حفظ حرمتها هنگام نقل اخبار
یکی از دستورهای اکید اسلام که باید در همه حال، به ویژه در هنگام پخش و تحلیل اخبار مراعات نمود، حفظ حرمتها و آبروی اشخاص مومن است. در جامعه اسلامی، باید حریم و آبروی تک تک مسلمانان حفظ شود و حرمتها، شکسته نشود. روشن است که دراین زمینه، مسوولیت دست اندرکاران روزنامه ها، مجلات، تریبونهای مجلس و امامت جمعه سنگین تر است . پخش هر خبری که شخصیت مومنان را خرد می کند، گناه و حرام است و فرقی هم نمی کند که محتوای اخبار تهمت و اشاعه فحشاء باشد یا غیبت و سوءظن و ...
ما طی چند مقاله به بحث در مورد حفظ حرمتها هنگام نقل اخبار می پردازیم که در این مقاله یک موضوع مهم را در این رابطه با توجه به آیات و روایات بررسی می کنیم:
پخش اخبار بهتان آمیز
اذا تلقونه بالسنتکم و تقولون بافواهکم مالیس لکم به علم و تحسبونه هینا و هو عندالله عظیم. (سوره نور، آیه 15)
به یاد آورید هنگامی که آن تهمت را از زبان یکدیگر می گرفتید و با دهان خود سخنی می گفتید که به آن یقین نداشتید و آن را مساله کوچکی می پنداشتید با این که در نزد خدا بزرگ است .
این آیه در ضمن آیات افک است که منافقین تهمت به همسر پیامبر عایشه زدند و مومنان هم بدون فکر و تحقیق آن را شایع کردند لذا خداوند خوش باوری و آلت دست قرار گرفتن مومنان را مورد نکوهش قرار می دهد و می گوید چرا شما بدون یقین و بررسی، یک خبر بهتان آمیز را در بین خود پخش می کنید؟
رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) می فرمایند: «ان الله حرم من المسلم دمه و ماله وان یظن به ظن السوء» خداوند، تجاوز به خون و مال ، مسلمان را حرام نموده و اجازه نداده که کسی به یک فرد مسلمان گمان بد ببرد
در آیه بعد می فرماید:
و لو لا اذا سمعتموه قلتم مایکون لناان نتکلم بهذا سبحانک هذا بهتان عظیم . (9سوره نور، آیه 16)
چرا هنگامی که آن را شنیدید نگفتید برای ما مجاز نیست بدان تکلم کنیم ؟ خداوندا! تو منزهی واین تهمت بزرگی است .
باز دراین آیه براین امر تاکید شده است که چرا مومنان هنگام شنیدن نسبت دروغ، زبان خود را کنترل نکردند در آیه 14 همین سوره خداوند مومنان را سرزنش می کند که چرا نسبت به خودتان حسن ظن ندارید؟ (لولااز سمعمتوه ظن المومنون والمومنات بانفسهم خیرا)
به هر حال، آیات افک در سوره نور را باید در کتابهای تفسیری مثل المیزان یا تفسیر نمونه مطالعه کرد و خطر شایعه سازان منافق و ساده اندیشی مردان و زنان مومن را دریافت که چگونه در نقل اخبار، بدون تامل و تقوا، آبرو و حرمت خاندان رسالت را خدشه دار می نمایند!.
البته از این آیات ، درس دیگری هم می گیریم که بهترین راه مبارزه با شایعات ، بیداری وجدان عمومی و احساس مسولیت و خدا ترسی جامعه اسلامی است .
رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) می فرمایند: «ان الله حرم من المسلم دمه و ماله وان یظن به ظن السوء» خداوند، تجاوز به خون و مال ، مسلمان را حرام نموده و اجازه نداده که کسی به یک فرد مسلمان گمان بد ببرد. (سفینه البحار، ج 2.110)
با توجه به آیات و روایات مطرح شده پخش هر خبری که حرمت شخصیت مومنان را خدشه دار می کند، گناه و حرام است و فرقی هم نمی کند که محتوای اخبار تهمت و اشاعه فحشاء باشد یا غیبت و سوءظن و ...
در حدیث دیگری پیامبراسلام (صلی الله علیه و آله) می فرمایند: «المومن حرام کله : عرضه و ماله و دمه» (تحف العقول) همه چیز مومن محترم است و باید حفظ شود: آبرو، مال و خون .
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
«اذااتهم المومن اخاه انماث الایمان من قلبه کما ینماث الملح فی الماء ».(اصول کافی، ج 2.361)
وقتی که مومن به برادر دینی خود تهمت بزند، ایمان در قلبش ذوب می شود همچنانکه نمک در آب حل می گردد.
خلاصه سخن اینکه:
با توجه به آیات و روایات مطرح شده پخش هر خبری که حرمت شخصیت مومنان را خدشه دار می کند، گناه و حرام است و فرقی هم نمی کند که محتوای اخبار تهمت و اشاعه فحشاء باشد یا غیبت و سوءظن و ...
فرآوری: آمنه اسفندیاری
بخش احکام اسلامی تبیان
منابع:
مجله حوزه، مرداد و شهریور 1370، شماره 45
سایت حوزه
