مساله کردها در ترکیه و سوریه

حزب کارگران کردستان در ترکیه به عنوان یکی از مخالفان اصلی دولت ترکیه همواره تبعاتی امنیتی برای ترکیه ایجاد کرده‌اند و این‌بار با ناآرامی‌های سوریه که ترکیه به عنوان یکی از طرف های طرفدار مخالفان بشار اسد است، نگران آینده کردها در سوریه است. گویا این نگرانی به شده در میان دولتمردان ترک وجود دارد که هرگونه اقدام نامناسب در برابر کردهای سوریه، اثراتی را بر کردهای ترکیه و به تبع آن امنیت ملی ترکیه خواهد گذارد.

تصرف خبه صدا در‌آورده است. متهان دمیر، یك كارشناس نظامی و مقاله نویس روزنامه حریت تركیه اظهار می‌دارد که این مساله باعث شگفتی بسیاری از مردم در آنكارا شد. این مساله یكی از مهمترین و جدی‌ترین مسائل در دوران اخیر تاریخ تركیه است. دمیر افزود: تصرف شهرهای كردنشین در سوریه از سوی گروه‌های كرد در تركیه به عنوان علامتی برای تشكیل یك منطقه خودمختار در نظر گرفته می‌شود كه این نیز به عنوان آغازی برای یك تشكیل یك كشور كرد كه گسترده‌ آن عراق و تركیه را نیز در بر می‌گیرد نگریسته خواهد شد. تركیه دارای یك اقلیت كرد است كه حدود 20 درصد از جمعیت 6 / 73 میلیون نفری تركیه را تشكیل می‌دهند. آنكارا از سال 1984 تاكنون با حزب كارگران كردستان تركیه یا پ.ك.ك كه به دنبال حقوق بیشتر برای كردهاست در نبرد است. بسیاری از جنگجویان پ.ك.ك از جانب اقلیت كرد سوریه برای درگیری می‌آیند. یكی دیگر از مسائلی كه نگرانی بیشتر آنكارا را در پی داشته برافراشته شدن پرچم پ.ك.ك در یكی از شهرهای تصرف شده سوریه بوده است. احمد داوود اوغلو، وزیر امور خارجه تركیه روز 29 ژوئیه به یك شبكه تلویزیونی این كشور گفت که ما اجازه شكل‌گیری یك ساختار تروریستی در نزدیكی مرزهای خود را نخواهیم داد. این سخنان سرسختانه ظاهرا در راستای تلاش دولت تركیه برای فرونشاندن خشم همراه با نگرانی در بخش‌هایی از رسانه‌های تركیه ابراز شده است.

پس از تصرف شهرهای سوریه نیروهای مسلح تركیه همراه با نیروهای زرهی به مرز تركیه با منطقه كردنشین سوریه فرستاده شدند. در زمان فعلی آنكارا ظاهرا به جای توسل به زور به دنبال دیپلماسی است. دولت منطقه‌ای نیمه خودمختار كردستان عراق مرز مشتركی با تركیه و منطقه كردنشین سوریه دارد. در چند سال گذشته حزب حاكم عدالت و توسعه تركیه روابط نزدیكی را با منطقه كردستان عراق و مسعود بارزانی، رئیس این منطقه برقرار كرده است. پرسش‌ها درخصوص نفوذ بارزانی در تحولات سوریه هرچه بیشتر در آنكارا مطرح می‌شود. پیش از اعلام دستاوردهای كردهای سوریه در شمال این كشور، رسانه‌های تركیه تصاویری از صدها جنگجوی كرد سوری را كه با اسكورت نیروهای بارزانی در حال بازگشت به داخل سوریه بودند انتشار دادند. یكی دیگر از مسائلی كه بر نگرانی‌های آنكارا اضافه می‌كند این است كه بارزانی بین گروه‌های كرد رقیب در سوریه از جمله حزب دموكراتیك ملی كه با پ.ك.ك در ارتباط است، توافقی را برقرار كرده است. این نقطه مناقشه باقی است كه آیا آنكارا از این توافق اطلاع داشته است یا خیر هرچند كه یك منبع خبری دیپلماتیك منطقه‌ای مدعی است كه مقامات ترك درباره این پیمان اطلاع داشته‌‌اند.

روز 26 ژوئیه رجب طیب اردوغان، نخست وزیر تركیه به رهبران كرد عراق هشدار داد كه ما دیگر مسئول آنچه كه رخ خواهد داد نخواهیم بود. اما تنش‌ها پس از آنكه وزیر امور خارجه تركیه در تاریخ یك اوت با بارزانی در شهر اربیل مركز كردستان عراق دیدار كرد تا حد چشمگیری كاهش یافت. پس از این دیدار دو طرف در بیانیه مشتركی متعهد شدند تا با یكدیگر در خصوص سوریه همكاری كنند. از طرف دیگر روابط تجاری رو به رشد با كردهای عراق می‌تواند خشم آنكارا را كاهش دهد.

عراق اكنون دومین شریك بزرگ تجاری تركیه است كه در این روابط بیشترین سهم تجارت متعلق به كردهای عراق است.در همین زمینه بی‌بی سی در گزارشی درباره وضعیت كردها در سوریه با توجه به تحولات این كشور آورده است که احتمالا  کردها از سقوط حکومت بشار اسد، رییس جمهور سوریه، سود خواهند برد. این درحالی است که کردهای عراق همچنین اصرار بر حفظ جدایی خود از دولت مرکزی عراق دارند، ترکیه اصرار دارد که از خودمختاری کردهای ترکیه در مناطق مرزی جنوب شرق آن کشور جلوگیری کند و در عین حال، حزب کارگران کردستان ترکیه (پ ک ک) همچنان به جنگ مسلحانه علیه ارتش ترکیه ادامه می‌دهد. همزمانی این عوامل می‌تواند به طور بالقوه سبب افزایش تنش در منطقه شود و باید گفت که آینده کردهای سوریه بر تحولات در خارج از مرزهای آن کشور نیز تاثیرگذار خواهد بود.

این درحالی است که ترکیه با حمایت از گروههای مخالف اسد در سوریه به این بحران دامن می زند و ناخواسته دست به اقدامی می‌زند که می‌تواند امنیت ملی خود را به خطر می زند و به اصطلاح دود هر اقدامی در سوریه به چشم خود ترک‌های خواهد رفت. در شرایط فعلی ترکیه حداقل به خاطر منافع ملی خود باید سنجیده‌دتر وارد عمل شود و به جای تحریک گروههای مخالف در جهت میانجی‌گری در سوریه دست بزند.