چه كنیم كه شایسته دیدار امام زمان(عج) شویم؟

پرسش: چه كنیم كه شایسته دیدار امام زمان(ع) شویم؟

برای پرداختن به این پرسش، باید چند نكته را روشن كنیم:

اوّل اینكه تكلیف ما چیست؟ آیا وظیفه داریم خدمت امام زمان(عج) برسیم؟ (در این صورت باید تمام همّ‌ و غم خود را صرف این كار كنیم.) یا اینكه وظیفه داریم امام زمان خود را بشناسیم و او را دوست داشته باشیم و از او اطاعت كنیم؟

ما باید فكرمان را روی این مسئله متمركز كنیم كه وظایف و تعهّداتمان را به نحو مطلوب بشناسیم و بدان عمل نماییم؛ یعنی اگر گفته شده است كه وظیفه دارید،‌ برای امام زمان(عج) دعا كنید، دعا كنیم و اگر گفته شده كه برای سلامتی ایشان صدقه دهید، صدقه بدهیم.

نكتة دوم اینكه لازم نیست كه انسان وردی بخواند، زحمتی بكشد و چلّه‌نشینی كند تا امام زمان(عج) را ببیند؛ بلكه اگر انسان تكالیف شرعی خود را با دقّت و جدّیت انجام دهد، مثل آن پیرمرد قفل‌ساز، امام زمان(عج) خود به سراغ او می‌آید و ممكن است حتّی بارها سعادت این ملاقات نصیبش شود. به هر حال، ما معتقدیم كه اعمالمان هفته‌ای دو بار (دوشنبه‌ها و پنج‌شنبه‌ها) به رۆیت حضرت ولیّ‌عصر(عج) می‌رسد. ایشان وقتی اعمال خوب مردم را می‌بیند، خوشحال می‌شود و برای آنها دعا می‌كند و زمانی كه اعمال بد پیروان خود را می‌بیند،‌ غمگین می‌شود.

حال اگر سئوال شود كه این تكالیف چیست، باید گفت: هر كس باید برای انجام دقیق وظایف دینی‌اش، توضیح‌المسائل مرجع تقلید خود را مطالعه كند، قرآن بخواند و به آن عمل كند و در یك كلام، با سلوك و رفتار خود، به جرگة كسانی درآید كه خداوند درباره‌شان فرموده است: آنها را دوست دارم. كسی كه مشتاق امام زمان(عج) است، باید تلاش كند آنچه را خداوند امر كرده، انجام دهد و از هر چه نهی فرموده، پرهیز نماید. انسان باید مانند اویس قرنی كاری كند كه‌ «ولیّ الله» مشتاق او شود و بویش را از دوردست‌ها استشمام كند.

البتّه راه‌حل‌هایی برای زیارت آن حضرت نقل شده است؛ مثلاً گفته‌اند:‌ اگر كسی چهل شب به مسجد سهله در كوفه برود، دیدار حضرت ولیّ‌عصر(عج) برایش میسّر می‌گردد.

در مجموع،‌ زن و مرد مسلمان، باید در انجام تكالیف الهی خود كوشا باشند تا امام زمان(عج) آنها را دوست داشته باشد؛ خواه به محضر آن حضرت شرفیاب شوند، خواه از این سعادت بهره‌مند نگردند.

جلب خشنودی امام عصر(عج)

پرسش: چگونه خشنودی امام زمان(عج) را به دست آوریم و از كجا بفهمیم كه آقا از اعمال ما رضایت دارد یا نه؟

پاسخ: خشنودی امام زمان(عج) در رضای خداست: «رضی الله رضانا اهل البیت؛ خشنودی خدا در خشنودی ما خاندان است»(1). توضیح آنكه خداوند برای تحقّق فلسفة آفرینش و هدفی كه انسان‌ها را برای آن آفریده است، پیامبران و كتاب‌های آسمانی فرستاده است. محصول و عصارة همة فرمان‌های الهی در شریعت اسلام موجود است كه به دست پیامبر خاتم(صلی الله علیه و آله) به بشریّت ارائه شده است. با تحقّق وصایت و ولایت و معرفی امام بعد از پیامبر اكرم(صلی الله علیه و آله)، دین خدا كامل و نعمت خدا تمام شد: «الْیَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِینَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَیْكُمْ نِعْمَتِی وَرَضِیتُ لَكُمُ الإِسْلاَمَ دِینًا؛(2) امروز دین شما را برایتان كامل و نعمت ‏خود را بر شما تمام گردانیدم و اسلام را براى شما [به عنوان] آیینى برگزیدم »

بنابراین خشنودی خداوند از مردم، هنگامی است كه آموزه‌های شریعت خاتم را كه با نگهبانی و حفاظت امامان معصوم(علیهم السلام) به اوج كمال خود می‌رسد، اجرا كنند. این آموزه‌ها را در خلال منابع استنباط احكام می‌توان یافت؛ یعنی در‌ قرآن، سنّت، عقل و اجماع كه فتوای فقها مبتنی بر آن است. حال اگر كسی خود مجتهد و كارشناس نیست، باید به مجتهد و كارشناس مراجعه و از او تقلید كند؛ یعنی آنچه را در رساله‌های عملیّة مراجع آمده و همچنین دستورهای ولیّ فقیه را اجرا كند. این امر، همراه ایمان به مبدأ و معاد و سفرای الهی، رضایت خداوند را به وجود می‌آورد:

«وَالسَّابِقُونَ الأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِینَ وَالأَنصَارِ وَالَّذِینَ اتَّبَعُوهُم بِإِحْسَانٍ رَّضِیَ اللّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُواْ عَنْهُ؛(3) و پیشگامان نخستین از مهاجران و انصار و كسانى كه با نیكوكارى از آنان پیروى كردند، خدا از ایشان خشنود و آنان [نیز] از او خشنودند.»

بنابراین، خداوند از بنده‌ای راضی است كه دارای ایمان و عمل صالح باشد ـ عمل صالحی كه محصول ایمان است ـ عمل صالح، در اطاعت از خدا و پیامبر و امامان و علما تحقّق می‌یابد. هركس چنین باشد مورد رضا و خشنودی امام زمان(عج) است. تشخیص این مطلب امری بس آسان است؛ هرچه التزام عملی فرد به احكام اسلام بیشتر باشد، قرآن را بخواند، بفهمد و عمل كند و به مسجد و محافل دینی بیشتر رفت و آمد داشته باشد، با افراد مذهبی و علمای دینی بیشتر محشور باشد، بیشتر مورد عنایت و خشنودی امام زمان(عج) است.

بهره‌وری از وجود امام عصر(عج)

پرسش: راه افزایش عشق به امام زمان(ع) و ارتباط با آن حضرت چیست؟

پاسخ:

1. كسب معرفت

ساختار فطرت انسان طوری است كه زیبایی و كمال و فضیلت را دوست می‌دارد و مصادیق این زیبایی و كمال را هر جا بیابد، به آن عشق می‌ورزد. امام زمان(عج) حجّت زندة خداوند در میان انسان‌ها و كامل‌ترین و زیباترین و با فضیلت‌ترین مخلوقات است. او فردی از سلسلة جانشینان و اوصیای الهی است كه خلیفة پیامبر(صلی الله علیه و آله) و یازده امام معصوم و «بقیّه‌الله» بر زمین است. او عصارة همة كرامت‌ها و ارزش‌های انسانی و ترجمان و آینة تمام نمای خلیفـة‌الله بر روی زمین است كه عالی‌ترین شاخص‌های فطرت الهی انسانی و آینة اسما و صفات جمیل مطلق یعنی خدای تعالی است.

انسانی كه در تكاپوی یافتن مظهر جمال الهی و عشق ورزیدن به اوست، باید تلاش كند كه او را بشناسد و با این معرفت، مظهر جمیل مطلق را بیابد. معرفت او كافی است كه انسان را شیدای او كند و این مقتضای فطرت انسان است. شاید رمز تأكیدهای فراوان اسلام بر لزوم و ضرورت شناخت امام، همین باشد. از همین روست كه عدم این معرفت را گمراهی در دین معرفی می‌كند، همین باشد: «... اللّهمّ عرّفنی حجّتك، فانّك ان لم تعرّفنی حجّتك، ضللت عن دینی؛ خدایا! حجّت خود را به من بشناسان؛ زیرا اگر حجّتت را به من نشناسانی از دینم گمراه می‌شوم.»

البتّه این معرفت هر چه عمیق‌تر، دقیق‌تر و همه جانبه‌تر باشد، آثار بیشتری دارد. در فرهنگ و معارف شیعی، امام تنها یك هدایت‌گر و راهنما نیست كه ارائة طریق كند و به بندگان خدا آدرس مقصد را بدهد؛ بلكه انسان‌های مستعد را به سر منزل مقصود می‌رساند. به عبارت دیگر، هدایت امام تنها از نوع «ارائة طریق» نیست؛ بلكه از نوع «ایصال الی المطلوب» نیز هست. این است مفهوم «هدایت به امر» كه در قرآن مطرح شده است:

«وَجَعَلْنَا مِنْهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنَا لَمَّا صَبَرُوا وَكَانُوا بِآیَاتِنَا یُوقِنُونَ؛(4) و چون شكیبایى كردند و به آیات ما یقین داشتند، برخى از آنان را پیشوایانى قرار دادیم كه به فرمان ما [مردم را] هدایت مى‏كردند.»

افزایش ارتباط

دومین گام لازم برای ایجاد محبّت و بهره‌وری بیشتر از خورشید وجود امام، افزایش ارتباط است. این مهم، با دعای مستمر برای سلامت و تعجیل در ظهور او، صدقه دادن از طرف او، در انتظار فرج بودن، توسّل به او، پرهیز از گناه و انجام فرایض و مستحبّات، اظهار ارادت و محبّت و مودّت است كه قرآن كریم آن را مزد رسالت نبی‌اكرم(صلی الله علیه و آله) قرار داده است: «قُل لَّا أَسْأَلُكُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدّة فِی الْقُرْبَى؛(5)بگو به ازاى آن [رسالت] پاداشى از شما خواستار نیستم، مگر دوستى در بارة خویشاوندان.»

در «كافی» حدیثی از امام باقر(علیه السلام) نقل شده است كه مراد از «قربی» در آیه، امامان معصوم(علیهم السلام) هستند.(6)

افزون بر آنچه گذشت، خواندن دعاها و زیارت‌نامه‌ها و صلوات‌های مأثور كه دربارة حضرت وارد شده، همچون زیارت مخصوص عصر جمعه،‌ همچنین خواندن نماز مخصوص امام زمان(عج) در مسجد مقدّس جمكران و سایر اماكن، از مواردی است كه در افزایش رابطة”‘ قلبی با آن مصلح جهانی مۆثّر است.

پی‌نوشت‌ها:

1. پیام قران، ج 9، صص 441 ـ‌450.

2. سورة مائده(5)، آیة 3.

3. سورة توبه(9)، آیة 100.

4. كافی، ج 1، ص 337.

5. سورة شوری(42)، آیة 23.

6. سیّد محمّد طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 18، ص 51.

منبع: ماهنامه موعود شماره 124-125