هنر نزد ایرانیان است و بس!

دبیر بخش هنری تبیان در نمایشگاه قرآن

شما دوستداران هنر می‌توانید در بخش هنری سایت تبیان مطالب زیر را مورد مطالعه قرار دهید: آشنایی با سیر پرفراز و نشیب تاریخ هنر ایران و جهان، مقالات تخصصی هنری در باب نقاشی، گرافیک، نگارگری، معماری، عکاسی، صنایع دستی، خوشنویسی و موسیقی، اطلاع از آخرین اخبار هنری ایران و جهان شامل نمایشگاه‌های روز، فراخوان مسابقات و نشست‌های هنری، آشنایی با هنرمندان و اساتید مشهور معاصر ایران و جهان در زمینه‌های گوناگون هنر، مقالات پژوهش هنر که به نقد آثار هنری و سیر تحولات آن می‌پردازد. خانم رمضان ماهی، متولد تهران، فوق لیسانس تصویرسازی دانشگاه تهران و دبیر بخش هنری تبیان. خانم رمضان ماهی بیست و یکمین روز نمایشگاه قرآن در غرفه تبیان به معرفی بخش هنری پرداختند.

همکاری شما با تبیان از چه سالی آغاز شد؟

از مهرماه سال 90 فعالیتم را در سایت تبیان آغاز کردم.

به طور کلی توضیح دهید در بخش هنری به ارائه چه نوع مطالبی می‌پردازید و چه فعالیت‌هایی دارید؟

با توجه به اینکه هنر در نزد ایرانیان از دیر باز دارای ارزش و اعتبار بوده، وجود بخش هنری در سایت تبیان ضروری بود و خوشبختانه این بخش به گروه فرهنگ اضافه شد. بیشترین فعالیت بخش هنری بر روی هنرهای تجسمی متمرکز است؛ هنرهای تجسمی در سایت تبیان به صورت زیر دسته بندی شده: هنرهای ترسیمی اعم از نقاشی، گرافیک، عکاسی، نگارگری، تذهیب و کاریکاتور. هنرهای دستی شامل کاشی و سفال، معرق، قالی بافی، گلیم بافی، میناکاری، منبت و کلیه هنرهای سنتی و صنایع دستی. بخش تاریخ هنر که به سیر تاریخ هنر ایران و جهان از بدو پیدایش تا دوران معاصر می‌پردازد و محدوده ی وسیعی از مکاتب هنری، هنر ادوار کهن و باستانی، معماری، طراحی صنعتی و ... را شامل می‌شود. قسمت پژوهش هنر که به تحلیل آثار هنری می‌پردازد. بخش اخبار مرتبط با هنر از قبیل فعالیت‌هایی که در نگارخانه‌های هنر تهران و شهرستان‌های بزرگ به صورت کشوری برگزار می‌شود و یا گزارشاتی از تحولات زمان جاری جهان. قسمت معرفی هنرمندان ایران و جهان. بخش هنرهای دینی. بخش هنرهای کاربردی و در نهایت بخش موسیقی. به غیر موارد فوق در بخش هنری ویژه نامه‌های هنری نیز داریم که به صورت اختصاصی به معرفی یک هنر خاص می‌پردازد، مانند مکاتب نگارگری ایرانی و یا هنر قالیبافی. در قسمت عکس هفته نیز کاربران گرامی می‌توانند با یک تصویر هنری، اعم از ابنیه معماری ایرانی- اسلامی و یا آثار نقاشی هنرمندان بزرگ جهان آشنا شوند و در حد چند پاراگراف، مطلب کوتاهی نیز در مورد تصویر مطالعه کنند. لازم به ذکر است که هر چند سینما جزءِ هنرهای هفت‌گانه است اما از بخش هنری جداست و به صورت مستقل در بخش فرهنگی وجود دارد.

درباره کارشناسانی که در بخش هنری مطلب ارائه می‌کنند توضیح دهید؟

به دلیل اینکه بخش هنری، بخش تازه و نوپایی است، همکاران کمتری نسبت به سایر بخش‌های تبیان در بخش هنری فعال هستند. در حال حاضر آقای محمدرضا صامتی، ترجمه مقالات خارجی را بر عهده دارند و در بخش مرتبط با موسیقی نیز فعال هستند. خانم مریم سمیعی نیز تازه به ما ملحق شده اند.

برای تهیه مطلب با چه مشکلاتی مواجه هستید؟

متاسفانه سرعت سایت این محدودیت را برایمان ایجاد کرده است که نمی‌توانیم از یک حدی حجم فایل تصاویر را بالاتر ببریم، این مشکل، خصوصا در زمینه نگارگری و هنرهای ظریف ایرانی که باید جزئیات دیده شوند دوچندان است. برای حل این مشکل قسمت‎هایی از اثر را بصورت کلوزآپ مجددا در متن قرار می‌دهیم و یا به سایت مرجع ارجاع می‌دهیم که کسانی که تمایل دارند به سایت اصلی رجوع کرده و تصویر را در اندازه واقعی و کیفیت بهتر مشاهده کنند. از بخش گنجینه تصویری تبیان نیز کمک می‌گیریم و به آن لینک می‌دهیم. در بخش هنری به جز بحث تصویر دستمان باز است و مشکلی نداریم.

در بخش هنری چه موضوعات شاخصی برای ارائه مطلب مد نظر شما هستند؟

متاسفانه ما همیشه هنرمان با دیدگاه‌های غربی تجزیه و تحلیل شده؛ وقتی شما قصد دارید نگارگری و یا معماری اسلامی بخوانید مرجع شما برای خوانش این هنرها بیشتر کتب غربی ست و این ادراکِ هنرِ شرقی را کاهش می‌دهد؛ زیرا این نوعِ هنر، خاصه هنر اسلامی- ایرانی، بیرون آمده از اعتقادات دینی و مذهبی است؛ شما نمی‌توانید هنرِ یک ملت را بررسی و تحلیل کنید و اعتقادات مذهبی و آیینی را که ریشه و پایه آن است در نظر نگیرید. مسئله‌ای که ما در بخش تولیدی و پژوهشی بیشتر به آن توجه داریم این است که از دیدگاه یک هنرمند و منتقد ایرانی، گریزی به عمق این هنرها بزنیم و تلاش کنیم چیزی را به مخاطبین ارائه دهیم که هم ملموس‌تر باشد و هم زیباتر.

در هنرهای برآمده از دین، یک مسئله بنیادین وجود دارد. وقتی شما با یک اثر تجریدیِ هنرِ اسلامی روبرو می‌شوید درک شما از نظر زیبایی شناسی -با وجود ایرانی بودنتان- بسیار کمتر از ادراک شما از یک مجسمه یونانی است، چرا؟ چون هدف هنر یونانی، ارائه تصویری جسمانی و مادی است و کمالِ زیبایی آن در ارائه‌ی هرچه واقعی‌تر نشان دادن پیکره است؛ اما هنر دینی همواره به دنبال ارائه‌ی تجسمِ الوهیت است و به همین جهت، نمادگرا است و رمزگشایی این نمادها و سمبل‌ها بالطبع مشکل‌تر است. به عبارتی، هر اندازه که هنر غرب تلاش به ارائه هر چه رئال‌تر تصویر دارد، هنر ایرانی به دنبال گریز از این معناست و تلاش می‌کند تا شما را از واقعیتِ مادی رهایی بخشد. دنیای وحدانیت چیزی نیست که شما در آن تجسد یا رنگ ببینید، دنیای وحدانیت، عالَم معنا و بی‌رنگی است؛ و به همین دلیل هنری نمادین است؛ و واضح است که درک هنری با این ویژگی‌ها، دشوارتر از هنر رئالیستی است. تلاش من این است که برای مخاطبین تبیان که اصولا قشر جوان هستند دریچه‌ای را به سمت خوانش هنر باز کنم که بدانید و باور کنید که هنر ایرانی دارای آن چنان عظمتی است که اگر غربی‌ها ذره‌ای از هنر ما را داشتند با آن چه‌ها که نمی‌کردند! ولی متاسفانه به هزار و یک دلیل این هنر مَکنون مانده است. وقتی شما هنر مدرنیستی را مطالعه کنید متوجه می‌شوید که چه اندازه وام دار هنر شرق است و حتی چه اندازه وام دار هنر ایرانی- اسلامی است. ولی متاسفانه تمامی این‌ها به فراموشی سپرده شده. زیبایی هنر بومی در نگاه نسل حاضر کم‌رنگ شده و به تاثیر از دیدگاه‌های غربی، زیباییِ یک اثر، به میزان رئالیستی بودن و تکنیک اجرای استادانه‌ی آن است نه مفهوم آن. در جامعه‌ی اسلامی ما، این یک معضل است، به همین دلیل تلاش داریم به زبان دل سخن بگوییم و گوشه گوشه‌ی هنر کشورمان را نشان دهیم تا جوانان ما دریابند تا چه اندازه این هنرها زیباست و جای کار و تحقیق دارد و کاربران جوانِ خود را با زیبایی شناسیِ شرقی آشتی دهیم.

از نظر شما به چه مطالب و موضوعاتی تا کنون در این بخش پرداخته نشده است؟

یک نکته مهم در باب هنر، وسعت دامنه‌ی مطالب آن است، خوشبختانه فکر می‌کنم در مدت کمی که بخش هنری فعالیت خود را آغاز کرده توانسته ایم به بسیاری از مطالب هنری، حتی شده کوتاه بپردازیم. اما نمی‌توانیم ادعا کنیم به تمامی ابعاد هنر پرداخته شده است. مثلا در باب موسیقی، معماری معاصر و طراحی صنعتی و دکوراسیون داخلی مطالب کمتری ارائه شده است.

چقدر به نظراتی که کاربران برای مطالبتان ثبت می‌کنند اهمیت می‌دهید؟

بسیار زیاد، و حتما جواب می‌دهم، البته وقتی کاربران گرامی تعریف کنند، جوابی نمی‌دهم ولی اگر سوال یا انتقادی داشته باشند حتما پی گیری می‌کنم تا مشکل حل شود و نظر مساعدشان جلب گردد، به هر حال سایت تبیان به کاربرانش و به کلیکی که صفحه می‌خورد زنده است به همین دلیل نظرات و خواسته‌هایشان برایمان اهمیت دارد.

از کاری که در بخش هنری تبیان انجام می‌دهید چه اندازه رضایت دارید؟

خیلی راضی هستم، خوشبختانه روند رو به رشد بخش هنری صعودی است. در حال حاضر خوشبختانه کلیک صفحه هنری رشد چشمگیری داشته و این نشان می‌دهد که توانسته ایم نظر مخاطبان خود را جلب کنیم.

برگزاری هر ساله نمایشگاه‌هایی مثل نمایشگاه قرآن را تا چه حد در نشر معارف قرآنی و دینی موثر می‌دانید؟

بالطبع موثر است و گواه آن وجود خانواده‌های روزه دار در این فضا است که نشان دهنده‌ی استقبال مردم از چنین اماکنی است؛ اما چیزی که حائز اهمیت است، ارائه‌ی پاسخ به نیازهای قشر جوان جامعه است که می‌تواند بستر خوبی برای فرهنگ سازی باشد. خوشبختانه نمایشگاه قران توانسته با روش زندگی مدرن ارتباط برقرار کند؛ از مطالب خلاقانه این نمایشگاه در این ماه مبارک، طرح ختم قرآن اینترنتی است، یعنی تلفیق قرآن با تکنولوژی روز دنیا از یک سو و اتحاد و اشتراک جامعه اسلامی از سوی دیگر. در کنار این موارد مثبت، می‌توان با به‌کارگیری دانش و هنرِ طراحیِ فضایِ داخلی، کیفیت بصری نمایشگاه را نیز بالا برد. به عقیده من این بخش جای کار دارد و می‌تواند در جذب مخاطب موثر باشد.

مصاحبه: مونا ناصرپور

بخش روابط عمومی تبیان