معصومیت زیر چکمه های نادانی

کودکان خیابانی به دلیل عدم اطلاع کافی از مشکلات و آسیبهایی اجتماعی با برخی جرائم و ناهنجاریهای اجتماعی مواجه می‌شوند که مناسب سن آنها نیست، و از طرفی چون قدرت تحلیل مطالب و وقایع را ندارند، به مراتب بیشتر از بزرگسالان در معرض آسیبهای اجتماعی و مشکلات موجود در جامعه قرار می‌گیرند.

از جمله عوامل ایجاد کودکان خیابانی، فقر، اعتیاد خانواده‌ها، مهاجرت، حاشیه نشینی اطراف شهرها، اختلالات شخصیتی، فرار از خانه، بالا بودن درآمدهای مشاغل خیابانی، اختلالات خانوادگی و ... است. کودکان خیابانی عموما از طبقات پایین جامعه و از خانواده‌های فقیر و معتاد هستند. برخی از آنان نیز به دلیل شرایط خاص خانوادگی و مشکلات پیش رو اقدام به فرار از خانه می‌کنند و روزها و شبها را در خیابانها و یا مکانهای نامناسب می‌گذرانند.

این کودکان به دلیل طرد شدن از ساختار اجتماعی و بعضا خانواده‌های خود با مشکلات روحی و روانی و جسمی فراوانی مواجه هستند. همچنین به دلیل ترس از دستگیری، بازداشت، زندان، خشونت و پلیس همواره دچار استرس، اضطراب و یک ترس و دلهره درونی هستند که در دراز مدت موجب بسیاری از ناهنجاریها و آسیبهای اجتماعی خطرناکتر خواهد شد. از آنجا که برخی از کودکان خیابانی از سوی بزرگسالان مورد سوء استفاده قرار گرفته‌اند و یا به انواع ظلمها گرفتار شده‌اند اعتمادی به بزرگسالان ندارند. بنابراین هنگام دعوت و جذب آنان به مراکز نگهداری از کودکان با مقاومت آنان مواجه می‌شوند.

کودکان خیابانی همچنین به دلیل خصلت پاک و معصومانه کودکانه خود مستعد جذب باندهای مواد مخدر، فساد و فحشا و سرقت هستند و سرکرده‌های این باندها با صرف هزینه اندکی همچون تهیه مکان خواب و خوراک برای این کودکان حداکثر استفاده را از آنان می‌کنند. این کودکان پس از آموزشهای لازم اقدام به فروش مواد مخدر و پخش آنان در سطح شهر می‌کنند. برخی از این افراد خشونت و بی شرمی را از حد گذرانده‌اند و با معتاد کردن این کودکان آنان را به حدی به خود وابسته می‌کنند که آنان برای تامین مواد مخدر مورد نیاز خود حاضر به انجام هر کار غیر اخلاقی و جرمی برای روسای خود هستند.

برخی از این کودکان به دلیل داشتن والدین معتاد و یا جذب شدن به باندهای اعتیاد و مواد مخدر، درگیر این آسیب بزرگ اجتماعی می‌شوند و واسطه فروش مواد مخدر و یا خود دچار اعتیاد می‌شوند. یکی از دلایل جذب آنان به اعتیاد فرار از واقعیتها و رسیدن به آرامش موقتی و زودگذر است. زیرا این کودکان در کودکی خود مبتلا به بسیاری از مشکلات اجتماعی می‌شوند که بسیار بزرگتر و فراتر از سن آنان است. و از آنجا که اکثر آنان به دلیل عدم برخورداری از خانواده و نداشتن کانون گرم خانواده دچار خلاها  و نیازهای عاطفی هستند، اعتیاد می‌تواند سرپوشی موقتی برای جبران این خلاها و کمبودها باشد.

دسترسی آسان و سریع به مواد مخدر برای کودکان خیابانی و نبود سرپرست و حمایت کننده‌ای که کودک را از این کار منع کند از دیگر عوامل اعتیاد این قشر از افراد جامعه است. البته کنجکاویهای کودکانه و عدم اطلاع از آسیبهایی که پس از اعتیاد متوجه افراد است نیز می‌تواند دلیل دیگری بر اعتیاد آنان باشد.

در کشورهای مختلف اقداماتی برای جذب و حمایت از این کودکان صورت گرفته است. بهترین روش برای ساماندهی این کودکان جذب آنان به مراکز و سازمانهای خیریه و حمایتی دولتی و غیر دولتی است. در این مراکز علاوه بر حمایتهای مالی و بهداشتی، با به کارگیری مشاوران و متخصصان فن در این زمینه می‌توانند جلوی بسیاری از آسیبهای روحی و روانی این کودکان که در آینده موجب بروز بسیاری از اختلالات شخصیتی و اجتماعی آنان می‌شود را بگیرند.

بنابراین گسترش و تامین منابع مالی برای اینگونه مراکز می‌تواند تاثیر بسزایی در کاهش کودکان خیابانی داشته باشد. باتوجه به اینکه درصد زیادی از این کودکان مهاجر و یا متعلق به مراکز حاشیه نشین شهرها هستند می‌توان با برنامه‌ریزی و نظارت مستمر جلوی مهاجرت آنان به شهرها را گرفت و از تعداد آنان در سطح شهر کاست.

گرچه شهرداری ها و نیروی انتظامی اقدامات زیادی درخصوص جمع آوری این کودکان انجام داده‌اند اما تنها جمع آوری کودکان از سطح شهر کافی نیست. برای کاهش کودکان خیابانی باید برنامه‌ریزی‌های زیربنایی و بنیادی صورت گیرد و با شناسایی ریشه‌های به وجود آمدن این پدیده، در دراز مدت بتوان جلوی رشد کودکان خیابانی را گرفت.

به گفته محمدی مدیركل آسیبهای اجتماعی شهرداری تهران كار جذب و ساماندهی كودكان فرار از سال 83 در تهران آغاز شده است. این كودكان در پایانه‌ها و راه‌آهن شناسایی و ساماندهی شده‌اند و در حال حاضر سه مركز شبانه‌روزی، یك اردوگاه و سه گرمخانه در تهران برای ساماندهی آنان مشغول فعالیت هستند. اما متاسفانه این کودکان پس از ساماندهی و جذب در مراکز حمایتی مدتی بعد از سوی خانواده‌ها باز پس گرفته می‌شوند و مجددا به منظور کسب درآمد مجددا وارد خیابا‌ن‌ها می‌شوند. بنابراین جمع آوری این گونه از کودکان از خیابان به صورت موقتی بوده و فقط دولت متحمل هزینه‌ای برای جمع‌آوری و نگهداری چند روزه از آنان می‌شود. در این راستا توصیه می‌شود راهکارها و اقدامات اساسی بدین منظور صورت گیرد تا درمان به صورت موقتی انجام نشود و این درد را با مسکنی چند روزه آرام نگیرد تا دوباره مشکلاتی را برای دستگاه‌ها و مراکز حمایتی ایجاد کند.

اکثر کودکان خیابانی بی سواد یا کم سواد هستند بنابراین با جذب آنان به مراکز حمایتی اولا می‌توان آنان را از سواد کافی بهره‌مند کرد و دوما آموزشهای لازم را درخصوص مشکلات و‌ آسیبها و ناهنجاریهای ناشی از اعتیاد و یا ابتلا به بیماری ایدز و سایر آسیبهای اجتماعی به آنان داد و سوما با آموزش حرفه‌های مختلف آنان را جذب بازارهای کار کرد تا از راه درست و صحیح کسب درآمد کنند و کمتر جذب باندهای فساد و مجرمانه در سطح جامعه شوند. به نظر می‌رسد تاکنون اقداماتی که برای پیشگیری از اعتیاد صورت گرفته بیشتر برای بزرگسالان بوده است اما اکنون جا داد مسئولان هرچه سریعتر از بروز این پدیده زشت و منفور اجتماعی در میان کودکان که تازه ریشه دوانده جلوگیری و پیشگیری کنند.

خانواده‌های بسیاری از این کودکان نیز به دلیل فقر و عدم برخورداری از سواد و اطلاعات لازم و کافی آگاهی درخصوص مشکلاتی که فرزندان آنان هنگام حضور در خیابانها مواجه می‌شوند ندارند بنابراین با مشاوره‌های مختلف و اطلاع رسانی به آنان و همچنین با حمایتهای مالی می‌توان درصدی از کودکان خیابانی را کاهش داد.

مقالات مرتبط :

سازمان بهزیستی نیاز به گوش شنوا دارد

خود فروشی به بهانه فقر؟

در هر چند دقیقه، یک سقط جنین