" ایرج گلزاری جمیل و سفالگری مدرن
استاد «ایرج گلزاری جمیل»، یکی از پیشگامان هنر سفال مدرن و از نوازندگان سه تار در ایران است. وی معتقد است که هارمونی و ریتم هنر در سفالگری از یک عشق و حس درونی الهام می‌گیرد. ارائه سبک نوین در طراحی و تولید لعاب سنتی و مدرن از دلایل شهرت این هنرمند است.
ایرج گلزاری متولد 1359 همدان، از 9 سالگی فعالیت خود را در زمینه سفال و سرامیک آغاز کرد و در 21 سالگی به ترکیه رفت و به پژوهش و تحقیق در این زمینه پرداخت. وی چند سالی است که به کشور بازگشته و اکنون در منطقه آزاد کیش به فعالیت‌های هنری و علمی خود در زمینه سفال و سرامیک ادامه می‌دهد.
آنچه در پی میآید حاصل گفتگو با این هنرمند است:
با توجه به این که سفال همواره همپای آدمی از دوران نخست بوده، آیا هنر سفالگری نیز توانسته همانند سایر اشیای مصرفی مدرن جایگاه مناسبی را در زندگی بشر داشته باشد؟
رقابت تعریف شده هنری در صنایع چوب، شیشه و پلاستیک به شکل کاربردی و تزئینی و همچنین نگرش سنتی و ابتدایی به سفالگری در قالب کوزه و گلدان از عوامل ضربه به این هنر محسوب می‌شوند. در مجموع هنرهای مدرن و امروزی توانسته‌اند جایگزین مناسب‌تر و کاملی در رفع این قبیل نیازها باشند.
شکل‌گیری یک اثر هنری چه رابطه‌ای با روحیه فرد سفالگر دارد؟
من بیشتر احساس می‌کنم هنرمندان سفالگر دارای روحیه ظریفی هستند. هنر همیشه یک روزنه برای نمایش وسعت درون و احساسات بوده و یکی از دلایل همنشینی آن با انسان حس آرامش، اعتماد به نفس و تخلیه هیجانات درونی بوده است.
ریتم و هارمونی چه جایگاهی در سفال دارد؟ آیا با زندگی امروزی همپا شده است؟
ریتم و هارمونی اساس همه هنرهاست و در سفال نیز نقش زیبا آفرینی و استانداردسازی هنری را دارد. سفال هنریست که به عنوان هنر و صنعت اولیه بشر در رشد و توسعه با سایر هنرها همچون معماری، موسیقی و نقاشی موثر بوده و همزمان با رشد علم و تکنولوژی جایگاه هنر درمانی را در دنیای کنونی بدست آورده است.
استاد «ایرج گلزاری جمیل»، یکی از پیشگامان هنر سفال مدرن و از نوازندگان سه تار در ایران است. وی معتقد است که هارمونی و ریتم هنر در سفالگری از یک عشق و حس درونی الهام می‌گیرد. ارائه سبک نوین در طراحی و تولید لعاب سنتی و مدرن از دلایل شهرت این هنرمند است.
سفال ایران در سایر کشورها چه جایگاهی دارد؟ تاثیر سفالگری ایران بر سفالگری و هنر شرق و غرب خصوصا چین چیست؟
هر نقطه و ناحیه دارای تاکتیک خاص در تولید سفال است. در ایران نیز تکنیک‌های زرین فام و هفت رنگ، اوج گرفته و تأثیر بسزایی در نقش آفرینی سفال داشته است.
سفال ایران حاصل تمدن و اندیشه هزاران ساله ایرانی‌هاست و همواره با سایر هنرها پیوند عمیق داشته است. این هنر در تکنیک و زیبا آفرینی سفال سایر کشورها نیز نقش داشته است. البته من معتقدم که هنر مرز مشخصی ندارد و به همه انسانها در این کره خاکی تعلق دارد. هم‌اکنون هنر سفالگری در دنیا به دو شکل سنتی و صنعتی انجام می‌پذیرد که در ابعاد صنعتی علم و تکنولوژی روز مهمترین تعریف را داراست و توانسته در خط تولید با ابزار و تجهیزات مدرن خود را نشان دهد تا جایی که دیگر نیازی به فوت کوزه‌گری نباشد.
ورک‌شاپ‌های سفال و سرامیک تا چه حد می‌توانند در روند توسعه و تولید انبوه این هنر سنتی موثر باشد؟
ورک‌شاپ‌ها عامل اساسی در انتقال تجربه در رشد هنرمند تلقی می‌شود و آموزش سینه به سینه آموخته‌هاست که در روند توسعه تولیدات سهم بسزایی دارد.
جایی که امرار معاش یکی از مسائل مهم زندگی هنرمند شده است، فرهنگ و هنر چقدر می‌تواند دغدغه هنرمندان باشد؟
خیلی کم. اصلآ فکر خلاق در روح و جسم آرام صورت می‌گیرد ولی به نظر من هنر یک فریاد عاشقانه است که از درون به بیرون رسیده و با خلق اثر تجلی پیدا می‌کند.
چالش‌هایی که بر سر راه هنرمندان وجود دارد، چیست؟
فروش آثار هنری تولید شده و تامین مالی و داشتن یک تولیدی یا کارگاه برای پیوند فرهنگ غنی چند هزار ساله ایران با جامعه هنر امروز و همراه نمودن ذائقه نسل جدید با هنر سنتی و در پی آن فاصله گرفتن از تولیدات مشابه، از میان به در کردن رقبای خارجی و نیز جلوگیری از واردات کالاهای مشابه از مهمترین دلمشغولی‌های یک هنرمند است.
ثبت ایده‌ها و طرح‌ها را در ایران با خارج از کشور مقایسه کنید، آیا در جوامع غربی و شرقی این امر اتفاق افتاده است؟
در جوامع غربی ثبت ایده و طرح‌ها انجام می‌شود ولی در ایران در صنعت سفال و سرامیک بسیار کم اتفاق می‌افتد.
استانداردسازی چیست و چه باید کرد که صنعتگر بتواند مواد استاندارد مورد نیاز خود را تهیه کند؟
استانداردسازی یعنی برنامه‌ریزی برای تهیه و ساخت مواد استاندارد که نهایتا منجر به تولید سفال استاندارد می‌شود. برای تحقق این امر باید شرکت‌ها وکارخانجات تولیدی مواد اولیه را از مواد استاندارد تهیه کنند و محصولات تولید شده خود را با استانداردهای جهانی تطبیق دهند.
آیا وجود کد جهانی و کد رهگیری برای کالاهای سنتی خصوصا در رشته سفال و سرامیک ضرورتی دارد؟
مسلما. پس از استانداردسازی یکی از عوامل پیشرفت هنرمند، رسمیت سبک او و اثری که خلق می‌کند است.
آیا آثار سفالین می‌توانند بدون دغدغه به عنوان ظروف و مصالح مورد مصرف در منازل به کار روند؟
اگر درجه خلاء موجود در مواد به‌کار رفته در ظروف سفالین در حد صفر و لعاب مصرفی دارای سرب و سایر مواد سمی نباشد می‌تواند در منازل مورد استفاده قرار گیرد.
بخش هنری تبیان
منبع:
سایت میراث آریا/ مصاحبه گر: معصومه محسنی
