تبیان، دستیار زندگی
در روایات نیز به افراد گنه کاری اشاره شده است که وارد بهشت نمی‌شوند از جمله: سخن چین، دائم الخمر، قاطع رحم، ثروتمند بخیل، کسی که منطق خدا ویا رهبر حق را ردّ نماید و کسی که در حکومت به مردم حیله نماید و...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

محرومان از بهشت چه کسانی هستند؟


در روایات نیز به افراد گنه کاری اشاره شده است که وارد بهشت نمی‌شوند از جمله: سخن چین، دائم الخمر، قاطع رحم، ثروتمند بخیل، کسی که منطق خدا و یا رهبر حق را ردّ نماید و کسی که در حکومت به مردم حیله نماید و ...


سخن چین

1. مشرکان و کافران

مشرک، کسی است که در آفرینش جهان به دو مبدأ عقیده دارد، در تدبیر و اداره امور جهان، به چند قدرت معتقد است و در عبادت و پرستش، در برابر بت ها و اشیای مختلف، به تعظیم و خضوع عابدانه اقدام می کند.1

در اصطلاح، به کسی کافر گفته می شود که خدا یا نبوت یا شریعت و ارکان مسلّم آن و یا همه اینها را نادیده بگیرد و انکار کند.2

قرآن کریم درباره کیفر محرومیت مشرکان و کافران فرموده است: آنان که گفتند: عیسی بن مریم، همان خداست، به یقین کافر شدند (با این که خود مسیح) می گفت: ای بنی اسرائیل! خدای یگانه ای که پروردگار من و شماست پرستش کنید، «إنّه من یشرک بالله فقد حرّم اللّه علیه الجنّة و مأوئه النّار و ما للظالمین من أنصار؛ چه این که هر کس شریکی برای خدا قرار دهد، خداوند بهشت را بر او حرام کرده است و جایگاه او دوزخ است و ستم کاران، یار و یاوری ندارند».(سوره مائده،آیه 72)

2. ظالمان و ستمگران

امام علی(علیه السلام)، ظلم و ستمکاری را سرچشمه همه پلیدیها و رذایل اخلاقی شمرده است.3

آن حضرت، درباره ظلمی که مورد آمرزش خداوند قرار نمی گیرد، می فرماید: «به خدا سوگند! اگر شب را بیدار بر روی گیاهی که خارهای سخت و تیزی دارد بگذارنم، یا مرا به غل و زنجیرها بسته و بکشانند، أحبّ إلی من القی الله و رسوله یوم القیامة ظالماً لبعض العباد و غاصباً لبعض الحطام…4؛ دوست تر دارم از این که روز قیامت خدا و رسول (صلی الله علیه وآله) را ملاقات کنم، در حالی که به بعضی از بندگان ظلم کرده و چیزی از مال و ثروت دنیایی آنان را غصب کرده باشم

به خدا سوگند! اگر هفت اقلیم را و هر چه در زیر آسمان هاست به من بدهند تا پوست جوی را از مورچه ای بربایم، هرگز چنین گناه و نافرمانی ای نمی کنم».5

امام علی(علیه السلام) در خطابه ای، گناهان و ظلم ها را به سه بخش تقسیم کرد: در مورد «حق الناس» فرمود: «خداوند به عزّت و جلال خویش، سوگند یاد کرده است که: «لایجوزنی ظلم و لو کفّ بکفّ و لو مسحة بکفّ،و نطحةٍ ما بین الشّاة القرناء إلی الشّاة الحمّاء، فیقتصّ الله للعباد بعضهم من بعض…»6

امام علی (علیه السلام) می فرماید:ظلم الضّعیف أفحش الظّلم؛ظلم و ستم در حقّ افراد ضعیف و ناتوان، زشت ترین و بزرگ ترین ظلم معرفی شده است

از ظلم هیچ ظالمی صرف نظر نمی کنم،اگر چه زدن دستی (از روی ظلم و آزار) یا کشیدن و فشار دادن دستی (از روی اذیت و تحقیر) باشد و نیز ضربه (و به شاخ زدن و انداختن) آن شاخ داری به حیوان بدون شاخی واقع شده باشد.

در بیانی، امام علی(علیه السلام) و امام باقر(علیه السلام) ظلم را سه نوع معرفی می کنند: قابل آمرزش از سوی خدا، غیرقابل آمرزش و آمرزش مشروط؛ ظلم قابل آمرزش، ظلم به خویشتن و ظلم غیر قابل آمرزش، شریک قرار دادن برای خدا و ظلم قابل آمرزش مشروط، ظلم بندگان نسبت به دیگری مطرح شده است.7

طبق بیان امام صادق(علیه السلام)، بدترین نوع ظلم و ستم نیز ظلم و ستمی است که بر مظلومی وارد شود که به غیر از خدا، هیچ باور و فریادرسی ندارد.8

شاخص ترین نوع ظلم «بازداشتن مردم از راه خدا یعنی ظلم در حق خدا و دین و در به انحراف و گمراهی کشاندن مردم یعنی حق الناس و ظلم در حق آنان است».(سوره اعراف، آیه 45)

غرور

3. حق ستیزی و سرکشی

حق ستیزی و سرکشی از دین خداوند که از روی خودخواهی، لجبازی، غرور، تکبر، نادانی و منافع نژادی و قومی و مهمتر از همه از روی هوس های زودگذر مادّی سرچشمه می گیرد، از علل محرومیت از بهشت خواهد بود.

قرآن کریم، درباره افکار و عقاید و سرنوشت این گروه می فرماید: «إنّ الذین کذّبوا بآیاتنا و استکبروا عنها، لاتفتّح لهم أبواب السّما و لا یدخلون الجنّة حتّی یلج الجمل فی سمّ الخیاط و کذلک نجزی المجرمین؛ آنهایی که آیات (حقّانیت و قدرت) ما را تکذیب کردند و در برابر آن تکبّر ورزیدند، درهای آسمان به روی آنها گشوده نمی شود و (هیچ گاه) داخل بهشت نمی شوند، مگر این که شتر از داخل سوراخ سوزن خیاطی بگذرد(که این کار امکان ندارد) این چنین مجرمان را مجازات می دهیم».(سوره اعراف، آیه 40)

امام علی(علیه السلام) می فرماید: «ظلم الضّعیف أفحش الظّلم؛ ظلم و ستم در حقّ افراد ضعیف و ناتوان، زشت ترین و بزرگ ترین ظلم معرفی شده است».9

پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله) نیز فرموده: «إتّقوا الظّلم فإنّه ظلمات یوم القیامة؛ از ظلم و ستمکاری در حق دیگران سخت پرهیز داشته باشید، چه این که ظلم موجب ظلمات و تاریکی روز قیامت(برای افراد و عدم دستیابی آنان به راه نجات) می شود».10

راه های پیشگیری

درباره پیشگیری از گرفتار شدن به عذاب دوزخ و محروم ماندن از ورود به بهشت، داستان جالبی را درباره راز و نیاز عابدانه با خدا و لزوم عمل صالح، از حضرت امام زین العابدین(علیه السلام) می خوانیم.

طاووس یمانی: از وقتی نیمه های شب همه در خواب بودند، امام زین العابدین(علیه السلام) را در حال گریه و زاری و بی تابی در کنار خانه کعبه مشاهده می کند و به آن حضرت می گوید: کسی که پدر او حسین بن علی(علیه السلام)، مادر او فاطمه زهرا(علیهاالسلام) و جد او رسول خدا (صلی الله علیه وآله) است، نباید از عذاب الهی بیم داشته باشد، امّا امام می گوید: «سخن از پدر و مادر و جد به میان نیاور، زیرا: «خلق اللّه الجنّة لمن أطاعه و أحسن و لو کان عبداً حبشیاً، و خلق النّار لمن عصاه، و لو کان ولداً قرشیاً…11؛ خداوند، بهشت را آفرید،برای هر کسی که او را اطاعت کند و نیکوکاری نماید، اگر چه برده (سیاه پوست) حبشی باشد و دوزخ را آفرید، برای هر کس که گناه و عصیان الهی را مرتکب شود، اگر چه فرزندی از قریش باشد».

امام صادق(علیه السلام) نیز فرموده:«خداوند بر خود لازم گردانده که سه گروه را وارد بهشت ننماید:کسی که منکر خدا باشد، یا امام هدایتگری(معصوم) را انکار کند،یا حقّ مۆمنی را حبس نماید و او را از دست یافتن به آن منع کند

سپس امام زین العابدین(علیه السلام) ادامه می دهد: «مگر کلام خدا را نشنیده ای که می فرماید: آن گاه که در صور دمیده می شود، هیچگونه نسب (و پیوندی) میان افراد نخواهد بود و از یک دیگر، تقاضای کمک نمی کنند».(سوره مۆمنون،آیه 101)

آری، ای طاووس! به خدا سوگند! فردای قیامت جز عمل صالحی که در دنیا برای آن روز خویش ذخیره کرده ای، چیزی به نفع تو نخواهد بود.

از سوی دیگر، پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله) درباره گروه های دیگری، از جمله: مغضوب واقع شدگان از طرف پدر و مادر که از ورود به بهشت محروم می شوند و در همین دنیا باید در مقام پیشگیری و راه چاره عملی برآیند، فرموده است: جبرئیل به من اطّلاع داد که بوی بهشت به مشام کسی که عاق والدین شده و کسی که پیوند خویشاوندی را قطع نموده و پیرمرد زناکار و آلوده دامن، متکبری که از روی نخوت لباس خود را به زمین می کشاند، افراد حیله گر و فریب کار، و افرادی که (بدون توجّه به دین و معنویات) از جمع آوری مال و ثروت دنیا سیر نمی شوند، نمی رسد.12

امام صادق(علیه السلام) نیز فرموده: «خداوند بر خود لازم گردانده که سه گروه را وارد بهشت ننماید: کسی که منکر خدا باشد، یا امام هدایتگری(معصوم) را انکار کند، یا حقّ مۆمنی را حبس نماید و او را از دست یافتن به آن منع کند.13

نتیجه گیری:

قرآن می‌فرماید: کفار و مشرکان به بهشت نمی‌روند مگر زمانی که شتر از سوراخ سوزن رد شود، یعنی هرگز این دو گروه وارد بهشت نخواهند شد زیرا هرگز شتر از سوراخ سوزن رد نمی‌شود: «لا یدخلون الجنّه حتی یلج الجمل فی سمّ الخیاط».14 علاوه بر آیه فوق در روایات نیز به افراد گنه کاری اشاره شده است که وارد بهشت نمی‌شوند از جمله: سخن چین، دائم الخمر، قاطع رحم، ثروتمند بخیل، کسی که منطق خدا و یا رهبر حق را ردّ نماید و کسی که در حکومت به مردم حیله نماید و... 15

پی نوشت ها:

1.قاموس قرآن، ج 4،ص 20 و 21.

2.مجمع البحرین، ص 285.المفردات ص 433.قاموس قرآن، ج 6، ص 122.

3.غررالحکم،ص 56.

4و 5.نهج البلاغه دکتر صبحی صالحی، خ 124، ص 347 ـ 346، نهج البلاغه فیض، خ 215، ص 713.

6.المحاسن للبرقی، ص 7. بحارالانوار، ج 6، ص 30 و ج 72، ص 314.

7.کافی، ج 2، ص 331.نهج البلاغه صبحی صالح، خ 176، ص 255.

8.اصول کافی، ج2، ص 331.

9.نهج البلاغه صبحی صالح، نامه 31، ص 402.

10.اصول کافی، ج 2،ص 332.

11.تفسیر نور الثقلین، ج 3،ص 564.بحارالانوار، ج 46، ص 82.

12.معانی الاخبار، ص 330. بحارالانوار، ج 8،ص 193 و ج 70، ص 103.

13.الخصال، ص 151.

14- تفسیر المیزان، ج 18، ص 244.

15- بحار الانوار، ج 71، ص 272.

فرآوری : زهرا اجلال

بخش قرآن تبیان


منابع:

کریمی، فاطمه؛ تصویر بهشت و بهشتیان در قرآن

سایت حوزه