مصرف بی‌رویه داروهای مسکن خطر دارد
مسکن‌ها یکی از پرطرفدارترین داروهایی هستند که خودسرانه و بدون تجویز پزشک برای هر نوع درد و در هر سن و سالی مصرف می‌شوند، غافل از این‌که مصرف بی‌رویه و نادرست این داروها هم می‌تواند برای سلامت خطرناک باشد.
بدون شک مصرف داروها هنگام بروز بیماری، یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین اقدامات برای مقابله با مشکل و درمان آن است.
البته تا اینجا هیچ مشکلی وجود ندارد، ولی وقتی صحبت از مصرف بی‌رویه و خودسرانه دارو می‌شود، آن وقت است که زنگ خطر سلامت به صدا در می‌آید، چراکه متخصصان اعتقاد دارند مصرف خودسرانه داروها نه‌تنها بیماری را بهبود نمی‌بخشد، بلکه می‌تواند عوارض متعددی نیز در پی داشته باشد.
در این میان، مسکن‌ها یکی از پرطرفدارترین داروهایی هستند که خودسرانه و بدون تجویز پزشک برای هر نوع درد و در هر سن و سالی مصرف می‌شوند، غافل از این‌که مصرف بی‌رویه و نادرست این داروها هم می‌تواند برای سلامت خطرناک باشد. البته عده‌ای هم سعی می‌کنند به جای قرص و کپسول، با استفاده از شیاف‌ها و آمپول‌های مسکن، عوارض را کاهش دهند، در حالی که نمی‌دانند این داروها هم بی‌خطر نیست.
دکتر مژگان فروتن، فوق‌تخصص بیماری‌های گوارش، کبد و مجاری صفراوی در این باره به می‌گوید:
به طور کلی باید به یاد داشته باشید داروهای مسکن غیراستروئیدی مانند دیکلوفناک، بروفن، ژلوفن و...که برای بهبود کمر درد، پا درد و سایر مشکلات مورد استفاده قرار می‌گیرد، جزء شایع‌ترین داروهای مورد مصرف در سراسر جهان به حساب می‌آیند.
عوارض گوارشی این داروها می‌تواند موضعی و سیستمیک باشد، بنابراین حتی مصرف یک قرص مسکن هم ممکن است منجر به بروز عوارض گوارشی شود.
پس فراموش نکنید این داروها را حتماً باید تحت نظر پزشک معالج و فقط با تجویز او مصرف کنید تا مشکلی برای شما ایجاد نشود.
شما هم در معرض خطرید!
معمولاً اگر به کسی بگوییم این دارو را نباید بدون مشورت پزشک مصرف کنی، حتماً می‌گوید «سال‌ها از این دارو استفاده کرده‌ام و مشکلی ندارم!»
متاسفانه خیلی از ما عادت کرده‌ایم به همین شیوه، خود درمانی کنیم و منتظر هیچ مشکلی هم نباشیم. اما متخصصان و پزشکان اعتقاد دارند همه افراد در معرض خطر هستند و نباید به بهانه این‌که بیماری خاصی ندارند، هر دارویی را خودسرانه مصرف کنند.
دکتر فروتن نیز ضمن بیان این‌که همه بیماران در معرض خطر عوارض گوارشی ناشی از مصرف این داروها قرار دارند، خاطرنشان می‌کند:
با توجه به این‌که احتمال بروز عوارض گوارشی میان برخی افراد و در شرایطی خاص بیشتر از سایرین است، در این مواقع باید توجه بیشتری داشته باشید؛ افرادی که سن زیادی دارند و کسانی که به سایر بیماری‌ها مبتلا هستند، حتماً باید با در نظر گرفتن عوارض ناشی از مصرف این داروها تحت نظر پزشک اقدام به استفاده از آنها کنند.
علاوه بر این، مصرف همزمان مسکن‌ها با داروهای دیگر مانند داروهای ضدانعقادی، همچنین دوز بالای مسکن‌ها و مصرف همزمان چند مسکن با هم نیز می‌تواند احتمال روبه‌رو شدن با عوارض را افزایش دهد.
این دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با تاکید بر این‌که در چنین شرایطی ممکن است فرد با خونریزی دستگاه گوارش روبه‌رو شود، می‌گوید:
با توجه به این مشکلات لازم است در مورد مصرف این داروها دقت خاصی داشته باشید، به عنوان مثال مصرف یک مسکن غیراستروئیدی مانند دیکلوفناک همراه با آسپیرین می‌تواند احتمال بروز عوارض گوارشی مانند خونریزی را افزایش دهد. بنابراین این داروها حتماً باید با داروهای کاهنده اسید معده مانند امپرازول استفاده شوند که البته این کار نیز باید زیر نظر پزشک معالج و با توجه به شرایط فرد صورت گیرد.
شیاف‌ها هم عارضه دارند!
خیلی از افراد تصور می‌کنند اگر قرص نخورند و از شیاف‌های مسکن برای کاهش دردشان کمک بگیرند، هیچ مشکلی برایشان ایجاد نخواهد شد، اگر شما هم چنین فکر می‌کنید، باید بدانید متخصصان نظر دیگری دارند.
آنها می‌گویند مصرف شیاف‌ها هم مانند داروهای خوراکی منجر به بروز عوارض گوارشی می‌شود.
دکتر فروتن با اشاره به این‌که شیاف های مسکن غیراستروئیدی هم اثر موضعی دارد و هم اثرات سیستمیک، می افزاید:
اگر از شیاف‌های مسکن مانند شیاف دیکلوفناک استفاده کنید، به دلیل اثرات سیستمیک دارو، ممکن است عوارض گوارشی شما را درگیر کرده و حتی موجب خونریزی دستگاه گوارش شود.
استفاده از شیاف‌ها ممکن است موجب بروز برخی عوارض موضعی نیز بشود، به عنوان نمونه تحریک ناحیه رکتوم، ایجاد درماتیت یا اگزمای پوست اطراف رکتوم و حتی اسهال از جمله مشکلاتی است که شاید فرد با آنها مواجه شود. بنابراین نباید تصور کنید استفاده از شیاف‌ها هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند و عارضه‌ای ندارد.
آسپیرین‌های پوشش‌دار، عارضه دارند یا نه؟
آیا استفاده از آسپیرین‌های پوشش‌دار با عوارض کمتری همراه است؟ اگر این سوال برای شما هم پیش آمده، دکتر فروتن در پاسختان می‌گوید:
این نوع آسپیرین به دلیل این‌که پوشش‌دار است، عوارض معده‌ای کمتری ایجاد می‌کند، ولی در بعضی از مطالعات مشخص شده، اثرات دارویی مفید آسپیرین‌های غیرپوشش‌دار بیشتر از انواع پوشش‌دار آن است.
وی با اشاره به این‌که عوارض گوارشی آسپیرین‌های پوشش‌دار کمتر است، توضیح می‌دهد:
این مساله به این معنا نیست که این داروها بی‌عارضه است، بلکه فقط عوارض آنها در معده کمتر ایجاد می‌شود. در واقع چون پوشش این داروها در قسمت‌های پایین‌تر دستگاه گوارش از جمله روده باز می‌شود، ممکن است در روده باریک یا سایر قسمت‌ها عوارضی ایجاد کند، بنابراین استفاده از این داروها هم در موارد خاص و با تجویز پزشک باید انجام پذیرد.
چه زمان به پزشک مراجعه کنیم؟
با توجه به این‌که هنوز هم افراد زیادی خودسرانه از داروهای مختلف استفاده می‌کنند و چندان اهمیتی به عوارض آن نمی‌دهند، خوب است حداقل با شناخت علائم خطر بدانیم چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرده و از او کمک بخواهیم.
دکتر فروتن در این‌باره می‌گوید:
یکی از مهم‌ترین عوارض، خونریزی دستگاه گوارش است که در صورت مشاهده نشانه‌های آن مانند دفع مدفوع شل و سیاه رنگ حتماً باید به پزشک مراجعه کنید.
به گفته وی در مورد مصرف شیاف‌ها هم زمانی که علائم تحریک مانند قرمزی و درماتیت در ناحیه مقعد ایجاد شود، حتماً باید به پزشک مراجعه شود.
بخش سلامت تبیان
منبع: جام جم آنلاین- نیلوفر اسعدی‌بیگی
مطالب مرتبط:
