تبیان، دستیار زندگی
در درس گذشته آموختیم که : حین چرخش سیم پیچ قطب‌های نیرومحركه‌القایی تغییر می‌كند. اگر یك مدار كامل خارجی به مولد وصل شود آن گاه متناوباً جهت جریان عبوری از مدار تغییر می‌كند. حال این مبحث را با مدل سازی و تمرین هایی در این خصوص برای شما شرح خواهیم داد. ..
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

اندازه نیرومحركه‌ی مولد

بخش دوم

در درس گذشته آموختیم که :

حین چرخش سیم پیچ قطب‌های نیرومحركه‌القایی تغییر می‌كند. اگر یك مدار كامل خارجی به مولد وصل شود آنگاه متناوباً جهت جریان عبوری از مدار تغییر می‌كند. حال این مبحث را با مدل سازی و تمرین هایی در این خصوص برای شما شرح خواهیم داد.

در مدل‌سازی زیر سیم پیچ متصّل به آمپرسنجی را می‌بینید. آهن‌ربایی در نزدیكی سیم پیچ در حال چرخش است.

آیا آمپرسنج جریان ثابتی را نشان می‌دهد؟ یا جهت و مقدار جریان دائماً در حال تغییر است؟

نمودار رسم شده در مدل‌سازی فوق مقدار ولتاژ را بر  حسب زمان و زاویه نشان می‌دهد.

دو مثال زیر كاربرد رابطه بالا را در AC مولد نشان می‌دهد.

تمرین١ :

سیم پیچ یك مولد با بسامد  دوران می‌كند و نیرومحركه متناوبی تولید می‌كند كه حداكثر آن ١٧٠ ولت است.

مساحت سیم پیچ A = 3 * 10-3 m2 و مشتمل بر ٥٠٠ دور سیم است. اندازه میدان مغناطیسی كه سیم پیچ در آن دوران می‌كند را به‌دست آورید:

راهنمایی:

اندازه میدان را می‌توان به‌كمك رابطه به‌دست آورد.

در این رابطه  برابر است:

حل:

داده‌های مسئله را بازنویسی می‌كنیم.

با جاگذاری در روابط فوق داریم:


اندازه نیرومحركه‌ی مولد

تمرین٢ :

مولدی برای روشن كردن لامپ بر روی دوچرخه‌ای نصب گردیده است. محور مولد به چرخ كوچكی وصل شده كه در تماس دائمی با چرخ دوچرخه است و با هر بار چرخش كامل چرخ دوچرخه دور می‌زند. شعاع چرخ0/33 m  است. سیم پیچ آرمیچر مشتمل بر حلقه ٧٥ سیم است كه مساحت هر كدام 2/6 * 10-3 m2 می‌باشد. آرمیچر در میدان مغناطیسی به شدّت 0/1T قرار دارد.

وقتی حداكثر ولتاژ نیرومحركه مولد ٦V است، سرعت خطی دوچرخه چقدر است؟

راهنمایی:

رابطه‌ای كه ما حل مسئله را با آن شروع می‌كنیم  است. از این رابطهرا به‌دست می‌آوریم و با تقسیم آن بر عدد ٤٤ سرعتِ‌زاویه‌ای چرخ  را محاسبه می‌كنیم.

با توجّه به اینكه سرعت V خطی چرخ r با شعاع چرخ و سرعتِ‌زاویه‌ای آن  رابطه دارد، ، بنابراین براحتی سرعت چرخ محاسبه می‌شود.

حل:

بر اساس مطالب فوق  است. این رابطه را با  تركیب می‌كنیم و خواهیم داشت:

در مدل‌سازی زیر نحوه نصب یك مولد الكتریكی در دوچرخه‌ای را می‌بینید همان‌طور كه ملاحظه می‌كنید در مولد یك سیم پیچ و یك آهن‌ربا قرار دارد. به نظر شما بر اثر حركت دوچرخه سیم پیچ حركت می‌كند یا آهن‌ربا؟


مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: مجید محسنی

تنظیم: مریم فروزان کیا