت و اطاعت ابیذر را تفكر و اندیشه تشكیل می‎داد.

فرآوری: آمنه اسفندیاری  

بخش احکام اسلامی تبیان


منابع:

عبادت در اسلام  ـ احمد صادقی اردستانی

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.