لاجوردی به روایت حاج احمد قدیریان

(قسمت اول)

---

از چه مقطعی و چگونه با شهید لاجوردی شنا شدید و چه ویژگی هایی در ایشان برای شما جالب توجه بود؟

ابتدا از شما تشكر می كنم كه دارید مظلومیت و وجوه شخصیتی این یار امام و انقلاب را برای مردن تبیین می كنید. حدود پانزده سال قبل از انقلاب با شهید لاجوردی شنا شدم. من در بازار، مغازه عطاری داشتم و ایشان و اخوانشان در بازار جعفری مغازه داشتند. البته من زودتر از نها به بازار مدم. البته در غاز پدر ایشان در خیابان ری، نزدیكی های میدان محمدیه مغازه داشت و شهید لاجوردی و برادرانشان نجا كار می كردند و بعد به بازار جعفری مدند. رفاقت ما از مسجد شیخ علی شروع شد. در نجا گروهی تشكیل شده بود. همین طور در مسجد خیابان مولوی كه بعدها این گروه ها به هم ملحق شدند و مۆتلفه اسلامی را تشكیل دادند. اعضای هیئت مۆتلفه از یاران امام بودند و در شكل گیری و تداوم انقلاب، نقش مهمی داشتند. من بعد از انقلاب كه مسئولیت كارهای امنیتی و نظامی را به عهده گرفتم، از مۆتلفه كنار كشیدم. به هر حال دوستی من با شهید لاجوردی حدوداً پانزده سال قبل از انقلاب و سال های 39و40 شروع و در جریانات سال های بعد، بسیار محكم شد.

یا از همان ابتدای شنایی شناخت جامعی از ایشان پیدا كردید؟ به مرور زمان این شناخت چقدر تعمیق پیدا كرد؟

شهید لاجوردی صبوری خاصی داشت و در میان دوستان ما از این جهت ممتاز بود. علاوه بر این بسیار فهیم بود و مسائل را بسیار دقیق درك می كرد، یعنی در درس و درك مسائل اجتماعی، جزو دوسه نفر اول جمع ما بود. معلومات حوزوی او هم در حد بالا بود.

این نوع توانایی فطری یا حاصل تحقیق و مطالعات عمیق و گسترده و یا تلفیقی از هر دو بود؟

هر دو مورد و همه هم بر این مسئله شهادت می دهند. اگر با برادر بزرگ ایشان مصاحبه كنید، دقیقاً برایتان توضیح خواهند داد كه شهید چه روحیه ای داشت. قبل از هر چیز در زندگی شخصی، بسیار دم ساده و فروتنی بود و با همه اقشار مردم می جوشید. از نظر علمی هم بسیار عمیق و دقیق و در میان شاگردان قای شاهچراغی، ممتاز بود. بعد ها كه همشیره شهید لاجوردی، همسر شهید امانی شدند، ارتباط ما نزدیك تر شد و در برنامه های مبارزاتی در كنار هم بودیم.

شهید لاجوردی با توجه به تجربه های فراوانی كه در مقاطع مختلف مبارزاتی كسب كرده بود، كدام شیوه مبارزاتی را قبول داشت؟ یا شیوه مسلحانه را قبول داشت و یا فكر می كرد كه باید مردم را به میدان ورد؟

مرحوم شهید امانی كه تقریباً محور اصلی مبارزات مسلحانه بود، زمانی به همراه یارانش دست به مبارزه مسلحانه زد كه عرصه برای ادامه مبارزه و احقاق حقوق مردم، فوق العاده تنگ شده بود. طبیعتاً در این شرایء مبارزه مسلحانه با اذن مراجع تقلید شكل می گیرد. اینها در بازار، در زمینه كارهای فرهنگی، فوق العاده تلاش می كردندو مخصوصاً در توزیع توضیح المسائل حضرت امام(ره)، نقش بسیار فعالی داشتند. قایان فضلا و علما و مخصوصا شیخ فضل الله محلاتی و بعضی از عزیزانی كه نجا مطرح بودند، در فعالیت هایشان از مرحوم شهید امانی و یارانش به عنوان مجریان طرح هایشان استفاده می كردند و هدف نها این بود كه روحانیت را در اجتماع مطرح و جلسات مبارزاتی برگزار كنند. یادم هست كه ما در گرمخانه مسجد جمعه كه در انتهای مسجد بود، جلساتی را برگزار می كردیم. این مسجد پنج شش امام جماعت داشت، اما تنها امام جماعتی كه با ما همراهی می كرد، مرحوم شیخ قاغلامحسین جعفری بود كه همراه با قای شجونی و تعدادی از قایان علما، برای روشنگری جوان ها در ن گرمخانه جلسات خانوادگی و هفتگی می گذاشتند كه بسیار مۆثر بودند.

شهید لاجوردی در مقام مبارزه چه مزایا و توانائی های را از خود نشان داد؟

شهید لاجوردی با توجه به صبوری و تحمل و بردباری همراه با بینش سیاسی و اجتماعی فوق العاده بالا، به گونه ای بود كه واقعاً ساواك را عاجز كرده بود. هنگامی كه او را دستگیر كردند و به زندان بردند، این را محكم و به ضرس قاطع می گویم، اولین كسی كه منافقین را شناخت، ایشان بود. می گفت،«اینها هر جا از نظر تاكتیكی اقتضا كند، نماز می خوانند و اگر اقتضا نكند، نماز نمی خوانند.» از لحاظ كاری هم باید بگویم من در طول نزدیك به چهل سال مۆانست و در مقاطعی كه معاونت اجرایی ایشان را به عهده داشتم، انسانی به این پركاری ندیده ام. شیوه های مدیریتی ایشان كه در جای خودش توضیح مفصل خواهم داد، به گونه ای بود كه اگر مدیران جامعه ما از نها سرمشق بگیرند، مدیر نمونه خواهند شد.

شهید لاجوردی در برخورد با جریان نفاق، شیوه خاص و منحصر به فردی داشت. این شیوه محصول چه طرز فكری بود؟ به عبارت دیگر شناخت نسبت به منافقین از كجا و چگونه و تعمیق پیدا كرد كه بر اساس ن، بعد از انقلاب، ن شیوه ها را به كار گرفت؟ برخی معتقد بودندكه باید با منافقین مدارا كرد و شیوه تساهل و تسامح را در پیش گرفت، اما شهید لاجوردی در مقابل رده های بالای فكری و نظریه پردازان جریان نفاق قائل به شدت عمل بود.

من پس از پیروزی انقلاب، به عنوان معاون اجرایی دادستان انقلاب مشغول به كار شدم. در ن برهه، شهید قدوسی دادستان انقلاب بودند و در این جریان، یادم هست كه مرحوم شهید بهشتی، تصویر خیلی خوبی از شهید لاجوردی داشتند و لذا وی را برای دادستانی مركز پیشنهاد كردند. قای قدوسی به بنده فرمودند كه اگر بشود، می خواهم قای لاجوردی را ببنیم. البته در ن موقع، گروه فرقان فعالیتش را شروع كرده، اعضای ن دستگیر شده بودند و قای ناطق نوری مسئولیت دادگاه و ارشاد نها را به عهده گرفته بودند و قای لاجوردی به كمك ایشان رفت. من شهید لاجوردی را در یك جلسه نزد شهید قدوسی بردم و این جلسه همزمان شد با فرار مقدم مراغه ای. من و چند نفر از بچه ها برای دستگیری او به خیابان سمیه رفتیم. نجا كه رسیدیم من به بچه ها گفتم كه مراقب باشید تا من وارد شوم. من نمی دانستم مقدم مراغه ای ما را شناسایی كرده است. او بعد از اقداماتی كه در تبریز در قضیه خلق مسلمان انجام داد، فرار كرد و به تهران مد و ما می دانستیم كه همراه با گروهی در خیابان سمیه سكونت دارد كه رفتیم و دیدیم كه فرار كرده است، منتهی مجموعه ای از اسناد و مدارك را در نجا جمع وری كردیم كه شهید قدوسی نها را عیناً در اختیار شهید لاجوردی قرار دادند تا ایشان نوع جرائم مقدم را یررسی كنند.

بخش فرهنگ پایداری تبیان