ده دقیقه به شام مانده است!

یکی دیگر از رموز پیشرفت انسان های موفق و نام آوران حوزه و علمای بزرگوار شیعه نظم در کارها و داشتن برنامه در زندگی است .

این که می بینید علمای بزرگ در طول زندگی خویش به پیشرفت های بزرگی نائل آمده اند دلیلش این است که آن ها زندگی خود را بر مبنای نظم قرار داده اند و از یک برنامه ریزی صحیح بهره می برند و گرنه مگر می شود کسی چون امام خمینی هم فقیه و فیلسوف بزرگی شود و به قله های دانش پا گذارد .

و هم عابد بزرگی باشد و هرگز از نماز شب و ورد سحری و انجام اعمال عبادی غافل نشود و هم سیاستمدار بزرگی باشد و امور کشور را به بهترین صورت اداره کند و هم همسر مهربان و فداکاری باشد

و حقوق همسر خویش را به بهترین شکل ادا نماید و در کارهای خانه به همسر خویش یاری رساند و همدم و مونس وی باشد و هم پدر دلسوز و وظیفه شناسی باشد و به تربیت فرزندان اهمیت زیادی دهد و به امور آنان رسیدگی نماید و هم پیاده روی روزانه خود را ترک نسازد و هم......

طلبه ها هم اگر دوست دارند چون امام خمینی و دیگر علمای بزرگ شوند و برای خود در دنیا و عقبی آبرو کسب کنند باید از روز اول طلبگی خود را به داشتن نظم در کارها عادت دهند و برای شبانه روز خویش یک برنامه ریزی صحیح و عقلانی داشته باشند تا بتوانند بیشترین بهره و سود را از اوقات و فرصت های طلایی خویش ببرند.

آن چنان نظم در کارها از دیدگاه پیشوایان مقدس و معصوم شیعه اهمیت دارد که امیرالمومنین علی علیه السلام در وصیت خویش به فرزندان پاکشان این گونه وصیت می نمایند :

الامام علی علیه السلام _ فی وصیته للحسن و الحسین علیهما السلام لما ضربه این الملجم لعنة الله _:اوصیکما و جمیع ولدی و اهلی و من بلغه کتابی ، بتقوی الله و نظم امرکم.

امام علی علیه السلام _در وصیت به امام حسن و امام حسین علیه السلام پس از ضربت خوردن به دست ابن ملجم لعنه الله _نوشت : شما و همه فرزندان و کسانم و هر که را نوشته ام به او رسد ، به تقوای خدا و نظم داشتن در کارتان سفارش می کنم.(1)

پیامبر مهربان اسلام حضرت محمد صلی الله علیه و آله بسیار به نظم در کارها اهمیت می دادند به طوری که نعمان بن بشیر این گونه از آن یاد می کند : کان رسول الله صلی الله علیه و آله یسوی صفوفنا حتی کانما یسوی بها القداح حتی رای انا قد غفلنا عنه ، ثم خرج یوما فقام حتی کاد ان یکبر فرای رجلا بادیا صدره ، فقال : عباد الله ، لتسون صفوفکم او لیخالفن الله بین وجوهکم.

رسول خدا صلی الله علیه و آله صفوف [نماز] ما را طوری منظم می کرد که گویی تیرها را [در تیردان ]مرتب می کند تا آن که دید ما از او غافل شده ایم.

سپس روزی [برای نماز] بیرون آمد و خواست تکبیرة الاحرام بگوید که دید مردی سینه اش را جلو آورده است.

فرمود: ای بندگان خدا ! صفوف خود را منظم کنید و گرنه خداوند شما را از هم روگردان می کند [و دچار اختلاف می شوید].(2)

امام خمینی رحمة الله علیه در نظم در کارها و داشتن برنامه ریزی در زندگی زبانزد خاص و عام بودند ، خانم دباغ درباره نظم امام و برنامه داشتن زندگی ایشان این خاطره را بیان می کند:

مدتّی که امام در پاریس (نوفل لوشاتو)اقامت داشتند ،روزی آمریکائیها آمده بودند تا مصاحبه ای با امام انجام دهند،که این مصاحبه قرار بود مستقیماً پخش شود اگر این عمل صورت می گرفت بالطبع سایر کشورهای اروپایی هم چنین کاری را انجام می دادند واین می توانست برای نشان دادن مواضع و حرکت انقلاب مۆثر باشد.

اتّفاقاً روز جمعه بود،امام در آن لحظه فرمودند،حالا وقت انجام مستحبّات (غسل جمعه)است وقت مصاحبه نیست!و بعد از اینکه مستحبات روز جمعه را به جا آوردند،فرمودند،حالا برای مصاحبه آماده ام!

هم چنین خانم دباغ این خاطره را هم درباره نظم بی نظیر امام خمینی و با برنامه بودن زندگی ایشان بیان می کند :

  برادران فیلمی را از برنامه های انقلاب به فرانسه آورده بودند،پیشنهاد کردند به امام بگوییم که بعد از شام فیلم را ببیند رفتم عرض کردم:

«شام آماده است بیاورم؟!»

امام به ساعت نگاه کرد و فرمودند :«حالا ده دقیقه به وقت شام مانده است».

امیرالمونین علی علیه السلام  او که الگویی بی نظیر است برای هر انسان آزاده ای درباره داشتن برنامه برای اوقات شبانه روز می فرماید: للمومن ثلاث ساعات : فساعة یناجی فیها ربه ، و ساعة یرم معاشه ، و ساعة یخلی بین نفسه و بین لذتها فیما یحل و یجمل .

و لیس للعاقل ان یکون شاخصا الا فی ثلاث : مرمة لمعاش ، او خطوة فی معاد ، او لذة فی غیر محرم .

مومن باید شبانه روز خود را به سه قسمت تقسیم نماید : زمانی برای نیایش و عبادت پروردگار ، و زمانی برای تامین هزینه زندگی ، و زمانی برای واداشتن نفس به لذت هایی که حلال و مایه زیبای است .

 خردمند را نشاید جز آن که در پی سه چیز حرکت کند : کسب حلال برای تامین زندگی ، یا گام نهادن در راه آخرت ، یا به دست آوردن لذت های حلال.(3)

امام خمینی چنان برنامه ریزی دقیقی در زندگی خویش داشتند که اطرافیان ایشان به راحتی می توانستند که بگویند امام اکنون مشغول به چه کاری می باشند.

خانم دباغ در این باره این گونه می گوید :

اگر هر ساعتی از روز کسی سۆال می کرد که الان امام چکار می کند،اطرافیان امام خیلی راحت می توانستند بگویند که الان ایشان مشغول چه کاری هستند،زیرا ایشان ساعت شب و روز را چنان تقسیم بندی کرده بودند که اعضای خانواده و اطرافیان ایشان بدون اینکه امام را ببینند ،می توانستند حدس بزنند که الان امام مشغول مثلاً قدم زنی یا مطالعه ئ نامه های دولتی و...هستند.

هم چنین خادم حضرت امام  درباره نظم امام و برنامه داشتن شبانه روز امام می گوید  :ایشان هرروز نیم ساعت به ظهر مانده به حیاط می آمدند و کمی قدم می زدند و این عادت هر روزشان بود.

من نیز درست نیم ساعت به ظهر آشپزی را شروع و زیر غذا را روشن می کردم،یک روز به علّت کارهای زیادی که داشتم یادم رفته بود که زیر غذا را روشن کنم،ولی همین که امام را مشغول قدم زدن در حیاط دیدم ،یاد وقت قدم زدن امام و تقارن درست کردن غذا افتادم ،برای همین سریعاً به آشپزخانه رفتم و مشغول تهیه غذا شدم.

طلبه اگر زندگی خود را بر پایه یک برنامه صحیح و عقلانی قرار داد نباید تحت هیچ شرایطی این برنامه را بر هم زند چرا که بدون تردید در هروز زندگی امکان این که مسائل و اتفاقاتی پیش بیاید زیاد است و اگر قرار باشد که ما به خاطر پیش آمد هر مسئله و اتفاقی از برنامه خود سرباز زنیم ، هرگز روی پیشرفت و موفقیت را نخواهیم دید .

امام خمینی چنان به برنامه ریزی خود پایبند بودند که حتی روزی که فرزندشان شهید شد برنامه زندگی خود را برهم نزدند.

حجة الاسلام ناصری در این باره می گوید:روزی که فرزند امام شهید شد ما فکر کردیم امام به نماز نمی روند،ولی دیدیم که امام سر وقت برای نماز به مسجد رفتند .

آن روز مطالعه شان را ترک نکردند،قرآنی را که هر روز می خواندند،طبق روزهای قبل خواندند،و به گفته حاج احمد آقا ،کتابی که جزوه دوره مطالعاتی ایشان بود،عصر آن روز دیدم هفتاد صفحه از آن خوانده شده است ،روز فوت و دفن مرحوم حاج مصطفی ایشان دست از مطالعه نکشیده و کلاً برنامه روزانه خود را به هم نزده بود.

پی نوشت :

1  -میزان الحکمه/ج12/ص268/ح20381

2-میزان الحکمه/ج12/ص268/ح20380

3-نهج البلاغه/ص725/حکمت 390

منابع :

1-میزان الحکمه/محمدی ری شهری/دارالحدیث/چاپ نهم/1387

2-نهج البلاغه/ترجمه محمد دشتی/الهادی/1379

3-پایگاه فرهنگی مذهبی راسخون

تهیه و تولید :مهدی صدری ، گروه حوزه علمیه تبیان