تبیان، دستیار زندگی
وقتى پیامبر یا پـیـامـبـرانى ، شخصى را پس از خود به پیامبرى معرفى كنند و خصوصیاتش را بازگویند و دیـگـر جـاى هیچ شبهه اى نماند، حجت تمام است و نبوّت او ثابت مى شود؛ مانند بشارت حضرت موسى و عیسى (ع )بر نبوّت رسول اكرم (ص )
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

راه هاى شناخت پیامبران الهى (2)

اخلاق پیامبر در خانواده


از مقالات پـیـش که در این رابطه بحث شد، به این نتیجه رسیدیم كه عقل به تنهایى براى هدایت انسان ها كافى و توانا نـیـسـت و انـسـان بـراى رسـیـدن به كمال خود، به راهنمایى پیامبران الهى نیازمند است ، امّا راه شـناخت این پیامبران چیست ؟


براى شناختن فرستادگان راستین خداوند، از سه راه زیر مى توان بهره جست :

1ـ یافتن نشانه اى در شخص پیامبر كه دلیل بر ارتباط با خدا باشد و این را ((معجزه )) گویند؛

2ـ گردآورى قراین و شواهد؛

3ـ گواهى پیامبران پیشین یا معاصر

که در مقاله (1) مورد اول کاملا بررسی شد و ما در این مقاله برآنیم تا دو مورد بعدی را مورد بحث قرار دهیم:

گردآورى قراین

امـروزه گـردآورى قـرایـن ، یـكـى از بهترین راه ها براى كشف حقایق در امور قضایى شمرده مى شـود. هرگاه قتلى در محلّى واقع شود و هنگام وقوع حادثه ، شهودى در صحنه نباشند، قاضى براى كشف حقیقت و تشخیص مجرم واقعى ، به گردآورى قراین مى پردازد؛ مانند سوابق متّهمان و روحـیـّه آنـان در جـلسـه هـاى بـازپـرسـى ، زمـان و مـكـان وقـوع قـتـل ، چـگـونـگـى روابـط مـتـّهـمـان بـا مـقـتـول ، اطـلاعـات هـمـسـایـگـان از رفـت و آمـدهـایـى كـه بـه آن جـا مـى شـده و... . قـاضـى از مـطـالعـه مجموع این قراین ، گناهكاران واقعى را به طور قطع و یقین بازمى شناسد.

ایـن گـونـه اسـتـدلال مـنـحـصـر بـه مـوضـوعـات قـضـایـى نـیـسـت و در بـسـیـارى از مـسـائل اجـتـمـاعـى ، تـاریـخـى و سـیاسى نیز از این روش بهره مى جویند؛ مثلاً گاه براى كشف نویسنده كتابى كه هنوز ناشناخته است و یا كشف بانیان اصلى یك بناى تاریخى از همین روش بهره مى برند.

وقتى پیامبر یا پـیـامـبـرانى ، شخصى را پس از خود به پیامبرى معرفى كنند و خصوصیاتش را بازگویند و دیـگـر جـاى هیچ شبهه اى نماند، حجت تمام است و نبوّت او ثابت مى شود؛ مانند بشارت حضرت موسى و عیسى (علیه السلام )بر نبوّت رسول اكرم (صلی الله و علیه و آله )

قیصر روم از راه گردآورى شواهد و قراین ، حقانیّت دعوت پیامبر اسلام را روشن ساخت . هنگامى كـه نـامـه پـیـامـبـر بـه وى رسـیـد و او احـتـمـال داد كـه وى هـمـان پـیـامـبـر مـوعـود تـورات و انجیل است ، در پى تحقیق برآمد. گروهى از قریش را، كه در راءسشان ابوسفیان بود و براى تجارت به شام رفته بودند، احضار كرد و از آنها درباره پیامبر اكرم (صلی الله و علیه و آله )پرسید و پس از دریـافـت پـاسـخ ، گـفـت :اگـر پـاسـخ ‌هـاى شـمـا درسـت بـاشـد، او بـى گمان پیامبر است

از ایـن روش بـراى شـنـاسـایـى پـیـامـبـران نیز مى توان بهره جست ؛ یعنى قراینى هست كه هر خردمندى از مطالعه و بررسى مجموع آن ها، به نبوّت و رسالت مدّعى آن ، یقین مى كند. مهمترین قراین براى شناسایى پیامبران عبارتند از:

1 ـ مـطـالعـه دربـاره گـذشـتـه شـخـص مـدّعـى پیامبرى : باید دید كه مدّعى پیامبرى داراى چه روحـیـّاتـى بـوده و عـلاقـه او به مال ، مقام ، شهوت و دیگر امور مادى تا چه اندازه بوده است ، پیشینه زندگى او در میان مردم از نظر تقوا، امانتدارى ، راستگویى و پاكدامنى چگونه بوده و آیا در افكار عمومى حسن پیشینه دارد یا نه .

2 ـ بررسى محیط دعوت : باید محیطى را كه مدّعى پیامبرى از آن جا برخاسته ، بررسى كرد كه آیا بعثت چنین پیامبرى را ایجاب مى كرده است یا نه .

3 ـ مـحـتـواى آیـیـن : بـایـد دریـافـت آیـا مـعـارفـى كـه دربـاره مـبـداء و مـعـاد آورده بـا دلایـل عـقـلى سـازگـار اسـت ، خدا را چگونه به مردم معرفى مى كند، منطق او دراین باره چگونه اسـت ، قـوانـیـنـى كـه آورده چـقدر براى نظم و پیشرفت جامعه مۆ ثر است ، تعلیمات اخلاقى و عـبـادى اش ، در پـرورش صفات پسندیده اخلاقى و تصفیه روح و جان و توجه به خدا و سوق به پاكى و فضیلت چه تاءثیرى دارد؟

عبادت

4ـ پـیـروان : یـكـى از وسـیـله هاى شناسایى هر شخص ، اطرافیان و دوستان و نزدیكان اویند. وضـع روحـى و فكرى و اخلاقى گروهى كه پیرو شخص مدّعى پیامبرى اند، روشنگر شخصیت اوسـت . هـر گـاه بـیـش از هـمـه ، نـزدیـكـان و بـسـتـگـان شـخـص ، كـه بـه طـور كامل او را مى شناسند، به او ایمان آورند، یا بیشتر كسانى كه ایمان آورده اند، در خرد و پاكى و خوبى میان مردم نمونه باشند، گواه بر درستى مدّعاى اوست .

5 ـ ایمان به گفته هاى خود:باید دریافت كه مدّعى تا چه اندازه به گفته هاى خود ایمان دارد. ایـن مـوضـوع را از عـمل او به دستورهایى كه آورده و نیز از میزان فداكارى و از خودگذشتگى اش در برابر مشكلات رسالتش ، مى توان تشخیص داد.

البـتـه ، مـمـكـن اسـت هـر یـك از این قراین به تنهایى براى اثبات قطعى درستى یا نادرستى ادّعـاى نـبـوّت كـافـى نـبـاشـد، ولى بـى گـمـان ، بـررسـى هـمـه ایـن قـرایـن بـه صـورت كامل و درست ، بسیار كارگشا است .

قیصر روم از راه گردآورى شواهد و قراین ، حقانیّت دعوت پیامبر اسلام را روشن ساخت . هنگامى كـه نـامـه پـیـامـبـر بـه وى رسـیـد و او احـتـمـال داد كـه وى هـمـان پـیـامـبـر مـوعـود تـورات و انجیل است ، در پى تحقیق برآمد. گروهى از قریش را، كه در راءسشان ابوسفیان بود و براى تجارت به شام رفته بودند، احضار كرد و از آنها درباره پیامبر اكرم (صلی الله و علیه و آله )پرسید و پس از دریـافـت پـاسـخ ، گـفـت : ((اگـر پـاسـخ ‌هـاى شـمـا درسـت بـاشـد، او بـى گمان پیامبر است .)) (بحارالانوار، ج 20، ص 379)

یـكـى از وسـیـله هاى شناسایى هر شخص ، اطرافیان و دوستان و نزدیكان اویند. وضـع روحـى و فكرى و اخلاقى گروهى كه پیرو شخص مدّعى پیامبرى اند، روشنگر شخصیت اوسـت . هـر گـاه بـیـش از هـمـه ، نـزدیـكـان و بـسـتـگـان شـخـص ، كـه بـه طـور كامل او را مى شناسند، به او ایمان آورند، یا بیشتر كسانى كه ایمان آورده اند، در خرد و پاكى و خوبى میان مردم نمونه باشند، گواه بر درستى مدّعاى اوست

گواهى پیامبران پیشین یا معاصر

كسى كه پیامبرى اش از روى دلایل قطعى ـ مانند معجزه ـ ثابت شده است ، اگر پیامبر دیگرى را بـا ذكـر نام و مشخصات معرفى كند، خواه معاصر او باشد یا نه ، نبوّت شخص ‍ دوم نیز ثابت مـى شـود؛ مـانـنـد حـضـرت ابـراهـیم و حضرت لوط(علیه السلام ) كه معاصر بودند و حضرت ابراهیم (علیه السلام )فرمود كه لوط(علیه السلام )پیامبر است . در این جا، حجت بر مردم تمام مى شود. همچنین ، وقتى پیامبر یا پـیـامـبـرانى ، شخصى را پس از خود به پیامبرى معرفى كنند و خصوصیاتش را بازگویند و دیـگـر جـاى هیچ شبهه اى نماند، حجت تمام است و نبوّت او ثابت مى شود؛ مانند بشارت حضرت موسى و عیسى (علیه السلام )بر نبوّت رسول اكرم (صلی الله و علیه و آله )؛ چنان كه در قرآن حكایت شده است :

((وَ اِذْ قـالَ عـیـسـَى بـْنُ مَرْیَمَ یا بَنى اِسْرائیلَ اِنّى رَسُولُ اللّهِ اِلَیْكُمْ مُصَدِّقاً لِما بَیْنَیَدَىَّ مِنَ التَّوْریةِ وَ مُبَشِّراً بِرَسُولٍ یَاءْتى مِنْ بَعْدِى اسْمُهُ اَحْمَدُ)) (صف (61)، آیه 6)

و [بـه یـاد آر] وقـتـى را كـه عـیـسـى پـسـر مـریـم گـفـت : اى بـنـى اسـرائیل ، من فرستاده خدا به سوى شما هستم و تصدیق كننده توراتم كه در پیش رویم است و بشارت دهنده ام به پیامبرى كه پس از من مى آید و نام او احمد است .

((اَلَّذیـنَ یـَتَّبـِعـُونَ الرَّسـُولَ النَّبـِىَّ الاُْمِّىَّ الَّذى یـَجـِدُونـَهُ مـَكـْتـُوبـاً عـِنـْدَهـُمْ فـِى التَّوْریةِ وَالاِْنْجیلِ)) (اعراف (7)، آیه 157)

آنـان كـه پـیـروى مـى كـنـنـد پـیـامـبـر امـّى را كـه او را نـزد خـود در تـورات و انجیل نوشته مى یابند.

چـنان كه گفتیم ، باید این بشارت و معرفى به گونه اى باشد كه اشتباه پیش نیاید. از این رو،قرآن مى گوید:

((اَلَّذینَ اتَیْناهُمُ الْكِتابَ یَعْرِفُونَهُ كَما یَعْرِفُونَ اَبْنائَهُمْ)) (بقره (2)، آیه 146)

آنـان كه كتابشان دادیم ، او را [پیامبراسلام را] مى شناسند به گونه اى كه پسران خود رامى شناسند.

نتیجه...

انـسـان بـراى رسـیـدن به كمال خود، علاوه بر عقل به راهنمایى پیامبران الهى نیز نیازمند است . برای شناخت پیامبران حقیقی نیز راههای متعددی وجود دارد .

فرآوری: آمنه اسفندیاری

بخش اعتقادات شیعه تبیان


منابع:

1-      یکصد درس از زندگانی امام علی علیه السلام ـ پژوهشکده تحقیقات اسلامی

2-      سایت: مرکز تعلیمات اسلامی واشنگتن

3-      بحارالانوار ج20

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.