نقش اژدها بر دستان یک جوان

از جمله این موارد نوع پوشش، آرایش های ویژه و استفاده از انواع خالکوبی ها بود. خالکوبی یا همان تاتو قدمتی بیش از 4000 هزار سال دارد و در فرهنگ های مختلف مفاهیم متفاوتی را در بردارد.

آنچه مسلم است دلایل بروز و استفاده از آن برای افراد درگذشته با دلایل و اهداف خالکوبی شونده های امروزی بسیار متفاوت است.

هرچند نقاط مشترکی را نیز در عمق آن می توان جست وجو کرد ولی علاقه و گرایش افراد و به ویژه جوانان امروزی به این مقوله که دیگر به نوعی جزء رسم و رسومات بخشی از جوانان به شمار می آید قابل تامل و بررسی است. مریم فرهودی مردم شناس دراین باره می گوید: « خالکوبی در اصل ریشه قبیله ای و طایفه ای دارد و اگرچه پیش بینی می شد که با وجود پیشرفت تمدن و گسترش شهرنشینی دیگر جایی برای بروز آیین ها و رسومات قبیله ای باقی نماند اما آن طور که از شواهد پیداست انگار امروزه گروه های مختلفی با انواع و اقسام آیین های متنوع جایگزین آنها شده اند و استفاده از این پدیده و حرکت جامعه به سمت نمادگرایی، اعضای یک گروه را به یک نوع طرز فکر خاص سوق می دهد و مجبورشان می کند از قانون های نانوشته ای پیروی کنند.

امروزه خالکوبی یا همان تاتو، برای گروهی از جوانان نشانه "مد روز" بودن است، عقاید و فرهنگ غربی در پوشش "تاتو" و از طریق خواننده‌ها، بازیگران، ورزشکاران و حتی بازی‌های رایانه‌ای به تفکرات جوانان تزریق می شود. در بررسی اجمالی تصاویری كه اغلب به شكل جمجمه، صورتک های شیطانی و ... است، خشونت، عقاید ضد دین و شیطان پرستی و ... به وضوح قابل درک است.

سعید خراط‌ها – مردم‌شناس و آسیب‌شناس اجتماعی –معتقد است : رواج خالكوبی به یك مد جهانی مبدل شده است و حتی نمادهای آن در بین ورزشكاران المپیك و هنرمندان مشهور جهان دیده می‌شود كه نمونه آن المپیك لندن بود و كمتر ورزشكاری خارجی پیدا می‌شد كه بر بدنش خالكوبی نكرده بود.

خالکوبی از دیدگاه دینی، عمل مقبوحی است كه باعث آسیب بدن می‌شود و از منظر پزشکی نیز موجب ابتلا به بیماری‌های مختلفی از جمله هپاتیت می‌شود. از منظر اجتماعی نیز این مساله یک مد است که در جامعه غرب تولید شده و در بخشی از جامعه ما مورد تقلید قرار می گیرد.

خراط‌ها نیزنگرانی اصلی در این باره را مربوط به ترویج خشونت و شیوع كنش‌های انحرافی در جامعه می‌داندو اظهار می‌كند: وقتی به نقش‌های خالكوبی توجه می‌كنیم نقش‌هایی با پیام خشونت و پیام‌های جنسی را رو به گسترش می‌یابیم و در مجموع آنچه نگران‌كننده است بروز بحران های اجتماعی، رخ نمایی این بحران ها درجای جای كنش افراد، وضعیت خشونت جنسی و بحران‌های مرتبط با آن است.

نقش‌اندازی بر پوست با تاتو در میان برخی از دختران جوان و نوجوان نیز در حال رواج است، گرچه تصاویر تاتوی دختران كمتر حاوی پیام‌های خشونتی است، اما در مجموع علل گرایش آنها به این پدیده قابل تامل و بررسی است.

عوامل فردی و اجتماعی گرایش به خالکوبی

اگر در گذشته خالکوبی در میان خرده فرهنگ های حاشیه ای و لمپن ها دیده می شد اما امروز به عنوان یک پرستیژ اجتماعی و نشانه ای برای به روز بودن افراد تلقی می شود.

نعمت الله ملکوتی کارشناس مسائل اجتماعی معتقد است: «یکی از دلایل گرایش جوانان به پدیده خالکوبی، ضربه های عاطفی و تجربه های تلخی است که برخی از آنها در زندگی با آن مواجه شده اند. تحقیقات نشان می دهد که درصد خالکوبی در میان زنان مطلقه و دختران فراری بیشتر به چشم می خورد. این موضوع دلایل متفاوتی دارد که مهم ترین عامل آن عدم موفقیت در زندگی اجتماعی یا دستیابی به فرصت های مناسب شغلی است.» وی بر این باور است که علاوه بر عدم وجود فرصت های برابر شغلی، فاصله طبقاتی و تضعیف طبقه متوسط می تواند در بروز رفتارهای متفاوت تاثیرگذار باشد.

از دیدگاه فردی و مسائل روانشناختی نیز خالکوبی به نوعی وسیله ای برای بروز خود و بیان خواسته ها و رشد شخصیتی فرد نوجوان و جوان است که در بدیهی ترین جنبه آن این احساس را در جوان به وجود می آورد که می تواند با استقلال و به تنهایی برای خود و بدن خود تصمیم گیری کند.

این مساله همچنین علامتی برای توجه به خود و عشق به خویشتن است که موجب می شود فرد تنش را به اثری هنرمندانه تبدیل کند، با این حال برخی از روان شناسان بر این باورند این عمل می تواند برعکس، نتیجه تنفر علیه خویش و اعتراض به جسم خود نیز باشد اما به نظر می رسد علت اصلی آن چیزی بیشتر از میل به زخمی کردن و خط خطی کردن خود باشد.

رواج خالکوبی در میان دختران و زنان

گرایش به مدگرایی و استفاده از پدیده های مرتبط با آن در کشور ما به ویژه در میان دختران جوان و زنان رواج دارد که این مساله در خور تامل است. به طور مثال در زمینه همین پدیده خالکوبی (تاتو) با گذشت زمان سهم دختران قابل ملاحظه و در مواقعی بیشتر از مردان است در حالی که در گذشته و به شکل سنتی آن (خالکوبی سنتی) بیشتر مردان آن هم از قشری خاص به این امر اهتمام می ورزیدند.

این افزایش گرایش در میان دختران جوان و زنان را می توان معلول محدودیت های بیشتر اجتماعی و فردی این قشر از جامعه دانست که می خواهند از هر فرصت و امکان جدیدی برای ارائه تصویری متفاوت از خود و وسیله ای برای دیده شدن بهره برند.

به طور کلی انسان نیاز به مطرح شدن دارد و سهم نوجوانان و جوانان در این «نیاز به حضور» بیشتر است و زنان به علل مختلف بیش از دیگر اقشار در جست و جو احقاق حقوق خود و راه های دیده شدن هستند اگر این امکان به صورت صحیح برایشان فراهم نشود به رفتارهای متفاوت و بعضاً ناهنجار روی می آورند.

در این شرایط گسترش پدیده هایی مثل خالکوبی در میان دختران جوان و زنان علاوه بر پوشاندن ضعف ها و پاسخگویی به نیاز فطری زیبایی می تواند نوعی مبارزه منفی علیه سنت ها نیز باشد. به ویژه در کشور ما که هنوز تفکر سنتی در بسیاری از خانواده ها حاکم است. دکتر حلیمی جامعه شناس معتقد است: «افزایش گرایش به خالکوبی در میان دختران جامعه ما ریشه در بحران های هویتی دارد.

دختران به دلیل عدم امکان استفاده از فرصت های برابر با پسران در حوزه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و به منظور جبران نابسامانی ها و ناکامی های مختلف به خالکوبی روی می آورند که این مساله در طبقات فرودست بیشتر بدین سبب است که این افراد در مناسبات اقتصادی و سلسله مراتبی جامعه نتوانسته اند از پله های ترقی همچون طبقات و اقشار فرادست بالا روند. در طبقات فرادست نیز گرایش به چنین مواردی بیشتر نشان دهنده تجمل پرستی و اسبابی برای خودنمایی، فخرفروشی و احیاناً لذت یابی مقطعی به شمار می رود.»

بنابراین شاید بتوان گفت فقر و ثروت، معضلات شخصیتی و مشکلات قومیتی در رشد پدیده های حاکی از کمبودهای هویتی افراد موثر است که گرایش به خالکوبی کمترین آنها است. از سوی دیگردر جوامع در حال رشد به دلیل فروریختگی های فرهنگی و تزلزل پذیری ارزش ها و هنجارهای ملی، شرعی و عرفی بروز پدیده ای از این دست و تبدیل شدن آنها به مشکل و معضلی در روح و روان فرد و جامعه، دسترس پذیرتر است.

در حالی که اگر جوان را با اصالت های وجودی و منحصر به فرد آنها بتوان آشنا کرد خود بهترین راه های مقابله و مواجهه با محصولات فرهنگی وارداتی را خواهند یافت. همچنین با توجه به اینکه فرهنگ مصرف گرایی امروزه به یک فرهنگ غالب تبدیل شده است شاید لازم باشد برای الگوسازی نسل جوان اقدامات جدی تری صورت گیرد زیرا تجربه نشان داده در مواقعی که جوانان الگوهای فکری و اجتماعی مناسبی در اختیار داشته باشند کمتر به رفتارهای متفاوت و بعضاً آ سیب زا روی می آورند.

خالکوبی؛ عامل شیوع بیمار‌ی‌ها

همانطور که اشاره کردیم خالکوبی هم یکی از راه‌های خودنمایی است مثل بقیه راه‌ها. یک نفر به خاطر اینکه خودش را به دوستانش اثبات کند، دست به این کار می‌زند و دیگری برای اینکه مبادا یک ثانیه هم بدون آرایش ظاهر شود، پوستش را دفتر چرک‌نویس نمادها و سمبل‌ها و رنگ‌ها قرار می دهد. یکی از متخصصین پوست و مو در این زمینه می گوید: خالکوبی در کل جنبه پزشکی دارد و فقط باید در صورت لزوم توسط پزشک متخصص انجام شود.

نصف بیشتر خانم هایی که خالکوبی روی بدنشان انجام می دهند، دچار مشکلات و عوارض ناشی از آن می شوند. بسیاری از آنها حتی در این مرحله هم به تجویز آرایشگرها و افراد غیر متخصص عمل می کنند و به پزشک مراجعه نمی کنند.

این متخصص درباره بیماری‌های شایع عفونی و مسری که از این طریق بروز پیدا می‌کند،می گوید: اغلب کسانی که برای تاتو کردن به مکان‌هایی غیربهداشتی و بدون مجوز قانونی مراجعه می کنند، به علت استفاده از سوزن‌های آلوده و چند بار مصرف، به بیماری ایدز دچار می شوند. هپاتیت یکی دیگر از بیماری‌هایی است که به وسیله خالکوبی شایع می‌شود. تحقیقات اخیر انجمن خیریه حمایت از بیماران كبدی نشان داده است افرادی که روی قسمت‌های مختلفی از پوستشان خالکوبی کرده اند، 9 برابر بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به هپاتیت قرار می گیرند.

منابع : 1- ایسنا / 2- روزنامه سرمایه  / 3- تابناک

مقالات مرتبط: 

خرافه های زنجیره ای شانس می‌آورد!؟

خانه‌های مجردی بستر رفتارهای غیر‌اخلاقی

جایی که هیچ چیز خصوصی نیست