صنعتی ، هنرمندی صاحب دو موزه

مرحوم علی اکبر صنعتی در سال 1295 در کرمان به دنیا آمد و در 13 فروردین 1385 در تهران چشم از جهان فروبست.

علی‌اکبر صنعتی نقاش و مجسمه‌ساز ،تنها هنرمند ایرانی است که دو موزه به نامش ثبت شده‌است: موزه صنعتی (کرمان) و موزه صنعتی (تهران) یا همان موزه هلال‌احمر در میدان توپخانه تهران. موزه‌ای در کرمان که بر سردرش نوشته‌اند موزه علی اکبر صنعتی و دیگر موزه‌ای که گرچه نامش بر بالای آن نیست اما همه آن را به نام موزه صنعتی تهران می‌شناسند.

صنعتی یکی از مجسمه‌سازان قدیمی عصرجدید ایران است او شاگرد ابوالحسن‌خان صدیقی بود. استاد صنعتی تا پایان عمر عضو پیوستهء فرهنگستان هنر ایران باقی ماند.

استاد صنعتی در نیمه دوم عمر، میان نقاشی رنگ و روغن و آبرنگ؛ به فکر اعتبار بخشیدن به نقاشی آبرنگ افتاد. به گونه ای که آرام آرام آبرنگ‌هایش منزلت مکتب شدن را یافت.

مکتب نوین آبرنگ استاد سید علی اکبر صنعتی، تحولی بود بنیادین و شگفت انگیز که بی اغراق نسلی را در عرصه نقاشی رهرو خویش ساخت.

از تابـلوهای آبرنگ او می‌توان به آقا سید حسن، به شوق پرواز، یک جهان رنـگ و نقش، زنـدگی بـا آبرنگ، شبان و موسی کوه و دشت، می‌شود دوست داشت، زندگی در مرداب، اسب تنها در دشت، عاشقان گل، آن یادها که رفت، سپیده دم دهکده، یاد ایام کودکی، باغ بی حصار، پناه ، جمعه سبز و ... اشاره کرد.

سید علی اکبر 6 ماهه بود که پدرش بر اثر بیماری طاعون در گذشت و 8 سال داشت که مادرش به علت فقر مالی و مهمتر از آن جلوگیری از آسیب های اجتماعی که معمولاً دامنگیر چنین کودکان فقیر و بی سرپرست می شود او را به پرورشگاه صنعتی که در آن سالها یتیم خانه نامیده می شد، سپرد.

سید علی اکبر صنعتی ضمن تحصیل در پرورشگاه با توجه به عشق و علاقه وافری که به فنون نقاشی و مجسمه سازی داشت در حد مقدورات موجود به خلق آثار ارزشمند در پرورشگاه دست یافت.

مرحوم حاج اکبر صنعتی که از علاقه و استعداد او در این زمینه ها آگاهی حاصل کرد، همواره موجبات تسهیل در کار و تشویق او برای خلق آثار زمینه ای فراهم می کرد.

سید علی اکبر صنعتی دوران تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در دوران توقف در پرورشگاه به پایان رساند. از آنجایی که هنگام ثبت نام برای شرکت در کلاس ابتدایی نیاز به شناسنامه بود و گروهی از شاگردان پرورشگاه ازجمله سید علی اکبر صنعتی زاده هم فاقد شناسنامه بودند، مرحوم حاج اکبر صنعتی نماینده اداره آمار و ثبت احوال را به پرورشگاه دعوت و از او خواست که برای شاگردان پرورشگاه که فاقد شناسنامه بودند با فامیل صنعتی زاده شناسنامه صادر کند.

به هر حال سید علی اکبر صنعتی زاده با توجه به علاقه زیادی که به ادامه تحصیل در رشته های نقاشی و مجسمه سازی داشت، مایل بود و کوشش می کرد خود را به تهران برساند و در مدرسه صنایع مستظرفه که در آن سالها به همت مرحوم محمد غفاری معروف به کمال الملک تاسیس شده بود، به ادامه تحصیل مشغول شود.

سید علی اکبرصنعتی زاده در مدرسه صنایع مستظرفه با استفاده از محضر اساتید بزرگی چون سید ابوالحسن خان صدیقی که بعد از کمال الملک ریاست مدرسه صنایع مستظرفه را به عهده داشت به تحصیل هنر مجسمه سازی مشغول و به خلق آثاری ارزشمند در زمینه های نقاشی و مجسمه سازی پرداخت.

وی هم چنین آموزش هنر را زیر نظر استادان طاهرزاده، بهزاد (مینیاتوریست)، ابوالحسن استاد حیدریان گذرانده بود. وی در سال 1379، منتخب فرهنگستان هنر در بزرگداشت نام‌آوران بود.

در 28 مرداد تمام مجسمه‌های او توسط مزدوران خشمگین تخریب شد، اما این تنها باری نبود که مجسمه‌های وی در هم شکسته می‌شد. نمایشگاهی که در میدان راه آهن در ملک پسر حاج علی اکبر به طور دایم برپا بود هم در انقلاب 57 نابود شد. علی اکبر صنعتی طی چند دهه فعالیت هنری بیش از 2000 تابلوی رنگ و روغن، آبرنگ، موزاییک از سنگ و حدود 400 مجسمه پدید آورد که در دو موزه به نام وی در کرمان و تهران و سایر موزه‌های داخل و خارج از کشور و مجموعه‌های خصوصی نگهداری می‌شود.

موزه صنعتی (کرمان) علاوه بر نمایش آثار با ارزش استاد صنعتی زاده آثار هنرمندان بزرگ دیگری از جهان را هم داراست. موزه صنعتی (تهران) در میدان امام خمینی قرار دارد و در آن مجسمه‌های بسیار مهمی از وی به نمایش گذاشته شده است.

استاد صنعتی از چند سال پیش به علت سکته مغزی قدرت تکلم خود را از دست داده بود و نیمه چپ بدنش نیز فلج شد. وی همچنین از ششم اسفندماه به علت عارضه ریوی و مشکل تنفسی در بیمارستان ایرانمهر بستری که پس از بهبودی نسبی از بیمارستان ترخیص شد و سرانجام بامداد سیزدهم فروردین 1385 در سن  90سالگی دارفانی را وداع گفت. پیکر استاد علی اکبر صنعتی در قطعه هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شد.

علی اکبر صنعتی در طول سالیان توقف خویش در تهران، نمایشگاه هایی دائمی تشکیل داد.

درکرمان هم علاوه برمجسمه و تابلوهایی که مرحوم صنعتی زاده در آغاز فعالیت خود یعنی بعد از سال های 1320 تهیه و درسالن پرورشگاه جای داده بود، توسط حسن حبیبی معاون رئیس جمهور وقت تعدادی مجسمه و تابلو از آثار سید علی اکبر صنعتی زاده به مبلغ 500 میلیون ریال خریداری و در سالن پرورشگاه صنعتی در ردیف دیگر آثار موجود قرار داده شد و موزه جالبی تشکیل شد که همه روزه مورد بازدید گردشگران و پژوهشگران قرارمی گیرد.

بسیاری از آثار این هنرمند اکنون نزد مجموعه دار‌ها و موزه های معروف نگهداری می شوند.

پارسی، لادن. آبرنگ‌های علی اکبر صنعتی در نگارخانه سعدآباد

صنعتی، سیدعلی‌اکبر. یاد استاد به روایت شاگرد. هادی سیف.

سایت همشهری آنلاین