توصیه‌ای برای وضع فعلی اقتصاد

کوتاه مدت در گرو بلند مدت است... جمله ای طلایی که اگر بدان به درستی توجه شود می توان بسیار از مشکلات فعلی اقتصاد ایران را حل کرد؛ این بدین معنا است که آنچه کوتاه مدت می باشد به علت چشم اندازی است که از بلند مدت گرفته است. بنابراین بسیاری از سیاست های اقتصادی که ریشه در نگاه کوتاه مدت دارند از همان ابتدا غلط می باشند و البته اگر علاوه بر سیاست کوتاه مدت سیاست بلند مدت نیز انجام شده و سیاست کوتاه مدت ضربه ای به بلند مدت نزند، می توان امیدی به سیاست کوتاه مدت بست البته آن هم به آن علت که سیاستی بلند مدت در راستای آن انجام شده است.

برای تبیین آنچه گفته شد از مثالی استفاده می کنیم، چرا در زمان کینز با وجود کاهش نرخ بهره سرمایه گذاری افزایش پیدا نمی کرد؟ علت روشن است. به بیانی ساده تر بلند مدت زمانی اهمیت خودش را نشان می دهد که آسیب ببیند، همه تا قبل از کینز جایگاه نرخ بهره برای سرمایه گذاری را بسیار بالا می دیدند و شاید اولین علت برای رشد سرمایه گذاری را کاهش نرخ بهره می دانستند ولی به محض آنکه بلند مدت اقتصاد که همان اعتماد به کسب و کار و چشم انداز تولید می باشد خراب شد، به این نتیجه رسیدند که تنها در سایه بلند مدت است که متغیر های اسمی معنا و مفهوم پیدا میکنند و گرنه این ها خود به تنهایی ارزش برای خلق شرایط بهتر ندارند. یعنی هر چه بیشتر به سمت کاهش نرخ بهره حرکت کنیم نتیجه ای نخواهیم دید و صد البته اگر افزایش نرخ بهره صورت گیرد، دیگر خنثی عمل نکرده و اثر منفی اش به علت ضربه به بلند مدت آشکار میشود. لذا متغیر های دستوری و کوتاه مدت در بهترین حالت خنثی بوده و اگر خنثی نباشند به علت نابودی بلند مدت اقتصاد، وضیت حال و آینده را بد و بدتر میکنند.

لذا هر متغیر حقیقی از جمله سرمایه گذاری ابتدا به بلند مدت نگاه می کند و اگر آن را مناسب دید و ناامنی برایش ایجاد نشد تصمیم به سرمایه گذاری می گیرد. بنابراین برای اقتصادی که بلند مدت اش مشکل دارد و از آن ناحیه تقاضای جدید سرمایه گذاری ندارد، باید بلند مدت نگریست و راه حل های بلند مدت داد تا از این رهگذر در سایه ایجاد بلند مدت مطلوب اقتصاد تقاضای کارآفرینی ایجاد شده و کوتاه مدت تابع بلند مدت شده و در عین افزایش نرخ بهره که به علت تقاضا برای سرمایه گذاری است شاهد افزایش تولید و سرمایه گذاری نیز باشیم.

بنابراین کوتاه مدت بیشتر نقش انعکاسی دارد به این معنا در شرایطی که بلند مدت خراب باشد افزایش نرخ بهره نشان از رونق بازار دلالی، فساد و ربا خواری داشته و  در شرایطی که بلند مدت درست باشد افزایش نرخ بهره با افزایش تولید توام خواهد شد؛ چرا که افزایش نرخ بهره انعکاسی از بهبود آینده و افزایش تقاضای سرمایه گذاری را دارد.

به نظر می رسد که آنچه لازم برای تبیین آن جمله ی طلایی بود گفته شد، حال بهتر است از این زاویه نگاهی به اقتصاد ایران کنیم. اقتصاد ایران اگر می خواهد کوتاه مدت را درمان کند با روش های کوتاه مدت به جنگ با کوتاه مدت نرود چون این کوتاه مدت به علت ایجاد بلند مدت نامطلوب است. اقتصاد ایران همتش را تلاشش را در شعار اقتصاد مقاومتی گره زده و بلند مدت خودش را که همان چشم انداز تولید و بازدهی تولید است، بهبود بخشد و این بهترین راه برای مبارزه با دلالی واردات و سفته بازی می باشد که انشاءالله در یادداشت های بعدی نگارنده ادامه بحث گفته خواهد شد.