ریسک سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نو!

فعالیت در زمینه فناوری‌های جدید در صورت موفقیت، بازدهی بالایی برای سرمایه‌گذاران خواهد داشت، اما به دلیل نو بودن و ناشناخته بودن مشکلات و پیچیدگی‌های موضوع، مخاطرات آن نیز قابل توجه خواهد بود. به همین دلیل سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز معمولاً سرمایه خود را در این قبیل زمینه‌ها به کار نمی‌گیرند. این موضوع سبب می‌شود تا تأمین مالی این قبیل شرکت‌ها در مقایسه با شرکت‌های بالغ و دارای شهرت مناسب مشکل‌تر و پیچیده‌تر باشد. معمولاً بانک‌ها تمایلی ندارند در شرکت‌های نوپا سرمایه‌گذاری کنند چرا که از نظر آنها بازدهی احتمالی این سرمایه‌گذاری (در صورت موفقیت) به ریسک بالای آن نمی‌ارزد. با این حال بازدهی بالای این شرکت‌ها و همچنین فعالیت در زمینه فناوری‌های جدید سبب می‌شود این شرکت‌ها هم برای سیاستگذاران کشورها (که از رشد فناوری‌های جدید در صنعت حمایت می‌کنند) و هم برای بخشی از سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر جذاب باشد.

در تجربه جهانی روش‌های خاصی برای تأمین مالی این قبیل فعالیت‌ها وجود دارد. سرمایه خطرپذیر (Venture Capital)، استفاده از کمک افراد توانمند از نظر مالی (Angel investors)، آورده نقدی صاحبان شرکت و استفاده از الگوی تأمین مالی دسته‌جمعی (Crowd funding) مهمترین روش‌هایی است که می‌توان از آنها برای تأمین مالی مراحل ابتدایی رشد یک شرکت نوپا تا رسیدن آن به بلوغ و آمادگی برای عرضه سهام آن به عموم مردم استفاده کرد.

معمولاً در مراحل آغازین که یک ایده نو مبنای تشکیل یک کسب و کار جدید می‌شود، خطر شکست و موفق نبودن این فعالیت بسیار بالا است. تأمین مالی آغازین شرکت‌های نوپا می‌تواند از طریق آورده کارآفرین یا کارآفرینان یا از طریق استقراض از افراد توانمند از نظر مالی و علاقه‌مند به موضوع فعالیت شرکت صورت گیرد. از آنجا که معمولاً سرمایه لازم برای انجام مراحل اولیه توسعه فعالیت بنگاه نوپا بخش کوچکی از دارایی افراد ثروتمند مایل به همکاری را تشکیل می‌دهد، لذا پذیرش مخاطره شکست آن برای این افراد امکان‌پذیر است. معمولاً در قبال سرمایه‌گذاری این افراد، بخش قابل توجهی از سهام و حق مدیریتی شرکت به فرد سرمایه‌گذار تعلق می‌گیرد که در صورت موفقیت و شکوفایی شرکت منافع زیادی برای وی ایجاد می‌کند.

سرمایه‌گذاری خطرپذیر معمولاً بعد از تأمین مالی آغازین شرکت‌های نوپا و زمانی که هنوز شرکت به بلوغ مالی و عملیاتی لازم نرسیده است به کمک صاحبان آن می‌آید. در واقع سرمایه خطرپذیر برای شرکت‌های جدید با سابقه فعالیت کوتاه که هنوز توانایی جذب سرمایه از طریق پذیره نویسی عمومی را ندارند و هم به دلیل مخاطرات بالا معمولاً بانک‌ها از تأمین مالی آنها اجتناب می‌کنند، گزینه مناسبی است.

سرمایه‌گذار خطرپذیر در مقابل پذیرش ریسک سرمایه‌گذاری در شرکت‌های کم‌سابقه یا بدون سابقه که خطر عدم موفقیت طرح‌های آنها همیشه وجود دارد، بخش قابل توجهی از سهام شرکت را تصاحب می‌کند که در صورت موفقیت آن می‌تواند سود سرشاری را نصیب آنها کند. بر اساس برخی برآوردها به ازای هر یک دلار سرمایه‌گذاری خطرپذیر در امریکا بین سال‌های 1970 تا 2010 میلادی، 27/6 دلار سود نصیب سرمایه‌گذاران شده است.

به طور طبیعی این میزان سود ناشی از پذیرش مخاطرات غیرعادی در شرکت‌های تازه تاسیس نیز هست. اگرچه منشأ شکل‌گیری صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر در امریکا بوده است اما در حال حاضر در کشورهای صنعتی، هند و چین، ترکیه، عربستان و بسیاری دیگر از کشورهای درحال توسعه از این الگو برای تأمین مالی شرکت‌های نوپایی که بر اساس فناوری‌های نو تشکیل شده‌اند به کار گرفته می‌شود.

در سال‌های اخیر با توجه به گسترش اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، نوع دیگری از تأمین مالی فعالیت‌های نوآورانه در حال شکل‌گیری است که بر اساس آن افراد نوآور که معمولاً از طریق شبکه‌های رسمی و غیررسمی با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند، از ایده‌های یکدیگر مطلع می‌شوند و معمولاً از طریق اینترنت پس‌اندازهای خرد و ناچیز را جذب ایده خود می‌کنند.

این شیوه که به تأمین مالی دسته‌جمعی (Crowd funding) معروف است در ابتدا برای تأمین مالی کمک‌های خیرخواهانه برای حوادث طبیعی و با نیات انسان‌دوستانه ایجاد شد، اما با گذشت زمان در حال حاضر به یکی از شیوه‌های درخواست کمک‌های مالی یا مشارکت در توسعه یک ایده نوآورانه تبدیل شده است.

در کشور ما با توجه به مشکلاتی که معمولاً شرکت‌های نوپا برای دسترسی به منابع بانکی دارند، توجه به روش‌های جایگزین اهمیت بیشتری دارد. از سوی دیگر باید توجه کرد که توسعه تأمین مالی شرکت‌های نوپا علاوه بر اثرات مثبتی که برای اشتغال افراد تحصیل‌کرده خواهد داشت در بلندمدت زمینه‌ساز تشکیل شرکت‌های موفق در زمینه فناوری‌های نو خواهد شد. در حال حاضر برخی صندوق‌ها و نهادهای عموماً دولتی در این زمینه فعالیت می‌کنند اما توسعه این صنعت در ایران نیازمند جذب سرمایه‌های خصوصی است.

منبع : جوان آنلاین