رمان جنجالی قرن
«پرتقال کوکی» نوشته آنتونی برجس، یکی از جنجالی‌ترین رمان‌های قرن به زودی 50 ساله می‌شود.
«پرتقال کوکی» نوشته آنتونی برجس، یکی از جنجالی‌ترین رمان‌های قرن به زودی 50 ساله می‌شود.
«پرتقال کوکی» در حالی 50 ساله می‌شود که پیدا شدن سندی جدید نشان می‌دهد کتاب بخت کمی برای منتشر شدن داشته است. این رمان که یکی از جنجالی‌ترین و البته موفق‌ترین کتاب‌های قرن گذشته است، شرح خشونت و پوچی زندگی گروهی نوجوان است.
سند جدیدی که اخیرا پیدا شده نشان می‌دهد این رمان شانس پایینی برای انتشار داشت چون تصور می‌شد «شکستی بزرگ» باشد. متن ارزیابی کتاب از سوی یکی از مسئولان هینمن ناشر کتاب به تازگی منتشر شده است.
تاریخ این سند سپتامبر سال 1961، یعنی بیش از یک سال قبل از انتشار کتاب است. این سند اخیرا در آرشیو ناشر پیدا شده و بنیاد بین‌المللی آنتونی برجس آن را منتشر کرده است.
نامه ارزشیابی را ماری لیند نوشته است، او یکی از کسانی بود که پیش از انتشار، کتاب‌های انتشارات هینمن را می‌خواند و نظرش در چاپ آثار تاثیرگذار بودند. او اولین نفری بود که «پرتقال کوکی» را خواند و به ناشر هشدار داده بود کتاب ممکن است نامفهوم باشد. «همه چیز به این بستگی دارد که خواننده زود با کتاب اخت شود یا نشود.» او از طرح داستانی «دقیق» و جزئیات «جذاب» رمان تعریف کرده و گفته مهم‌ترین مشکل درک زبان کوچه‌بازاری رمان است. جملات کتاب ترکیبی از زبان کوچه‌بازاری قافیه‌دار، کلمات بالکان و گویش کولی‌هاست. «این رمان جذاب است اما خواندنش دشوار است، البته رمان به شکلی عجیب بامزه هم هست.»
لیند پیش‌بینی کرده بود زبان «پرتقال کوکی» روزی بخشی از زبان مردم می‌شود و چاپ جدید فرهنگ لغت چمبرز نشان می‌دهد برخی از واژگان ابداعی کتاب مثل «droog» (به معنای اعضای یک دارودسته یا اوباش خشن) وارد زبان مردم شده است. برجس این واژه را از واژه روسی برای «رفیق» وام گرفته بود.
ارزیاب انتشارات هینمن افزوده پایان رمان «کمی شاد است... اما باقی کتاب کاملا بدبینانه است. هیچکس در آن نجات پیدا نمی‌کند. اگر بخت همراه کتاب باشد به موفقیت بزرگی می‌رسد و صدای جدیدی به نوجوانان می‌دهد. اما ممکن است کتاب شکستی بزرگ بخورد. مطمئنا کتاب هیچ حد وسطی ندارد.»
حرف لیند درست بود، وقتی کتاب در سال 1962 منتشر شد تنها چند نسخه از آن به فروش رفت، اما با ساخته شدن «پرتقال کوکی» به کارگردانی استنلی کوبریک در سال 1971 با بازی مالکوم مک‌داول در نقش اصلی فروش کتاب ناگهان بالا رفت.
«پرتقال کوکی» آنتونی برجس را که سال 1993 درگذشت به یکی از تاثیرگذارترین چهره‌های ادبی بریتانیا تبدیل کرد. او که تا پیش از انتشار این کتاب به عنوان نویسنده قصه‌های مصور معمولی شناخته می‌شد، با انتشار «پرتقال کوکی» به پیشوای خشونت ضدآرمان‌شهری بدل شد.
بد نیست بدانید انتشارات هینمن با انتشار «پرتقال کوکی» شجاعت بسیاری از خود نشان داد. این انتشارات به دلیل انتشار «تصویر و تحقیق» نوشته والتر باکستر دادگاهی شده بود. سال 1959 از چاپ «لولیتا» نوشته ناباکوف طفره رفت و این درحالی بود که تمامی آثار ناباکوف را منتشر کرده بود. دو تا از کتاب‌های اولیه برجس را هم بازپس فرستاده بود.
قرار است چاپ جدیدی از «پرتقال کوکی» منتشر شود. در این مجلد متن مصاحبه‌ای منتشرنشده از برجس چاپ می‌شود. برجس در این مصاحبه اعتراف می‌کند: «همه مرا با «پرتقال کوکی» می‌شناسند. اما در میان همه کتاب‌هایم آن را کمتر از دیگران دوست دارم.»
بخش ادبیات تبیان
منبع:خبرآنلاین به نقل از ایندیپندنت / 2 سپتامبر / ترجمه: حسین عیدی‌زاده
