وقتی روده ملتهب می‌شود
کرون، بیماری التهابی روده‌هاست که اگرچه باعث زخم روده‌های کوچک و بزرگ می‌شود، اما ممکن است بر هر قسمتی از دستگاه گوارش (از دهان تا مقعد) تاثیر بگذارد.
کرون را نباید با کولیت زخمی اشتباه گرفت، چرا که با وجود تشابه علل ابتلا، بیماری کولیت زخمی (کولیت اولسراتیو) یکی دیگر از بیماری های التهابی روده است.
علل بیماری کرون
علت این بیماری نامعلوم است. برخی محققان به عفونتی که توسط باکتری‌های خاص ایجاد می‌شود، مشکوک هستند.
از طرفی به نظر می‌رسد، فعال شدن سیستم ایمنی روده‌ها نیز در بیماری‌های التهابی آنها موثر است، چرا که التهاب، یک مکانیسم دفاعی مهم در برابر فعالیت سیستم ایمنی است.
سیستم ایمنی به طور طبیعی تنها در برابر عوامل خارجی مضر فعال می‌شود، ولی در اشخاص مبتلا به کرون، این سیستم به طور غیرطبیعی و در غیاب هر نوع عامل خارجی فعال می‌شود و این فعال شدن مکرر ـ که احتمالا ژنتیکی است ـ می‌تواند به التهاب و زخم مزمن منجر شود.
بررسی محققان medicinenet نشان داده است در روده افراد مبتلا به کرون، سطح بالایی از نوع خاصی از باکتری (اشرشیاکلی) وجود دارد که ممکن است در بیماری‌زایی تاثیر داشته باشند.
از طرفی اگرچه رژیم غذایی ممکن است بر علائم بیماری تاثیر بگذارد، اما بعید به نظر می‌رسد رژیم غذایی عامل بیماری باشد.
علائم بیماری کرون
علائم کرون شامل درد شکمی، اسهال و کاهش وزن بدن است. البته علائمی که کمتر شایع است، مانند کاهش اشتها، تب، عرق شبانه، درد مقعد و گاهی خونریزی از مقعد نیز دیده می‌شود.
علائم بیماری کرون، بستگی به محل ایجاد آن، گستردگی و شدت التهابی دارد.
در کرون با التهاب روده بزرگ (کولون)، درد شکمی و اسهال خونی از علائم شایع است، ضمن این‌که فیستول مقعدی و آبسه‌های اطراف مقعد نیز ممکن است ایجاد شود.
التهاب روده کوچک نیز با درد شکمی، اسهال یا انسداد روده همراه است.
عوارض بیماری کرون
یک‌سوم بیماران مبتلا به کرون ممکن است بیماری‌های مربوط به ناحیه مقعدی داشته باشند که با ورم بافت اسفنکتر مقعد، ایجاد زخم یا شقاق در داخل اسفنکتر مقعد، ایجاد فیستول بین مقعد (یا راست روده) و پوست اطراف مقعد یا آبسه‌های اطراف مقعد همراه است که به تب و درد در این ناحیه منجر می‌شود.
سایر عوارض بیماری شامل ایجاد سوراخ در دیواره روده و در نتیجه ورود باکتری‌های داخل روده به ارگان‌های مجاور است.
در صورت انسداد روده با میوه‌ها و سبزیجات در حال هضم، مایعات و گاز معده می‌توانند وارد کولون شده و منجر به دردهای شکمی شدید، تهوع و استفراغ شوند.
تشکیل فیستول بین روده و مثانه می‌تواند باعث عفونت‌های مکرر سیستم ادراری و عبور گاز و مدفوع در حین ادرار کردن شود.
در صورتی که فیستول بین روده و پوست ایجاد شود، چرک و موکوس از شکاف کوچک و دردناکی روی پوست شکم خارج می‌شود، حال آن‌که ایجاد فیستول بین کولون و واژن، باعث خروج گاز و مدفوع از طریق واژن می‌شود. همچنین وجود فیستول از روده تا مقعد، منجر به خارج شدن موکوس و چرک از شکاف فیستول اطراف مقعد می‌شود.
گفتنی است ورم یا گشادشدگی کولون و پارگی روده از عوارض خطرناک است و معمولا هر دو نیاز به جراحی دارد.
از عوارض دیگر بیماری کرون، در درازمدت خطر افزایش سرطان روده کوچک و کولون است.
همچنین عوارض خارج روده‌ای، اندام‌هایی مانند پوست، مفاصل، ستون فقرات، چشم‌ها و مجاری صفراوی را درگیر می‌کند.
عوارض پوستی این بیماری شامل لکه‌های قرمز رنگ دردناک روی پاها و زخم شدن پوست در اطراف مچ پاست.
در ادامه بیماری‌های دردناک چشم می‌تواند باعث مشکلات بینایی شود و آرتریت باعث درد، تورم و خشکی مفاصل دست و پا می‌شود. همچنین التهاب قسمت پایین کمر و ستون فقرات می‌تواند باعث درد و خشکی ستون فقرات شود.
همچنین التهاب کبد (هپاتیت) یا مجاری صفراوی و زردی پوست اتفاق می‌افتد. عفونت‌های باکتریایی و سیروز کبدی همراه با نارسایی کبد و نیز سرطان مجاری صفراوی از دیگر عوارض این بیماری هستند.
تشخیص بیماری کرون
بالا بودن تعداد گلبول‌های سفید در تست‌های آزمایشگاهی، نشانه عفونت یا التهاب است.
همچنین کاهش گلبول‌های قرمز خون (کم‌خونی)، کاهش پروتئین خون و مواد معدنی که از طریق اسهال از دست می‌رود نیز می‌تواند نشان‌دهنده بیماری کرون باشد.
به گفته متخصصان Mayoclinic ، بررسی با اشعه ایکس باریوم نیز برای تشخیص محل، نوع و شدت بیماری، زخم‌ها، باریک شدن روده‌ها و فیستول‌های ایجاد شده به کار می‌رود.
البته کولونوسکوپی روش دقیق‌تری برای تشخیص زخم‌های کوچک یا نواحی التهابی کوچک در کولون است.
سی‌تی‌اسکن نیز می‌تواند تصاویری از داخل شکم و لگن را نشان دهد و بخصوص برای شناسایی آبسه‌ها مفید است.
آندوسکوپی با کپسول ویدئویی که حاوی یک دوربین بسیار ریز است و بلعیده می‌شود، تصاویر لایه داخلی روده کوچک را به گیرنده‌ای که روی کمر بسته می‌شود، ارسال می‌کند و باعث تشخیص زودهنگام نشانه‌های خفیف بیماری کرون می‌شود. البته این روش نباید در بیماران با انسداد روده کوچک انجام شود، چرا که کپسول ممکن است در پشت ناحیه مسدود شده گیر کرده و وضعیت را بدتر کند.
درمان بیماری کرون
در مورد درمان این بیماری باید گفت بیمارانی که علائم خفیف دارند، نیازمند درمان نیستند.
این بیماران معمولا دوره‌هایی از عود‌کردن بیماری (وخیم‌تر شدن التهاب) را متعاقب دوره‌هایی از بهبود نسبی (کاهش التهاب) که ماه‌ها تا سال‌ها طول می‌کشد، تجربه می‌کنند.
داروهایی که برای درمان کرون استفاده می‌شوند، شامل عوامل ضدالتهابی مانند ترکیبات ASAـ5 و کورتیکواستروئیدها و نیز آنتی‌بیوتیک‌های موضعی و تعدیل‌کننده‌های سیستم ایمنی هستند.
داروی ضدالتهاب مزال آمین برای بیماری در ناحیه روده کوچک بی‌تاثیر است.
کورتیکواستروئیدها نیز هر چند به کاهش التهاب کمک می‌کنند، اما عوارض جانبی زیادی از جمله پف کردن صورت، افزایش موی صورت، عرق شبانه، بی‌خوابی و بیش‌فعالی دارند و در درازمدت نیز موجب افزایش فشار خون، دیابت، پوکی استخوان، آب‌مروارید، آب‌سیاه و... می‌شوند.
این داروها تنها در مواردی تجویز می‌شوند که التهاب روده به درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهد. در این میان داروهای بازدارنده سیستم ایمنی به طور مستقیم باعث کاهش التهاب می‌شوند.
لازم به ذکر است که مصرف داروهای بازدارنده سیستم ایمنی در درازمدت می‌تواند اثرات جانبی بسیاری از جمله خطر افزایش بیماری‌های عفونی مانند سل، هپاتیت B و سرطان را به همراه داشته باشد و به سایر ارگان‌ها نیز آسیب برساند.
نقش آنتی‌بیوتیک‌ها در بهبود فیستول‌ها و آبسه‌هاست، همچنین باعث کاهش باکتری‌های مضر روده و مهار سیستم ایمنی در روده‌ها می‌شوند.
سایر داروها از جمله داروهای ضداسهال، مسهل‌ها، داروهای ضددرد، مکمل‌های آهن، کلسیم، ویتامین D و ویتامین B12 نیز بسته به نیاز و شدت بیماری تجویز می‌شوند.
ممکن است پزشک برای استراحت دادن به روده‌ها و کاهش التهاب، یک رژیم غذایی مخصوص را از طریق تغذیه با لوله یا تزریق مواد مغذی (به صورت وریدی) توصیه کند.
همچنین در موارد تنگ شدن روده‌ها، برای کاهش خطر انسداد، غذای کم‌فیبر توصیه می‌شود. چنانچه تغییر در شیوه زندگی و دارودرمانی علائم بیماری کرون را بهبود نبخشد، ممکن است پزشک، جراحی را توصیه کند.
در این روش، بخش آسیب‌دیده دستگاه گوارش برداشته شده و سپس قسمت‌های سالم دوباره به هم متصل می‌شود.
همچنین ممکن است برای بستن فیستول‌ها و تخلیه آبسه‌ها از جراحی استفاده شود. ضمنا برای پیشگیری از بازگشت بیماری بهترین راه، استفاده از داروها، متعاقب جراحی است.
بخش سلامت تبیان
منبع : جام جم - فروغ فلاح‌زاده
مطالب مرتبط:
علایم و علل سندرم روده تحریک پذیر
توصیه ها در سندرم روده تحریک پذیر
