کشف دو خودنگاره از داوینچی در تابلوی شام آخر

سال‌هاست صاحب‌نظران دنیای نقاشی به این فکر می‌کنند که داوینچی چه شکلی بوده و اکنون یک متخصص ادعا کرده پاسخ این سئوال در تابلو «شام آخر» اوست.

از چهره لئوناردو داوینچی، نابغه دوران رنسانس در سنین جوانی هیچ نقاشی وجود ندارد. این درحالی است که مورخان هنری همیشه تصور می‌کردند داوینچی در یکی از شاهکارهایش چهره خود را بازسازی کرده است.

شام آخر (به ایتالیایی: Il Cenacolo or L'Ultima Cena) یکی از دیوارنگاره‌های لئوناردو داوینچی ایتالیایی است.

این روزها یک متخصص آثار هنری ادعایی جذاب کرده است: داوینچی در تابلو «شام آخر» در دو جا چهره خود را نقاشی کرده است.

راس کینگ، نویسنده سرشناس ادعا کرده داوینچی برای کشیدن چهره دو تن از حواریون حضرت مسیح (ع)، یعنی توماس و جیمز از چهره خودش الهام گرفته است.

کینگ در این‌باره گفت: بینی،‌ ریش و مدل موی دو تن از حواریون که سمت راست حضرت عیسی(ع) ایستاده‌اند، با پرتره‌ای که «جیمر لسر» از داوینچی کشیده انطباق دارند.

این تابلوی 15 در 29 فوتی تاکنون منبع بحث‌ها و جنجال‌های بسیاری بوده است.

تابلو «شام آخر» حدود 500 سال پیش کشیده شده و مدرک ادعای کینگ شعری مهجور است که در سالهای 1490 سروده شده، درست زمانیکه داوینچی مشغول کشیدن «شام آخر» بود. این شعر سروده گاسپارو ویسکونتی است که دوست داوینچی بوده و مثل او هم در دربار سفورزا کار می‌کرده است.

این شعر طنز است و ویسکونتی در آن نقاشی بدون نام را دست می‌اندازد که در نقاشی‌هایش چهره دیگران را با الهام از چهره خودش می‌کشد. او در شعر اشاره کرده که نقاش بسیار خوش‌چهره است و همه اذعان دارند زیبایی چهره داوینچی زبانزده بوده است.

این مسئله را جورجو واساری نیز در زندگینامه‌ای که در قرن شانزدهم درمورد داوینچی نوشته بیان کرده است. بسیاری هم معتقد هستند در نقاشی شیوه‌ای که توماس انگشت خود را بلند کرده دقیقا مشابه کاری بوده که داوینچی عادت به انجام آن داشته است.

دکتر کینگ همچنین اشاره کرده یک طراحی از یکی از شاگران نقاش وجود دارد که در سال 1515 با گچ قرمز کشیده شده و در آن چهره داوینچی طراحی شده است. این چهره مردی خوش‌چهره است با بینی شبیه بینی یونانی‌ها، ریش بلند و موی افشان. در تابلو «شام آخر» توماس سمت راست حضرت مسیح است و جیمز نفر دوم از سمت چپ است و هر دو بینی یونانی دارند، ریش بلند و موی افشان.

دکتر کینگ ادعایش را در کتاب «لئوناردو و شام آخر» مطرح کرده که انتشارات بلومزبری در تاریخ 30 اوت منتشر می‌کند.

اینکه نقاشان چهره خود را در آثارشان به عنوان چهره شخص دیگری طراحی کنند، کاری عجیب نیست. میکل آنژ و ولاسکوئز از جمله نقاشانی هستند که چنین کاری کرده‌اند.

کارشناسان بیشتر روی چهره‌های به تصویر کشیده شده از حواریون و واکنش هریک به گفته‌های عیسی(ع) تمرکز داشتند تا به این مطلب پی ببرند که کدامیک به پیامبر خیانت کرده است.

با این حال کینگ معتقد است که هیچ تصویری از شرایط فیزیکی داوینچی در دست نیست، اما ویژگی‌های جسمانی یک یونانی با مردی ایتالیایی در آن دوره کاملا متفاوت بوده است.

این اثر هنری نشانگر صحنه هایی از شام آخر روزهای پایانی عمر مسیح است آنطور که انجیل به آن اشاره کرده‌است. این نقاشی بر پایهء کتاب یوحنا، باب 13 آیهء 21 است آنجا که مسیح می‌گوید که یکی از 12 حواری اش به وی خیانت خواهد کرد. این نقاشی یکی از مشهورترین و باارزش‌ترین نقاشی‌های جهان است، که بر خلاف بسیاری از نقاشی‌هایی از این دست قابل مالکیت شخصی نیست چرا که به آسانی نمی‌توان آنرا جابجا کرد.

این نقاشی سراسر یک دیوار تالار مستطیل شکلی را می پوشاند که سالن غذاخوری صومعه سانتا ماریا دله گراتسیه در شهر میلان بوده است.

داوینچی این نگاره را برای فرمانروای حامی خود یعنی دوک لودوویچو اسفورتزا کشید. این نقاشی حدود 3سال طول کشید .

لئوناردو داوینچی، از فن ژرفا نمایی (پرسپکتیو) به منظور جلب توجه بیننده به چهره مسیح در این نقاشی استفاده کرد.