مراقبت شَدید از اعمال نیك
مقدمه:
می دانیم که شروع روز دانش آموزان با یک برنامه صبحگاهی مناسب علاوه بر پرورش روح معنوی دانش آموزان، در بالا بردن سطح آموزشی آن ها از لحاظ یادگیری تاثیرگذار است.
به عنوان مثال اگر معلم پرورشی مدرسه بتواند هر هفته یک کلاس را برای برگزاری برنامه های صبحگاه مدرسه انتخاب و هدایت نماید:
یکی از کارهایی که در اکثر مدارس کشور عزیزمان انجام می شود، خواندن آیاتی از قرآن مجید می باشد، در این زمینه چنان چه دانش آموزان بتوانند علاوه بر شنیدن آیات، با مفاهیم متعالی این معجزه الهی آشنا شوند، بی شک به هدف والای نزول وحی رهنمون گشته ایم.
در این راستا، مرکز یادگیری جهت غنی سازی برنامه های صبحگاه مدارس، به بررسی و تفسیر برخی از آیات قرآن پرداخته است. در این قسمت سعی شده، تفسیر به زبان ساده و قابل درک برای دانش آموزان ارائه گردد.
در این مقاله آیات ، مورد بررسی قرار می گیرد...
آیات 41 تا 47 سورة توبه ( صفحة 194) ، مربوطه توسط یکی از دانش آموزان قرائت شود.
شما می توانید برای شنیدن فایل صوتی آیات این صفحه کلیک نمایید.
جهت دریافت فایل صوتی آیات فوق، کلیک کنید.
تمامی هفت آیة 41 تا 47 سورة توبه از صفحة 194 ، به‌دنبال سه‌آیة پایانی صفحة قبل، پیرامون جنگ تبوك است. كه از میان این‌آیات، بنای ما، پرداختن به نخستین‌آیة این‌صفحه می‌باشد.
در غزوة تبوك، شرایط خاصّی پیش‌آمد و لازم شد همه مسلمانان در جبهه جنگ شركت‌كنند و عذر احدی مقبول نشود. لذا خداوند حكیم، درآیة 41 ، فرمانی قاطع و عمومی صادر فرموده كه: «اِنفِروا خِفافاً وَ ثِقالاً وَ جاهِدوا بِأموالِكُم وَ أنفُسِكُم فی سَبیلِ الله»؛ «همگی حركت‌كنید چه سبكباران و چه سنگین‌باران، و با بذل مال و جان در راه خدا جِهادكنید».
این‌كه قرآن، این‌همه دادِ: جاهِدوا...فی سَبیلِ الله؛ در راه خدا جِهادكنید، قاتِلوا فی سَبیلِ الله؛ در راه خدا بجنگید، أنفِقوا فی سَبیلِ الله؛ در راه خدا انفاق‌كنید، می‌زند، برای این‌است‌كه این‌رشد فكری و ارتقای عقلی را در بشر ایجادكند كه به ارزش وجودی خود پی ببرد و خودش را ارزان نفروشد. در تمام مجاهدات و معاملات و حركات و سَكَناتش، جز ذات اقدس الله‌كه‌كُلُّ‌الكَمال وكُلُّ‌الجَمال است، هیچ چیز را هدف و مقصد خود نشناسد!
و لذا ما باید مراقب اعمال عبادی وكارهای خوبی‌كه انجام می‌دهیم، باشیم‌كه‌آنها را آلوده به عُجب و ریا و دیگرآفات عمل نکنیم.
امام سیّدالشّهدا(ع) در دعای عرفه، به حضور خدا عرض می‌كند: إلهی، مَن‌كانَت مَحاسِنُهُ مَساوی، فَكَیفَ لاتَكونُ مَساویهِ مَساوی؛ خدایا،كسی‌كه‌كارهای خوبش، بد است، چگونه ممكن است‌كاهای بدش، بد نباشد؟!
آن‌بندگان موفّقی كه علاوه بر نماز و روزه و حج، انفاقات مالی بسیار چشمگیری دارند و
تأسیس مۆسّسات خیریّه می‌كنند و درمانگاه و بیمارستان و مسجد و مدرسه می‌سازند، دقیقاً باید مراقب باشند كه شیطان لعین، به‌سراغشان نیاید و آلودگی در نیّاتشان ایجاد نكند كه اخلاص در عمل كه گوهرگران‌بهای یك انسان باایمان است، در معرض دستبرد شیطان بی‌ایمان است!
در روایت داریم‌كه رسول خدا(ص) فرمودند: إنَّ أوَّلَ النّاسِ یُقضی عَلَیهِ یَومَ القِیامَه ثَلاثَه؛ سه‌گروهند كه روز قیامت پیش از همه، مورد پرسش و حساب قرار می‌گیرند و حكم درباره آن ها صادر می‌شود:
اوّل، رَجُلٌ اُستُشهِد؛ مردی‌كه در میدان جِهاد دینی شهید شده‌است. او را می‌آورند و از او می‌پرسند: با نعمتِ قوّت قلب و نیروی بدنی‌كه به تو داده‌بودیم، چه‌كردی؟
جواب می‌دهد: در راه تو جنگیدم و به شهادت رسیدم. می‌گویند: دروغ می‌گویی! تو برای این به میدان جنگ‌آمدی‌كه مردم مَدحَت‌كنند و بگویند: عجب مرد دلیر و باشهامتی است! این را هم‌كه‌گفتند و پاداشت را دادند!
آن‌گاه، دستور داده می‌شود او را به جهنّم ببرند. بعد، رَجُلٌ تَعَلَّمَ العِلم وَ عَلَّمَه وَ قَرَأ القُرآن؛ مردی‌كه علم فرا گرفته و به دیگران تعلیم‌كرده و قرائت قرآن نموده‌است.
او را می‌آورند و می‌گویند: تو، با سرمایة علمت چه‌كردی؟
جواب می‌دهد: در راه رضای تو، علم‌آموختم و به دیگران یاد دادم و قاری قرآن بودم. می‌گویند: دروغ می‌گویی؛ تو هدفت این بودكه مردم تعریفت‌كنند و بگویند: عجب عالم برجسته و سخنور قهّار و قاری خوش‌لحن و خوش‌آهنگی است!
این‌را گفتند و اجر و مزدت را دادند. دستور می‌دهند او را به‌سوی جهنّم ببرند!!
سومین نفر، رَجُلٌ وَسَّعَ الله عَلَیه وَ أعطاهُ مِن أصنافِ الأموال؛ مردی را می‌آورند كه خدا به او وسعت مالی داده و انواع ثروت در اختیارش نهاده‌است. از او می‌پرسند: تو با آن‌همه اموال فراوان چه‌كردی؟
جواب می‌دهد: در راهی‌كه تو ای خدای من، دوست داشتی، صرف‌كردم؛ مۆسّسات خیریّه ساختم و از مستمندان دستگیری کردم.
می‌گویند: تو هم دروغ می‌گویی!
انگیزه‌ات این بودكه مردم تو را به جود و سخاوت و بخشندگی بستایند! آن ها هم، چنین‌كردند و گفتند. دیگر، از ما چه طلب داری؟آن‌گاه، او را هم، به‌سوی جهنّم می‌برند!
و این، دیگركمال بدبختی، و بلكه نهایت سفاهت و حماقت است‌كه آدم مال و جان و علم و دانش خود را با مدح و ثنای بی‌اساس مردم مبادله‌كند؛ ألا، ذلِكَ هُوَ الخُسرانُ المُبین؛ توجّه! كه این، زیانكاری آشكاری است!!
امام امیرالمۆمنین(ع) می‌فرماید: إنَّهُ لَیسَ لأنفُسِكُم ثَمَنٌ إلاَّ الجَنَّه فَلاتَبیعوها إلاّ بِها؛ به‌هوش باشید ای آدمیان كه قیمت و بهای جان شما، تنها، بهشت و رضوان خداست،آن‌را نفروشید جز به رضوان خدا!
تو، به قیمت، ورای هر دو جهانی چه‌كنم؟ قدر خود نمی‌دانی!
خداوند منّان، از این‌رو خاندان رسول(ع) را می‌ستایدكه وقتی غذای منحصر خود را سه روز متوالی، به مسكین و یتیم و اسیر دادند، تنهاانگیزه شان این بود كه: إنَّما نُطعِمُكُم لِوَجهِ الله، لانُریدُ مِنكُم جَزاءً وَ لا شُكورا؛ ما شما را تنها، برای جلب رضای خدا اطعام می‌كنیم و از شما نه پاداشی می‌خواهیم و نه سپاس گزاری می‌طلبیم! آری؛كُلُّ شَیءٍ هالِك إلاّ وَجهَه؛ همه چیز، هم‌اكنون در ذات خود، هالك و فانی است جز ذات اقدس او، كه تنهاوجود ثابت و باقی است.
