اقتصاد مقاومتی، پاسخی به تحریم‌های همه جانبه

دبیر بخش اقتصاد تبیان در نمایشگاه قرآن

بخش اقتصاد تبیان، فضایی آرام و منصفانه برای تحلیل‌های اقتصادی، با نگاهی به اخبار منتخب اقتصاد ایران و جهان، ارائه تعاریف ساده از اقتصاد و مفاهیم اقتصادی، تهیه تحلیل‌هایی بر اقتصاد ایران و جهان می‌باشد. خانم حمیدی فر، متولد تهران، فوق لیسانس توسعه اقتصادی و برنامه ریزی و دبیر بخش اقتصاد تبیان. خانم حمیدی فر در پازدهمین روز نمایشگاه قرآن در غرفه تبیان حضور یافتند و به معرفی باین بخش پرداختند.

همکاری شما با تبیان از چه سالی آغاز شد؟

از مرداد ماه سال 89 همکاری خودم را با بخش اقتصاد تبیان شروع کردم البته قبل از آن به صورت محدود مقالاتی برای سایت می‌نوشتم اما از این زمان بخش اقتصاد از سایر بخش‌های جامعه و سیاست جدا شد و به صورت یک بخش مستقل فعالیتش را آغاز کرد.

به طور کلی توضیح دهید در بخش اقتصاد به ارائه چه نوع مطالبی می‌پردازید و چه فعالیت‌هایی دارید؟

معمولا برنامه‌ی ما رصد مباحث روز است به طور مثال بحث گرانی‌های بازار طلا و ارز و هدفمندی یارانه‌ها و از این دست مطالب که برای کاربر هم جذاب باشد و در زندگی روزانه آن‌ها کارایی داشته باشد را ارائه بدهیم. بخش اقتصاد کلا شامل بخش‌های اقتصاد ایران، اقتصاد بین الملل، بانک اطلاعات اقتصادی، اقتصاد اسلامی، بورس و بازار سرمایه، کارآفرینی و اشتغال و گزارش‌های اقتصادی است.

چه موضوعاتی به صورت شاخص تر برای ارائه مطلب مدنظر شما هستند؟

در راستای برنامه کلی رصد موضوعات روز، مسائلی مثل هدفمندی یارانه‌ها و  مسائل مرتبط با آن، سیاست‌های اقتصادی دولت، رویدادهای مهم اقتصادی همواره مورد توجه ما هستند. به علاوه تلاش می‌کنیم که با توجه به اینکه در سال‌های اخیر نامگذاری سالها اقتصادی بوده اند، به اقتضای موضوعی که مورد توجه مقام معظم رهبری بوده است و برای نامگذاری سال به آن توجه شده به ارائه مقالات و تحلیل‌ها بپردازیم. کما اینکه در سال گذشته که سال جهاد اقتصادی نامگذاری شده بود، تبیان اقدام به ارائه صفحه ای با موضوع جهاد اقتصادی کرد و در این صفحه مقالات بسیاری در این حوزه ارائه داد. در کنار چنین مباحثی که در حوزه مسائل روز قرار می‌گیرند همواره به حوزه‌هایی مثل اقتصاد اسلامی و تا حدودی بورس توجه شده است.

درباره کارشناسانی که در بخش اقتصاد  مطلب ارائه می‌کنند توضیح دهید.

چهار کارشناس در بخش اقتصاد با ما همکاری می‌کنند که این عزیزان یا مشغول به تحصیل در رشته‌ی اقتصاد هستند و یا سابقه‌ی کار روزنامه نگاری در حوزه‌ی اقتصاد را دارند. سعی می‌کنیم افراد خبره‌ای را انتخاب کنیم که به ما در پیشبرد اهداف سایت کمک کنند. سرکار خانم معصومه نصیری کارشناس ارتباطات هستند و در ارائه مصاحبه‌ها و گزارش‌های اقتصادی با ما همکاری می‌کنند. سرکار خانم زهره حیدری دارای مدرک کارشناسی اقتصاد هستند و اکنون در مقطع کارشناسی ارشد مشغول تحصیل هستند. سرکار خانم سیده زینب لواسانی دارای مدرک کارشناسی اقتصاد و آقای محمد شهاب دانشجوی کارشناسی ارشد پیوسته اقتصاد هستند.

از نظر شما به چه مطالب و موضوعاتی تا کنون در این بخش پرداخته نشده؟

فکر می‌کنم معرفی مفاهیم اقتصادی در درجه‌ی اول باشد و به این علت که ما کاربر محور هستیم و اغلب کاربرها به صورت تخصصی سررشته‌ای از اقتصاد ندارند، متاسفانه ما خیلی به این حوزه وارد نشده ایم در حالی که گاهی نیاز است که به بعضی از مفاهیم و اصطلاحات اقتصاد بپردازیم که البته در موارد خاص پرداخته‌ایم و میزان توجه ما به این امر متکی به  درخواست خود کاربرها است.

درباره اقتصاد مقاومتی که اخیر حضرت آقا درباره آن صحبت کردند توضیح دهید.

اقتصاد مقاومتی در واقع پاسخی است به فشارها و تحریم‌های همه جانبه‌ای که دشمن در تلاش است در حوزه‌ی اقتصاد به ما وارد کند؛ که به نظر شخص من برخلاف اسم پیچیده‌ای که دارد به معنای ایجاد فشار مضاعف و یا رخ دادن اتفاق خاصی نیست. اقتصاد مقاومتی قطعا با اقتصاد ریاضتی متفاوت است. منظور حضرت آقا این است که، آن حرکتی را که باید، در اقتصاد لحاظ کنیم. ایشان در توصیف اقتصاد مقاومتی مطالبی فرموده‌اند؛ از جمله اینکه ما باید اقتصاد را مردمی کنیم و به فضای داخلی و بین‌المللی کشورمان در حوزه‌ی اقتصاد احاطه داشته باشیم پیشرفت‌های کشورهای دیگر را رصد کنیم. ایشان فرمودند که واقع بینی را با آرمان گرایی ترکیب کنیم و قانون مندی و اجرای قانون به طور کامل را در نظر داشته باشیم . مدیریت مصرف موضوع دیگری است که در توصیه‌های ایشان به چشم می‌خورد. که این مدیریت مصرف را می‌توان در دو حوزه‌ی جلوگیری از اسراف و حذف کالای خارجی از سبد خرید تعریف کرد.  که این هردوی این حوزه‌ها را با تدبیر ایشان در نام‌گذاری سال‌های گذشته که اصلاح الگوی مصرف بود و امسال که تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه‌ی داخلی بود شاهد هستیم. در واقع این توصیه‌ها به ما کمک می‌کند اقتصاد را به چیزی که باید باشد برسانیم. مردمی کردن اقتصاد چیزی جز سیاست‌های اصل 44 نیست که بارها و بارها ایشان به انجام آن توصیه کرده‌اند. از طرف دیگر ما باید به دنبال شرکت‌های دانش بنیان باشیم همان‌طور که مطلع هستید ایشان اخیرا دیداری با اعضای شرکت‌های دانش بنیان داشتند که نشان از اهمیت این حوزه در اقتصاد امروز دنیاست. در حال حاضر دنیا بر اساس تئوری‌های توسعه ایی که بر مبنای دانش باشد در حال حرکت است و در واقع کشورهایی موفق هستند که از دانش برای تولید ثروت استفاده می‌کنند.

حتما شنیده‌اید که العلم سلطان؛ یعنی می‌تواند از علم و دانش برای ایجاد ثروت و قدرت در حوزه‌های مختلف استفاده کرد. اساسا این تحریم‌هایی که علیه ما اعمال می‌شود به این علت است که ما کم کم در این راه در حال قدم برداشتن هستیم و به عنوان کشوری که قبل از انقلاب اسلامی صرفا مصرف کننده بوده است و حتی مونتاژ را هم با نظارت صاحبان فن خارجی انجام می‌داده و حالا به جایی رسیده است که در فناوری‌هایی مثل نانو، انرژی هسته‌ای و... پیشرفت‌های زیادی داشته است و این برای کشورهایی که می‌خواهند همه‌ی دنیا را تحت سلطه‌ی خودشان داشته باشند سنگین است. مخصوصا اینک آن‌ها گاهی در تئوری‌هایشان صراحتا اعلام می‌کنند که این ثروت است که قدرت اقتصادی ایجاد می‌کند و برای این که کشورهای دیگر به این ثروت نرسند و یا خودشان به منابع ثروت دست یابند،  آن‌ها را زیر سلطه و استعمار خودشان قرار می‌دادند و حتی به شکل نوینی امروزه هم این فرآیند را ادامه می‌دهند. به راین اساس ما چاره‌ای جز مقاومت در قبال این کشورها نداریم که البته این مقاومت به صبر احتیاج دارد که حضرت آقا هم فرمودند (شرایط جنگ بدر و خیبر) که در آن زمان هم شرایط سخت و تعداد و امکانات و نیروی دشمن چند برابر مسلمانان بود که با صبر و توکل و روحیه‌ی معنوی و اعتقاد به آرمان‌ها اسلام به پیروزی رسید، حضرت آقا از تحریم به عنوان هزینه‌ی ایستادگی امیدوارانه بر سر آرمان‌ها و آینده و افق روشنی که پیش رویمان قرار دارد یاد کرده‌اند.

درباره تحریم‌ها و برای مقابله با آن به نظر شما چه راه کارهای عملی وجود دارد؟

زیاد شنیده‌ایم که تحریم تهدیدی است که باید به فرصت تبدیل شود؛ این تبدیل شاید به یک نیرویی بیشتر از مدیریت ِصرف احتیاج دارد که در ادبیات توسعه به عنوان ابر مدیریت یاد می‌کنند. البته این هم خیلی پیچیده نیست اگر ما بتوانیم در تکنولوژی و دانش تولید کالا و خدمات به استقلال برسیم و وابسته به کشورهای دیگر نباشیم خیلی راحت می‌توانیم از این تحریم‌ها عبور کنیم؛ به طور مثال اشکالاتی که در صنعت داریم این است که مصرف کننده‌ی تکنولوژی کشورهای دیگر شده‌ایم در حالی که در دیگر کشورها صنایعی که نوپاست و در حال پیشرفت است به شدت متکی به تحقیق و توسعه می‌باشد مثل ایجاد نوآوری و کم کردن هزینه‌ی تولید و ... که در اصطلاح به کارآفرینی تعبیر می‌شود که کشور ما متاسفانه در این بخش خیلی ضعیف عمل کرده است.

به عبارتی اکنون نقدینگی‌ای که وارد اقتصاد می‌شود ،فرضا درآمد نفتی، به جای اینکه در بخش مولد اقتصاد مصرف شود و به شکوفایی صنعت و اقتصاد منجر شود از یک طرف  وارد بخش‌هایی می‌شود که عملا دلالی را تشدید می‌کند و از طرف دیگر حتی اگر به صنعت هم وارد شود به حوزه‌ای واریز می‌شود که شاید مونتاژ نباشد اما مستقل هم نیست که این امر وابستگی را تشدید می‌کند. در حالی که ما توانسته ایم در نانو و سلول‌های بنیادی پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای داشته باشیم قطعا در حوزه‌های صنعت هم می‌توانیم به این پیشرفت‌ها دست پیدا کنیم اگر فضایی را برای نخبه‌های علمی و دانشجویان در صنعت به وجود بیاوریم و حلقه‌های صنعت بالا دستی و پایین دستی را کامل کنیم ما قطعا می‌توانیم به راحتی تحریم‌ها را پشت سر بگذاریم. در واقع ما باید به دنبال این باشیم که در همه حوزه‌ها و به ویژه صنعت و تولیدات صنعتی به خودکفایی و خوداتکایی کامل برسیم.

ذکر این نکته هم خالی از لطف نیست که بنا بر فرمایشات مقام معظم رهبری کشورهای تحریم کننده، تنها تعداد معدودی از کشورهای جهان هستند. از این رهگذر، کاهش وابستگی تجاری با این کشورها و برقراری ارتباط با کشورهای دیگر و مخصوصا اقتصادهای نوظهور راه حل خوبی به نظر می‌رسد. در واقع همان طور که در مسئله تحریم نفتی هم ثابت شد، پیدا کردن طرف‌های تجاری جدید راه حل اساسی در پشت سر گذاشتن تحریم‌هاست.

چقدر به نظراتی که کاربران برای مطالب تان ثبت می‌کنند اهمیت می‌دهید؟

خیلی زیاد. گاهی کاربران نظر می‌گذارند که راجع به فلان مطلب هم مطلب بگذارید که قطعا ما آن مطلب را در فهرست مقالات قرار می‌دهیم. البته گاهی مواقع اظهار نظر راجع به مطلب نیست و به طور مثال پیرامون فضای اقتصادی کشور است و بعضا امکان این که این نظرات را به مطلب تبدیل کرد نیست. اما دغدغه‌ی این را داریم که خواسته‌های آن‌ها را در مطالب منعکس کنیم گاهی از گرانی می‌گویند و ما سعی می‌کنیم موضوعی که مدنظرشان هست و ما به آن نپرداخته‌ایم اعمال کنیم. اوایل که با سایت تبیان فعالیت می‌کردم یک مطلبی راجع به سند چشم انداز توسعه نوشتم یکی از کاربرها کامنت گذاشت که سند چشم انداز خیلی آرمان گرایانه است و دست یافتن به آن تا حدی غیر ممکن می‌باشد. من هم سریعا یک مطلبی را تهیه کردم در مورد این که روش رسیدن به این اهداف سند چشم انداز فرضا برنامه‌های توسعه‌ای و بودجه‌های سالانه است که ما تهیه می‌کنیم. و این ماجرایی است که همواره در جریان است. شخصا به کارشناسان بخش همواره توصیه می‌کنم مطالب خود در سایت را رصد کنند و با توجه به نظرات ارسالی کاربران نسبت به تهیه مطلب جدید حساس باشند.

چرا مطالب مربوط به آموزش فعالیت در بورس را کمتر ارائه می‌کنید؟

البته همان طور که عرض شد، در بخش اقتصاد منویی تحت عنوان بورس و بازار سرمایه هست که به تدریج مطالبی در این حوزه ارائه می‌دهد. از طرف دیگر از آن جایی که موسسه تبیان فعالیت گسترده‌ای دارد و همه بخش‌ها با هم هاهنگ هستند ما در بخش اقتصاد، با همکاری همکارانمان در حوزه فیلم و انیمیشن مجموعه فیلم‌های آموزشی را در صفحه اقتصاد قرار داده‌ایم که کاربران برای دسترسی مستقیم به این لینک مراجعه کنند.

از کاری که در بخش اقتصاد انجام می‌دهید چقدر رضایت دارید؟

من خیلی تلاش می‌کنم همان روحیه‌ای را که مقام معظم رهبری تاکید می‌کنند در این بخش حاکم باشد روحیه‌ی امید و نشاطی که در عین این که نقاط منفی و ضعف را می‌بیند به نقاط مثبت هم بپردازد. در شرایطی که خیلی از خبرگزاری‌ها راحت به سیاه نمایی می‌پردازند؛ من به عنوان کاربری که تا حدی مطلع است به این سایت‌ها سر می‌زنم وقتی بعضی مطالب را می‌بینم ذهنم مشوش می‌شود. بر همین اساس تلاشم همواره بر این است که این تشویش را در ذهن کاربرهای خودم ایجاد نکنم. درست است که باید از قیمت بالای کالاها و مشکلات دیگر صحبت کرد اما من سعی کرده‌ام که این نگاه یک نگاه بی‌طرفانه و اقتصادی باشد و امیدوارم که در این مسیر موفق بوده باشم.

برگزاری هرساله نمایشگاه‌هایی مثل نمایشگاه قرآن کریم رو تا چه حد در نشر معارف قرآنی و دینی موثر می‌دانید؟

قطعا خیلی زیاد؛ اما شرط اساسی‌ای دارد که در چنین نمایشگاه‌ها و فعالیت‌هایی ظاهر و محتوا با هم هماهنگ باشد یعنی این‌طور نباشد که ما نمایشگاهی بگذاریم که انواع و اقسام چاپ‌های قرآن را در اختیار مردم قرار دهیم اما از نشر معرفت قرآنی خبری نباشد اگر این دو را با هم داشته باشیم تاثیر زیادی خواهد داشت.

بخش روابط عمومی تبیان