هنگامی که نفس می‌کشید، هوا از بینی شما عبور کرده و به حلق و ریه‌ها می‌رسد. داخل ریه‌ها، لوله‌هایی به نام راه‌های هوایی وجود دارند.

در افراد مبتلا به آسم، این راه‌های هوایی ملتهب و متورم هستند. لذا این افراد نسبت به مواد محرک بسیار حساس هستند. مواد محرک شامل گردوغبار هوا، مواد شیمیایی، دود، پر و موی حیوانات است.

علل آسم

1- ژنتیک و ارث: اگر والدین آسم نداشته باشند، احتمال بروز آسم در فرزندشان 6 درصد است. اگر یکی از والدین آسم داشته باشند، احتمال بروز آسم در فرزندشان 30 درصد است. اگر هر دو والدین آسم داشته باشند، احتمال بروز آسم در فرزندشان 70 درصد است.

2- آلرژی: ابتلا به آلرژی یا حساسیت برای مدت طولانی، احتمال ابتلا به آسم را زیاد می‌کند.

3- عفونت تنفسی: آسیب ناشی از عفونت تنفسی نوزاد یا کودک می‌تواند بر عملکرد ریه‌ها موثر باشد.

4- محیط زیست: تماس با مواد آلرژی‌زا، مواد محرک، آلودگی‌ها و یا ابتلا به عفونت در دوران نوزادی یا کودکی (که سیستم ایمنی در حال تکمیل می‌باشد) باعث ابتلا به بیماری آسم می‌شود.

علائم هشداردهنده شروع حمله آسم

به ندرت حمله آسم، بدون علامت هشداردهنده‌ای بروز می‌کند. آشنایی با علائم حمله می‌تواند در جلوگیری از آسم مفید باشد. در حقیقت، اقدام سریع می‌تواند زندگی فرد را نجات دهد. این علائم عبارتند از:

- کاهش اشتها

- احساس خستگی و کوفتگی

- سردرد و یا سرفه

- خوابیدن سخت

- گودی زیر چشم‌ها

- عدم توانایی برای ورزش کردن

سرفه پشت سر هم در آسم

سرفه یکی از علائم شروع حمله آسم می‌باشد، اما در هر حمله ای متفاوت است؛ مثلا در یک حمله ممکن است فرد دارای سرفه کمی باشد و یا اصلا سرفه نکند. اما در حمله بعدی، سرفه پشت‌سرهم به خصوص در شب داشته باشد.

عموما سرفه ها، خشک و کوتاه مدت هستند.

سرفه ممتد و طولانی مدت بعد از بهبود سرماخوردگی در فرد بیمار، می‌تواند نشانه‌ای از حمله آسم باشد.

بیماران مبتلا به آسم باید از مصرف داروهای ضد سرفه خودداری کنند، زیرا این داروها کمکی به جلوگیری از حمله آسم نخواهند کرد.

اندازه‌گیری تغییرات تنفس با پیک فلومتر

استفاده از وسیله‌ای به نام پیک فلومتر (شکل کناری) می‌تواند شما را از بروز حمله آسم مطلع کند. این وسیله را می‌تواند از داروخانه تهیه کنید.

یک نفس عمیق به درون ریه‌ها (دم) بکشید. سپس نفس خود را در وسیله پیک فلومتر بیرون دهید (بازدم کنید).

اگر پیک فلومتر اعداد بین 50 تا 80 درصد را نشان داد، به احتمال زیاد حمله آسم شروع شده است.

نشان دادن اعداد زیر 50 درصد در پیک فلومتر، یعنی نیاز فوری به اقدامات پزشکی وجود دارد.

اگر در طی حمله آسم به علت تنگی تنفس، در راه رفتن و یا حرف زدن با مشکل روبرو شدید و یا اگر لب‌های شما کبود شد، سریعا با اورژانس تماس بگیرید.

دنبال کردن برنامه کنترل آسم

پیگیری این برنامه باعث می‌شود تا بدانید هنگام شروع حمله آسم، چه کاری باید انجام دهید.

بر اساس اندازه‌گیری تغییرات تنفس، این برنامه به شما نشان می‌دهد که چه داروهایی را در چه زمانی باید مصرف کنید. البته داروها را باید طبق دستور پزشک مصرف نمود.

اگر بعد از پیگیری این برنامه، علائم شما بدتر شد، فورا به پزشک معالج خود مراجعه کنید و دستورات اورژانسی برنامه را به کار بندید.

مشکلات نفس کشیدن

در طی حمله آسم، عضلات راه‌های هوایی در ریه‌ها فشرده می‌شوند و در راه هوایی، خلط زیادی تولید می‌شود که موجب انسداد آنها می‌گردد. لذا هوا در ریه‌ها گیر می‌کند و تنفس سخت می‌گردد.

در ابتدای حمله ممکن است دچار خس خس سینه شوید، اما به تدریج، تنگی نفس و نفس نفس زدن رخ می‌دهد و باعث می‌شود که نتوانید به راحتی نفس بکشید. 

تغییر حالت بدن

هنگام حمله آسم، به دلیل سختی نفس کشیدن، فرد ممکن است به جلو خم شود، بریده بریده صحبت کند و آشفته گردد.

ولی این را بدانید اگر موقع بروز حمله، به جلو خم شوید و دست خود را بر روی سینه تان بگذارید، بر شدت حمله آسم می افزایید.

انقباض قفسه سینه و گردن

موقع تنگی نفس در آسم ممکن است در هر بار نفس کشیدن، بافت قفسه سینه و گردن منقبض شود و به اصطلاح تو برود.

این حالت تو رفتن نشان می‌دهد هوا به مقدار کافی وارد ریه‌ها نشده است و باید سریعا به اورژانس زنگ زد.

در کودکان سایر علائم تنفس بد و مشکل‌دار عبارت است از: کاهش اشتها، خستگی و کاهش فعالیت بدنی.

کبودی لب‌ها و ناخن انگشتان

کبودی لب‌ها و ناخن انگشتان در حمله آسم نشان می‌دهد اکسیژن کافی در خون موجود نیست. این وضعیت را سیانوز می خوانند و باید سریعا به اورژانس زنگ زد.

علائم اضطراری و اورژانسی آسم

اگر شما دچار یکی از علائم زیر شدید، فورا به اورژانس مراجعه کنید.

- به سختی صحبت کردن

- عدم توانایی در دم و بازدم هوا

- نفس نفس زدن

- احساس اضطراب و ترس

- سرفه ای که قطع نشود

- رنگ پریدگی و عرق کردن صورت

نکاتی جالب درباره بیماری آسم

- آسم یک بیماری روحی نیست، اما مشکلات روحی می‌توانند آن را بدتر کنند.

- نیمی از کودکان مبتلا به آسم، در نوجوانی بدون علائم آسم می‌شوند، اما ممکن است در دوره بزرگسالی دوباره علائم دیده شوند.

- درمانی برای بیماری آسم وجود ندارد، اما با مراقبت‌های پزشکی می توان آن را کنترل کرد.

- آسم غیرقابل کنترل می‌تواند منجر به مرگ فرد شود.

- آسم مسری نیست.

- تغییر محیط زندگی ممکن است به طور موقت علائم آسم را بهبود بخشد، اما آن را درمان نمی‌کند.

- در برخی افراد، ورزش کردن در هوای خشک و سرد ممکن است باعث تشدید علائم آسم گردد.

- داروهای آسم، اعتیادآور نیستند و هرگاه حملات آسم متوقف شد، می‌توانید با نظر پزشک داروهای خود را قطع کنید.

مطالب مرتبط:

آمار آسم در تهران نگران کننده است

نقش پُرز در بروز آسم

آسم، گلوی کودکان را می‌فشارد

دارو درمانی در آسم

علایم آسم اوایل صبح و عصرها تشدید می‌شود

وقتی نفس تنگ می‌‌شود

توصیه های ضد آسم در خانه

کنترل آسم در بارداری

علائم بیماری آسم و تشخیص آن