ارتباط دولت و روحانیت،تیره یا روشن؟

از گذشته های دور یعنی درست از زمانی که اسلام به ایران آمد و حکومت های اسلامی پایه گذاری شدند ارتباط روحانیت و مراجع با حکومت ها فراز و نشیب زیادی طی کرده است، گاهی که حاکم عادلی پا به عرصه حکومت می گذاشت این روابط حسنه می شد اما وقتی کسی از حکام پایش را از حدود دین و عدل و انصاف بیرون می گذاشت مراجع از او فاصله می گرفتند و با این کار اعتراض خود را نشان می دادند، از سویی حاکمان هم همواره برای اینکه مقبولیت بیشتری نزد مردم داشته باشند و بتوانند پایگاه اجتماعی خوبی برای خودشان دست و پا کنند سعی می کردند با روحانیت ارتباط خوبی داشته باشند. این روند ادامه داشت تا دوران صفویه که این ارتباط عمیق تر و محکم تر شد اما با روی کار آمدن قاجاریه دوباره علما و فقها از دربار پادشاهان فاصله گرفتند اما بیکار ننشستند تا جایی که انقلاب پرشکوه اسلامی به رهبری و هدایت همین روحانیون به وقوع پیوست، بعد از انقلاب اسلامی دیگر خبری از حاکم و پادشاه نبود که بخواهد ارتباطش را با روحانیون حفظ کند و یا آنها را از خود ناامید سازد بلکه روحانیون در بطن دولت ها قرار داشتند تا جایی که دو نفر از رئیس جمهورهای کشور از بین همین روحانیون انتخاب شدند. اما حکایت دولت نهم و دهم متفاوت از دو دولت قبلی خودش بود یعنی کسی رای ملت را کسب کرد که لباس روحانیت بر تن نداشت اما حمایت روحانیون و مراجع زیادی را با خود داشت. البته بعضی ها در دوره هایی سعی در تیره نشان دادن رابطه دولت و روحانیون به ویژه مراجع داشتند اما دولت سر به زنگاه نزدیکی خود را با روحانیت نشان داد و بعضی تذکرهای مراجع به دولت را نشان از نزدیکی این دو با هم خواند. اگرچه گهکاه اتفاقاتی افتاده است که مراجع نسبت به آنها واکنش های بعضا تندی نشان داده اند.

اولین بار که چنین اتفاقی افتاد بر می گردد به اواسط دولت نهم که دولت بحث ورود خانم ها به استادیوم آزادی برای تماشای مسابقات را مطرح کرد که با واکنش مراجع مواجه شده و قبل از اجرای این برنامه آن را متوقف کرد. بعداز این اتفاق و چند موضوع ریز و درشت دیگر بود که صداهایی درباره تیره شدن ارتباط دولت و مراجع شنیده شد اما در همان زمان  سقای بی ریا، مشاور رئیس جمهور و رئیس مركز ارتباطات دولت و روحانیت گفت:«دولت نهم یك دفتر مشورتی آن هم در قم تاسیس كرد و بعد هم این مركز تبدیل به مركز ارتباطات دولت و روحانیت شد كه در طی این چند سال، همین دفتر مشورتی و بعد از آن مركز ارتباطات دولت و روحانیت، با تمام توان خود به فعالیت پرداخته است.

از طرفی دیدار رئیس جمهور با علما در سفرهای استانی درتمام این سفرها به عنوان یك سنت جا افتاده است، در این سفرها روحانیت از تمام استان دعوت می شوند و در ارتباط تنگاتنگ و صمیمی با شخص رئیس جمهور قرار می گیرند كه این بخشی از ارتباط صمیمی میان علمای شهرستان ها و استان ها و نمایندگان ولی فقیه با رئیس جمهور است.  بنابر این ارتباط دولت با مراجع تقلید یك ارتباط كاری و مستمر است و البته مراجع محترم تذكرات مشفقانه و ناصحانه ای نسبت به دولت دارند و گاهی هم انتقاد می كنند اما بارها هم گفته ایم كه گوشزد كردن نكات و تذكرات مراجع و علما به منزله سیستم هشدار دهنده یك نظام است كه هدف مشخصی را دنبال می كند و این نشان از سلامت آن نظام دارد».

مدتی بعد از این اظهار نظرها حرف و حدیث هایی مبنی بر اینکه مراجع، اعضای دولت را به حضور نمی پذیرند شنیده شد، اما باز هم سقای بی ریا وارد عمل شد و در مورد این موضوع گفت: «اینكه گفته می شود مراجع تقلید، دولتمردان را به حضور نمی پذیرند صحت ندارد. چرا كه بارها خود بنده از مراجع عظام شنیده ام كه می فرمودند ما دولت و آقای احمدی نژاد را از خود می دانیم».

مشاور رئیس جمهور در امور روحانیت ادامه داد: «اصلا چطور می شود دولتی كه مقام معظم رهبری كه خود از مراجع عظام تقلید هستند اینگونه به آن عنایت دارند از چشم مراجع تقلید افتاده باشد؟ حتی بنده چندین بار خدمت آیت الله مكارم شیرازی رسیدم و ایشان بارها فرموده اند كه من ظهرالغیب از دولت حمایت می كنم. یعنی پشت سر و بدون تعارف و رودربایستی».بعد از این حرف ها رئیس جمهور چندباری به حضور مراجع رسید و با رسانه ای شدن موضوع این شایعات از اطراف دولت کنار رفت اما اوضاع همینقدر خوب نماند و پس از مدتی ارگان رسمی دولت یعنی روزنامه ایران به مدیر مسئولی جوانفکر که مشاور رسانه ای رئیس جمهور هم بود در غالب یک ویژه نامه به نام خاتون به بحث درباره حجاب پرداخت و با بیان مطالبی که به نظر وهن حجاب می آمد دوباره صدای مراجع تقلید را به اعتراض بلند کرد. از طرفی حجت الاسلام و المسلمین سقای بی ریا از سمت مشاور رییس جمهور در امور روحانیون استعفا داد تا عهده دار مسئولیت دفتر جامعه مدرسین قم شود. خالی بودن این سمت به زعم کارشناسان از آنجا دارای اهمیت است که ارتباط رسمی میان دولت و مراجع تقلید و موسسات حوزوی، بدون وجود مشاور رییس جمهور در امور روحانیون، عملا به سمت کانال های غیر رسمی کشیده می شود که در دسترس همگان نیست.

در حالی که رقیبان رییس جمهور مانند علی لاریجانی رییس مجلس یا محمد باقر قالیباف شهردار تهران ارتباط خوب و مناسبی با بیوت مراجع دارند، اما احمدی نژاد که باید بیشترین ارتباط را با مراجع و روحانیت داشته باشد، عملا کانال ارتباطی رسمی خود را از دست داده است البته قرار بود حجه الاسلام تقوی این سمت را به عهده بگیرد اما تا کنون این اتفاق نیفتاده است. البته هنوز هم دولت اعلام می کند که با وجود این اتفاق رابطه خوبی با مراجع دارد. حجت الاسلام حسین ابراهیمی عضو جامعه روحانیت مبارز در باره ارتباط دولت و روحانیت می گوید:«هیچ کس چه آمریکایی ها و غربی ها و چه عمال آنها در داخل نمی توانند میان دولت و روحانیت اختلافی ایجاد کنند.رابطه دولت با روحانیت هیچ گاه بد نبوده است بلکه بر اساس تعبیر رهبر معظم انقلاب دولت احمدی نژاد فرصتی برای متدینین است و مطمئنا روحانیت در راس متدینین قرار دارد».

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی ادامه می دهد: «در برخی از مواقع ممکن است اختلاف نظرهایی جزئی وجود داشته باشد ولی در کل ارتباط دولت با روحانیت بسیار خوب است یعنی بین دولت احمدی نژاد و جامعه روحانیت احترام متقابل وجود داردو موفقیت های جمهوری اسلامی به برکت دین محوری این دولت است».دیدار دوستانه رئیس جمهور با جمعی از روحانیون و ائمه جمعه و جماعات استان تهران دوروز مانده به شروع ماه رمضان حکایت از ارتباط حسنه دولت با روحانیون دارد اگرچه باید دید گذر زمان چه اتفاقات تازه ای را رقم خواهد زد.