فلسفه احکام، بیشترین سوال کاربران
دبیر بخش احکام اسلامی تبیان در نمایشگاه قرآن
در بخش احکام اسلامی تبیان، چرایی و فلسفه احکام، استفتائات مراجع معظم تقلید در موضوعات روز، متن کامل 9 رساله از مراجع معظم تقلید با امکان جستجو و احکام شرعی به صورت داستان توسط کارشناسان این حیطه ارائه میشود. خانم اسفندیاری، 40 ساله، متولد تهران، دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث و دبیر بخش احکام اسلامی تبیان. خانم اسفندیاری در نوزدهمین روز نمایشگاه قرآن؛ در غرفه تبیان میزبان بازدیدکنندگان بودند و به معرفی بخش احکام اسلامی پرداختند.
همکاری شما با تبیان از چه سالی آغاز شد و با چه بخشهایی همکاری دارید؟
از سال 89 همکاری خودم را به عنوان کارشناس در بخش دین و اندیشه سایت تبیان شروع کردم و از سال 91 علاوه بر این که به عنوان کارشناس فعالیت میکردم در سمت دبیر بخش احکام هم مشغول به کار شدم البته در بخشهای دیگری مثل مهدویت و اعتقادات شیعه و تاریخ و سیره معصومین هم مقاله مینویسم.
درباره کارشناسانی که در بخش احکام اسلامی مطلب ارائه میکنند توضیح دهید.
بخش احکام بخش جدیدی است که از آغاز فعالیتش کمتر از یک سال گذشته است به همین دلیل بخش پر کارشناسی نیست ما 3 کارشناس داریم که مقاله مینویسند حجة الاسلام زهروی که فوق لیسانس حقوق دارند و حجة الاسلام علوی که در سطح خارج مشغول به تحصیل هستند و حجة الاسلام پیشگر هم در سطح خارج مشغول به تحصیل هستند و در بخشهای دیگر هم فعالیت میکنند اما در کل عمده مقالات احکام با بنده است.
مقالاتی که شامل استفتائات است به دلیل این که از صحتشان مطمئن باشیم از خود قم میگیریم و به این شکل نیست که کسی اینها را جمع آوری کرده باشد و ما هم بخواهیم از آنها استفاده کنیم.
برای تهیه مطلب در این بخش با چه مشکلاتی مواجه هستید؟
متاسفانه برای بعضی از بخشهای احکام مثل حجاب کتابهای موجود کم است و نمیتواند پاسخگوی نیاز جامعه باشد، ما هم به نسبت دچار ضعف میشویم. معمولا بخش استفتائاتمان خیلی قوی عمل میکند ولی در بعضی از موضوعات فلسفی احکام با ضعف مطالب روبرو هستیم که این هم مربوط به ضعف علمی جامعه است.
در بخش احکام اسلامی چه موضوعات شاخصی برای ارائه مطلب مدنظر شما هستند؟
ما در بخش احکام سرآمد مطالب مان فتواهای مراجع است. یعنی ما هرچقدر هم که راجع به فلسفهی احکام صحبت کنیم باز هم کاربرها به دنبال احکام و فتواها در زمینههای مختلف زندگیشان هستند و این باعث میشود که مطالب ما حول محور استفتائات مراجع باشد که خود این موضوع هم تنوع زیادی دارد و کاربر ما اولین کاری که انجام میدهد این است که ببیند مرجع تقلیدش در این مورد خاص چه نظری دارد.
از نظر شما از چه موضوعاتی تاکنون در این بخش غفلت شده و به آنها پرداخته نشده؟
به دلیل این که بخش احکام تازه شروع به کار کرده نمیشود گفت که در چه زمینههایی غفلت کردهایم میشود گفت در این چند ماه توانسته به موضوعات مختلفی بپردازد و نیاز مخاطبانش را برطرف کند که البته بنده نسبتا راضی هستم.
مقالاتی که شامل استفتائات است به دلیل این که از صحت شان مطمئن باشیم از قم میگیریم و به این شکل نیست که کسی اینها را جمع آوری کرده باشد و ما هم بخواهیم از آنها استفاده کنیم
علت پرداختن به فلسفه احکام در این بخش چیست؟ و فکر میکنید دانستن فلسفه احکام چه تاثیری در اجرای عملی آن در زندگی دارد؟
علت این است که تا جایی که امکان دارد ما چرایی حلال و حرامها را برای کاربرها توضیح بدهیم البته نه به صورت کامل زیرا در آن صورت مستلزم این است که مجتهد باشیم و چون مقلد هستیم نمیتوانیم به طور کامل فلسفهی حلال و حرام را توضیح بدهیم اما تا حدی که کاربر عام ما متوجه فلسفهی چرایی آن عمل حلال و یا حرام را بشود مطلب را توضیح میدهیم. ما به دنبال این هستیم که حداقل علت اجمالی یک حکم را بدانیم. فرض کنید به طور مثال فلسفهی حجاب را بدانیم این که این حجاب ما ریشهی قرآنی و روایی دارد وقتی که ما در سورهی نور و احزاب آیاتی که صریحا به حجاب پرداخته را داریم و بعد با فلسفه و چرایی این موضوع آشنا شویم هم قبول این موضوع برای ما بنیادیتر میشود و هم اینکه دفاع بهتر و منطقیتری راجع به حجاب خواهیم داشت وقتی که با این آیات و روایات آشنا باشیم نمیتوانیم بر خلاف آن عمل کنیم و وقتی هم بر خلاف موازین آن حرکت کنیم به این معنا است که نافرمانی و سرپیچی از فرمان خدا را کردهایم بنابراین اگر ما یک مطلبی را ندانیم یا به وجودش شک داشته باشیم در آن زمان است که امکان نافرمانی بیشتر میشود تا زمانی که ما علم به آن فلسفه داشته باشیم.
چقدر به نظراتی که کاربران برای مطالبتان ثبت میکنند اهمیت میدهید؟
نظرات بخش احکام با نظرات بخشهای دیگر متفاوت است از این جهت که راجع به استفتائات نظری نداریم اما گاهی کاربرها اصطلاحات فقهی را از ما سۆال میکنند به طور مثال ما جایی میگوییم احوط این است، که منظور این است که احتیاط واجب این است.
البته معمولا این قبیل اصطلاحات را درون خود مطلب توضیح میدهیم و آن هم به خاطر عام بودن مخاطب است ولی گاهی که توضیح نوشته نشده از ما سۆال میکنند که فلان اصطلاح به چه معناست.
در مورد فلسفه احکام هم بیشتر خواستار این هستند که توضیح کاملتری داده شود که آن هم توضیح جامع یک مطلب در یک مقاله ممکن نیست. بطور کلی نظرات و انتظارات کاربران ما با دیگر بخشها متفاوت است.
از کاری که در بخش احکام اسلامی انجام میدهید چقدر رضایت دارید؟
خدا را شکر میکنم که مسئول این بخش هستم و این در واقع اول تلنگری برای خودم است. به نسبت مدت زمانی که از آغاز فعالیت این بخش میگذرد میتوان گفت که نسبتا راضی هستم.
برگزاری هرساله نمایشگاههایی مثل نمایشگاه قرآن کریم رو تا چه حد در نشر معارف قرآنی و دینی موثر میدانید؟
قطعا تاثیرگذار است اگر چه مقطعی است ولی خیلی از جرقهها که شروع یک حرکت خوب است از همین اتفاقات مقطعی شروع میشود شاید فردی که انگیزهی معنوی ندارد و صرفا برای خرید یک کالا یا حتی بازدید از غرفهها آمده باشد فرض کنید وارد یک غرفهای میشود و انگیزهای در او به وجود میآید یک تلنگری میخورد همین که در سال چند فرد تحت تاثیر قرار بگیرند از نظر من کافی است.
مصاحبه: مونا ناصرپور
بخش روابط عمومی تبیان