برداشتهای مختلف از انتظار
آیا ما منتظر ظهوریم یا ظهور منتظر ما است؟! آیا ظهور وقت مشخصی دارد که باید در انتظار آن زمان دست روی دست بگذاریم یا در انتظار ظهور باید قیام کرد.....در باره غیبت وانتظارفرج امام زمان عجل الله تعالی برداشتهای بسیار مختلف و نادرستی در میان انسانها رایج شده است که همگی برداشتی غلط از این امر هستند که متأسفانه ذهن اکثریت جامعه را به خود اختصاص داده اند. لذا نوشتار زیر برآن آمده است که چند نمونه از این برداشتهای نادرست و نقد وارد برآنها را بیان کند.
1.به استقبال ظلم برویم!
در بسیاری از روایات سخن از این تأکید شده است که امام مهدی عجل الله جهان را پس از آنکه از جور و ستم پر شده، از عدل و داد آکنده می سازد، همچنانکه در روایت زیر از امام علی علیه السلام نقل شده می خوانیم: مهدی کسی است که زمین را پر از عدل و داد می کند همان طور که سرشار از جور و ستم شده... .(کافی ج1ص338)
لذا برخی با استناد به این گونه روایات در خانه نشسته اند و منتظر ازدیاد ظلم و ستم هستند تا بدین وسیله ظهور تعجیل یابد. گویی هرگاه ستمدیده ای را می بینند شاد می شوند، هر خبری از فقر و فساد و مظلومیت شیعه را مژده ای از ظهور تلقی می کنند. این افراد امر به معروف و نهی از منکر را باعث تأخیر در امر ظهور می دانند.
امام خمینی در نقد این گروه جملات زیبایی را بیان می کنند، ایشان می فرمایند: حضرت صاحب الزمان برای اینکه عدالت را گسترش دهند و حکومت را تقویت کنند ظهور می کنند.حالا آیا ما باید بر خلاف آیات شریفه قرآن دست از نهی از منکر برداریم! دست از امر به معروف برداریم و گناهان را توسعه دهیم، برای اینکه حضرت بیایند... به حسب رأی این جمعیت که بعضیهاشان بازیگرند و بعضی هاشان نادان، این است که ما باید بنشینیم دعا کنیم به صدام، و دعا گوی آمریکا باشیم تا اینکه عالم را پرکنند از جور و ظلم تا حضرت تشریف بیاورند!!! بعد حضرت تشریف بیاورند چه کنند؟ حضرت بیایند که ظلم و جور را بردارند. همان کاری که ما می کنیم و ما دعا می کنیم که ظلم و جور باشد!حضرت می خواهند که همین را بر دارند...(صحیفه نورج20ص198)
حدیثی که از قیام و تشکیل حکومت نهی کرده اند در محیطی صادر شده اند که شیعیان در اختناق و ظلم شدیدی به سر می بردند و برای آزادی از حکومتهای طاغوت به ندای مدعیان دروغین عدالت لبیک می گفتند و جان شریفشان را به خطر می انداختند. لذا ائمه اطهار شیعیان را به تفکر درباره اشخاص مدعی و طریق آنها، دعوت می نمودند، و از همراهی کردن با آنها بر حذر می داشتند
2. هر حکومتی قبل از ظهور طاغوت است
طرفداران این نظریه با استناد به احادیثی من جمله روایتی که در زیر از امام صادق نقل شده است هر حکومتی قبل ظهور را طاغوت می دانند.« امام صادق می فرمایند: هر پرچمی که قبل از قیام قائم برافراشته شود صاحبش طاغوتی است که در برابر خدا مورد پرستش قرار می گیرد».(وسائل الشیعه ج15،ص 52) طرفداران این دیدگاه هر حکومتی قبل از حکومت مهدی را نفی کرده و با نفی هر حکومتی، تمام احکام اجتماعی اسلام را در زمان غیبت تعطیل می دانند. اما باید گفت، حدیثی که از قیام و تشکیل حکومت نهی کرده اند در محیطی صادر شده اند که شیعیان در اختناق و ظلم شدیدی به سر می بردند و برای آزادی از حکومتهای طاغوت به ندای مدعیان دروغین عدالت لبیک می گفتند و جان شریفشان را به خطر می انداختند. لذا ائمه اطهار شیعیان را به تفکر درباره اشخاص مدعی و طریق آنها، دعوت می نمودند، و از همراهی کردن با آنها بر حذر می داشتند. در صورتی که سیره رسول اکرم و ائمه اطهار مارا به تشکیل حکومت دینی رهنمون می کند.
البته در زمان رسول اکرم اسباب تشکیل حکومت مهیا شد و ایشان تشکیل حکومت دادند. همچنان که در زمان مهدی عج الله چنین اسبابی مهیا خواهد شد. در زمان دیگر ائمه اسباب و زمینه های تشکیل حکومت مهیا نشد. لذا ایشان نمی فرمودند که ما موظف به تشکیل حکومت نیستیم و فقط مهدی عج الله باید تشریف بیاورند و تشکیل حکومت دهند. بلکه می فرمودند که زمینه های کافی برای تشکیل حکومت آماده نیست. به هر حال حکومت در هر زمانی لازم است و نمی شود گفت که تا زمان حکومت مهدی عجل الله هیچ حکومتی نباید باشد؛ چرا که هرج و مرج جامعه را فرا می گیرد.
بعضی از اعمال همچون دعا برای تعجیل بسیار مفید است اما اینکه در خانه و حسینیه بنشینیم و فقط اکتفا به دعا کردن کنیم، اشتباه است. اگر ما برای فزونی و گستردگی رزق به دعا نیز سفارش شده ایم، نباید فقط در خانه بنشینیم و دعا بخوانیم تا خداوند متعال از آسمان برای ما روزی بفرستد!
3. قشری گری در امر انتظار
امام خمینی در معرفی این گروه می فرماید: بعضی انتظار فرج را به این می دانند که در مسجد، در حسینیه، در منزل بنشینند و دعاکنند و فرج امام زمان را از خدا بخواهند ... بعضی از آنها را که من سابقا می شناختم، بسیار مرد صالحی بود، یک شمشیری هم داشت و منتظر حضرت صاحب علیه السلام بود.(صحیفه نور، ص196)
البته این گروه نیز این برداشت از انتظار را باستناد به احادیث توجیه می کنند؛ احادیثی همچون: «هر کس چهار پایی در انتظار امر ما مهیا کند در حالی که از دشمن ما غضبناک است خداوند روزیش را وسیع می کند و شرح صدر به وی عنایت می فرماید و او را به آرزویش می رساند در حالی که به او در رفع احتیاجاتش کمک می کند»!(کلینی ج6ص535) در نقد این افراد باید گفت البته بعضی از اعمال همچون دعا برای تعجیل بسیار مفید است اما اینکه در خانه و حسینیه بنشینیم و فقط اکتفا به دعا کردن کنیم، اشتباه است. اگر ما برای فزونی و گستردگی رزق به دعا نیز سفارش شده ایم، نباید فقط در خانه بنشینیم و دعا بخوانیم تا خداوند متعال از آسمان برای ما روزی بفرستد!
فرآوری: فاطمه زین الدینی
بخش مهدویت تبیان
منابع:
کافی، کلینی، ج1،ص338
صحیفه نور، امام خمینی، ج20
وسائل الشیعه حرعاملی، ،ج15
نظریه اختیاری بودن ظهور، علیرضانودهی
