7 برش كوتاه از 7 سال دولت 9 و 10
دولت دهم هم به پایان خود نزدیك می شود و هفته دولت سال جاری، آخرین هفته دولت برای آقای احمدی نژاد محسوب می شود. گذشت 7 سال از عملكرد دولت های نهم و دهم كه نام محمود احمدی نژاد را بعنوان رئیس خود می دید، برای بررسی این عملكرد، زمان مناسبی است. به ویژه با مروری بر فرمایشات و توصیه های رهبر حكیم انقلاب اسلامی، می توان توان دولت در اجرای فرمایشات حضرت معظمله را مورد كاوش قرار داد.
یك ـ حضرت آیتاللهالعظمی خامنهای در نخستین دیداری كه هیأت دولت را به حضور پذیرفتند(1384)، یكی از نكاتی كه به دولت نهم توصیه فرمودند، ایجاد سیستمی برای پاسخگویی به مردم بود: «نظام پاسخگویى را براى خودتان متحتم بدانید. واقعا وزیر در حوزه كار خودش، مدیران وزارتى در حوزه كار خودشان، معاونان هر كدام در حوزه كار خودشان پاسخگو باشند. یعنى هم در برابر خطایى كه انجام مىگیرد، واقعا پاسخگو باشند؛ هم در برابر كار لازمى كه باید انجام مىگرفته و انجام نمىگیرد، پاسخگو باشند».
دولت در سال های نخست خود اهمیت زیادی به اقناع افكار عمومی می داد؛ موضوعی كه رفتهرفته رو به كمرنگی گذاشت.
دوـ ایشان، در سال 85 ضمن تجلیل از فعالیت بی وقفه دولت، «شایستهسالارى»، «نظارت بر عملكرد زیرمجموعه» و «تلاش بىوقفه براى ارائه خدمات»، «قانونگرایى»، «شجاعت و قاطعیت در بیان و اعمال آنچه كه حق است» را خواستار شدند؛ موضوعی كه نسبتا تا یكی ـ دو سال اخیر تداوم داشت.
سه ـ معظمله در سومین دیدار دولت(86)، دولت را به انجام دقیق «سند چشمانداز» سفارش فرمودند. حضرت آیت الله العظمی خامنه ای سند چشمانداز را یك مسأله فرادولتى دانستند كه محصول یك كار فشرده و متراكم و كارشناسى شده است: « این سند، در واقع برنامه كلان بیستساله ماست و یك سند به معناى حقیقى كلمه است. آنچه كه در این سند گفته شده، تعارف نشده. باید در همه برنامهریزی ها - چه در قانونگذارى كه قانونگذارها مسۆولش هستند، چه در اجرا و مقررات اجرائى كه شماها مسۆولش هستید - سند چشمانداز را مورد ملاحظه قرار بدهید؛ بسنجید و ببینید كجاها در جهت سند چشمانداز نیست، آنجا را تصحیح كنید و نگذارید زاویه بخورد. رئیسجمهور، بیشترین مسۆولیت را در این زمینه دارد یعنى واقعاً سند چشمانداز را بعنوان یك میثاق، مبناى عمل قرار بدهید». سند چشم انداز از نظر آقای رئیس چمهور باید توسط كارشناسان مورد تایید وی نوشته می شد. البته دولت به هر حال آن را اجرا كرد ولی نه از روی علاقه و شایسته. البته دولت در سالهای گذشته از آغاز اجرای سند چشم انداز كه اتفاقا مانند دولت، آن هم هفت ساله است، در بخش هایی از سند چشم انداز مانند كارهای علمی و فعالیت های عمرانی و همچنین ارتقای مقام منطقهای ایران اكنون جلوتر از برنامه است. اما آنطور كه باید و شاید، در زمینه این سند، دولت نتوانسته انتظار رهبر مدبر انقلاب را برآورده سازد به طوری كه ایشان درباره اجرای دقیق سند، در سال های بعد هم به دولت تذكر دادند.
حضرت آیتاللهالعظمی خامنهای در نخستین دیداری كه هیأت دولت را به حضور پذیرفتند(1384)، یكی از نكاتی كه به دولت نهم توصیه فرمودند، ایجاد سیستمی برای پاسخگویی به مردم بود
چهارـ سال 87 در دیدار سالانه هیات وزیران با رهبر بزرگوار انقلاب، ایشان از یكی از شعارهای دولت تجلیل فرمودند: «عدالتخواهى در این دولت پررنگ شد. شعار عدالتخواهى به صورت جدى بر روحیه مسۆولان، دولتمردان و برنامهها، پرتو افكند». انصافا دولت احمدی نژاد در زمینه عدالت طلبی، جزء دولت های خوب كشور بوده است؛ كه نمونه بارز آن آغاز جراحی بزرگ اقتصادی در این دولت و به طور مشخص، طرح تاریخی هدفمند كردن یارانه ها بود. سال نخست اجرای این توسعه دهنده عدالت در كشور، با كمترین مشكل، طرح فوق اجرا شد اما پس از ورود دولت به برخی حواشی غیرضروری و فرعی، تمركز دولت از این موضوع منحرف شد. امید است در یك سال باقی مانده تا پایان خدمتگزاری دولت فعلی، شاهد تداوم مطلوب و كم هزینه و بی گرانی و كم تورم این طرح اساسی عدالت گستر كه طبق آمار ارائه شده از طرف نهادهای مهم مالی بین المللی، در بهبود وضعیت معیشتی محرومان ایران تاثیر به سزایی داشت، دولت این طرح را در وضع مناسبی جهت ادامه اجرا به دولت یازدهم تحویل دهد.
پنج ـ یكی از مباحث مهمی كه در دیدار سال 88 دولت با رهبر حكیم انقلاب مجددا مورد تاكید معظم له قرار گرفت، اجرای كامل و دقیق سند بود؛ و این موضوع نشان از این داشت كه ایشان چندان از حركت كندی كه دولت در مسیر سند در پیش گرفته بود، رضایت نداشتند: «جهت گیرىهاى برنامهاى و كارى دولت را با شاخص سند چشمانداز بسنجید. این سند چشمانداز چیز مهمى است؛ این را دستكم نباید گرفت. شاید بتوان گفت بعد از قانون اساسى، ما هیچ سندى را در كشور به این اهمیت نداریم. یك نگاه كلان و بلندمدت است. سند چشمانداز مهم است. نگاه كنید ببینید الان چهار سال از سند چشمانداز گذشته، یعنى ما شانزده سال به پایان این چشمانداز داریم. چقدر پیش رفتهایم؟ یك ادعا این است كه از چهار سال بیشتر پیش رفتهایم؛ یك ادعا این است كه نه! كمتر پیش رفتهایم؛ نصف این چهار سال پیش رفتهایم. اینها باید درست سنجیده بشود؛ درست باید ملاحظه بشود. در این سند چشمانداز، آیندهاى در نظر گرفته شده كه براى ملت ایران این آینده لازم و شایسته است. اگر به آن آینده نرسیم، عقب می مانیم. آن وقت باید هم بدانیم كه همین طور كه ما داریم به سمت آن هدف حركت می كنیم، اطراف ما هم همه ثوابت نیستند؛ آنها هم دارند حركت می كنند. باید سرعت را تنظیم كنیم، زمانبندىهاى برنامهها را تنظیم كنیم؛ جورى این سرعت را تنظیم كنیم كه بتوانیم واقعاً به هدف چشمانداز برسیم. یعنى این دولت در سهم خود كار درست خودش را انجام داده باشد».
شش ـ یكی از موضوعات مهم دیدار دولت با رهبر بزرگوار انقلاب اسلامی در سال 89، تاكید ایشان مبنی بر تأمل و بررسی فعالیت های انجام شده برای اجرای سیاست های اصل 44 بود: «روح اصل 44، "ورود سرمایه گذاری و مدیریت مردم و بخش خصوصی به عرصه اقتصادی" است و دولت باید ضمن توجه كامل به فلسفه وجودی این اصل، سیاست گذاری و نظارت و هدایت را همچنان در اختیار داشته باشد ... سیاست ها و اقدامات دولت باید به گونه ای باشد كه بخش خصوصی قادر شود زیر بار سرمایه گذاری های بزرگ نیز برود... اگر قانون سیاست های اصل 44 به خوبی اجرا شود، گشایشی واقعی در اقتصاد كشور حاصل خواهد شد». وضعیت اقتصادی حال حاضر كشور و عدم رضایت بخش خصوصی از دولت در زمینه اجرای سیاست های اصل 44 نشان می دهد دولت در این زمینه نیز، آنطور كه باید، موفق نبوده است.
هفت ـ اما دیدار بعد دولتی ها با رهبر انقلاب، در سال جهاد اقتصادی و اوج گیری تحریم های مستكبران علیه جمهوری اسلامی انجام شد. معظمله در این دیدار نیز توصیه هایی داشتند كه دولت تا حدی به آنها عمل كرد ولی اگر مو به مو اجرا می شد، وضع اقتصادی نه چندان مطلوب و گرانی های اخیر، لااقل اینقدر شدید نبود و مردم را تا این حد، اذیت نمی كرد. البته دولت در برای كم اثر كردن تحریم ها و دور زدن آنها فعالیت مناسبی انجام داد. حضرت آیت الله العظمی خامنه ای در دیدار سال 90 فرمودند: « امروز دشمنان نظام اسلامى و دشمنان ملت ایران از ابزار اقتصادى دارند علیه ما استفاده می كنند، كه نمونهاش همین تحریم هاست ... البته لازم است من تشكر كنم از این مجموعهاى كه در مقابل تحریم ها كار می كنند. از همه روش هاى درست و منطقى و زیركانه و عاقلانه باید استفاده كرد و استفاده كنید. تحریم ها را خنثى كنید. تدبیر دشمنِ هیكلمند و لیكن در واقع كمزور را خنثى كنید. وقتى ما این حجم عظیمِ ظاهرىِ نظامى و اقتصادى استكبار را در مقابل خودمان مشاهده می كنیم، انسان به یاد گربه كارتون «تام و جرى» مىافتد! تحركش زیاد و هاى و هویش زیاد و حجمش بزرگ، اما نتیجه كارش نه آنچنان كه خودش انتظار دارد یا بینندگان انتظار دارند. واقعاً همین جورى است. این به زیركى شما بستگى دارد ... بایستى انشاءاللَّه یك مجاهدت، یك حركت هدفمند و هوشمندانه و با توكل به خداى متعال و با اعتماد به حمایت الهى انجام بگیرد».
دیدار بعد دولتی ها با رهبر انقلاب، در سال جهاد اقتصادی و اوج گیری تحریم های مستكبران علیه جمهوری اسلامی انجام شد. معظمله در این دیدار نیز توصیه هایی داشتند كه دولت تا حدی به آنها عمل كرد ولی اگر مو به مو اجرا می شد، وضع اقتصادی نه چندان مطلوب و گرانی های اخیر، لااقل اینقدر شدید نبود و مردم را تا این حد، اذیت نمی كرد
در پایان شایسته است نگاهی به كارها و فعالیت های مثبت دولت از دیدگاه رهبر انقلاب بیفكنیم؛ به امید آنكه موارد مثبت آن در سال آخر بسیار بیشتر شده و از ضعف ها به لطف خدا كاسته شود.
پایبندى به اصول و ارزش هایى كه حضرت امام وارد جامعه كردند، سعی در محرومیت زدایی، انجام سفرهای استانی و آشنایی بی واسطه با مشكلات مردم، کارهای وسیع عمرانی در مناطق مختلف کشور، پیشرفت چشمگیر در زمینه علم و فن آوری، ارتقای جایگاه ایران در عرصه سیاست خارجی و مسائل بین الملل، مقابله با منش اشرافی گرى، برجسته شدن ارزش های انقلاب در گفتار و رفتار دولت از جمله ساده زیستی و دوری از تجمل، استکبارستیزی و افتخار به انقلابی گری و تلاش برای ارتباط گسترده با مردم، عدالت خواهى، مقابله با ویژهخوارى و سوء استفاده از ارتباطات، خدمترسانى صادقانه و علاقهمندى به انقلاب اسلامى.
محمدمهدی تقوی بخش سیاست تبیان