شیمی‌درمانی چطور انجام می‌شود؟
اگرچه شیمی‌درمانی یکی از راهکارهای موثر در درمان سرطان‌های مختلف است، اما به نظر می‌رسد خودش روی سلول‌های سالم بدن تاثیر می‌گذارد و باعث می‌شود که با تولید نوعی پروتئین، به رشد و مقاوم‌تر شدن سلول‌های سرطانی کمک شود.
بعضی افراد مبتلا به سرطان دوست دارند تمامی ریزه کاری های بیماری و درمان خود را بدانند و بعضی دیگر اطلاعات کلی را دوست دارند.
همیشه خودتان را هنگام پرسش از پزشکان پرستاران و داروخانه آزاد احساس کنید و هر مقدار که لازم است سئوال کنید. اگر متوجه جواب سئوال نشدید، مجدداً سئوال کنید تا متوجه شوید.
برای این که مطمئن شوید تمام جواب هایی که می خواهید را دریافت کرده اید، بهتر است یک لیست از سئوال های خود را قبل از مراجعه به پزشک تهیه کنید.
شیمی درمانی در کجا انجام می شود ؟
شیمی درمانی در محل های مختلفی می تواند انجام شود :
ـ منزل
ـ مطب پزشک
ـ کلینیک
ـ بیمارستان به صورت سرپایی و یا بستری
انتخاب محل شیمی درمانی بسته به نوع درمان، نوع داروها، نوع بیمه و نهایتا تمایل خود شما دارد. اکثر بیماران، شیمی درمانی را به طور سرپایی دریافت می کنند. گاها، ممکن است شیمی درمانی در بیمارستان شروع شود تا بیمار در شروع درمان به طور دقیق تحت نظر قرار گرفته شود و در صورت عدم بروز عارضه، سپس درمان به صورت سرپایی ادامه یابد.
برای چه مدتی باید شیمی درمانی شد؟
جواب این سئوال بستگی دارد به :
ـ نوع سرطان
ـ هدف درمانی
ـ نوع داروهایی که مصرف می شود
ـ پاسخ بدن به این داروها
شما ممکن است هرروز، هر هفته و یا هرماه طبق برنامه، شیمی درمانی دریافت کنید. شیمی درمانی معمولاً به صورت دوره ای تجویز می شود که در فواصل آن درمان قطع و به اصطلاح به بیمار استراحت داده می شود.
این دوره های استراحت به بدن شما این شانس را می دهد که سلول های جدید سالم ساخته و قدرت خود را به دست آورد. شما باید از تیم درمانی خود، فواصل درمانی و مدت آن را سئوال کنید.
مقید بودن شما به فواصل درمانی جهت عملکرد صحیح داروها بسیار مهم است. در این برنامه ی درمانی، گاها به عللی از جمله تعطیلات ممکن است تغییرات مختصری داده شود. اگر شما به علتی یک دوره درمانی را مراجعه نکرده اید، حتما سریعا به پزشک خود اطلاع دهید.
گاها پزشک مجبور است بر اساس نتایج آزمایشات خونی و عوارض دیگر، زمان درمان شما را به تعویق اندازد. پزشک شما خواهد گفت که در این دوره چه کار باید کنید و چه مدت درمان به تعویق می افتد.
شیمی درمانی چگونه تجویز می شود؟
شیمی درمانی به روش های مختلف از جمله از طریق ورید و یا از طریق خوراکی و یا از طریق تزریق عضلانی و گاها زیرجلدی تجویز می شود.
ـ تزریق وریدی: در اغلب موارد شیمی درمانی از طریق تزریق وریدی انجام می شود. غالباً یک سوزن باریک در عروق وریدی پشت دست و یا قدام ساعد در هر بار شیمی درمانی گذاشته شده و در پایان شیمی درمانی خارج می شود.
در صورت بروز هر کدام از عوارض زیر در ضمن شیمی درمانی، فورا باید به پرستار و یا پزشک اطلاع دهید:
* اگر شما سرمای شدید و یا گرگرفتگی و یا ناراحتی غیرطبیعی در اطراف محل ورود سوزن در هنگام شیمی درمانی احساس کردید.
* هم چنین هرگونه درد، سوزش، قرمزی پوست، ورم و یا احساس ناراحتی که در ضمن و بعد از اتمام شیمی درمانی حس کردید، گزارش کنید.
شیمی درمانی وریدی ممکن است از طریق کاتتر و یا پورت و یا به وسیله ی پمپ تجویز شود.
کاتتر یک لوله نرم و باریک و ارتجاعی است که در یک رگ بزرگ وارد می شود و تا هنگامی که نیاز باشد جهت بیمارانی که نیاز به تزریقات وریدی مکرر دارند حفظ می شود.
از طریق این کاتتر، هم می توان تزریقات را انجام داد و هم نمونه گیری خون انجام داد. گاهاً این کاتترها را به یک پورت وصل می کنند. پورت یک وسیله پلاستیکی و یا فلزی است که در زیر پوست کار گذاشته می شود و می توان تا هنگامی که نیاز است از آن استفاده کرد. گاها جهت تنظیم سرعت تزریق، از پمپ استفاده می شود.
اکثرا پمپ ها متحرک و قابل جابه جایی هستند که به بیمار اجازه می دهد در هنگام درمان، تحرک داشته باشد.
کاتترها، پورت ها و پمپ ها هیچ کدام ایجاد درد نمی کنند، به شرطی که درست کار گذاشته شده باشند و خوب از آنها نگهداری و مراقبت شود.
کاتترها معمولاً در عروق بزرگ به خصوص درقدام قفسه صدری و وریدهای مرکزی کارگزاری می شود. می توان از کاتترهای محیطی در قدام ساعد هم استفاده کرد. گاهی کاتترها را در شریان ها کارمی گذارند. جهت تزریق درون نخاع و درون حفرات بدن مانند درون شکم و لگن و قفسه صدری هم از کاتترها استفاده می شود.
ـ درمان از طریق دهان یا خوراکی: گاهی داروهای شیمی درمانی را به صورت قرص و کپسول مصرف می کنند.
ـ درمان توسط تزریق: از سوزن و سرنگ جهت تزریق دارو به یکی از روش های زیر استفاده می شود:
ـ درون عضلانی
ـ زیرجلدی
ـ تزریق درون ضایعه از طریق پوست
شیمی‌درمانی و مقاوم شدن سلول‌های سرطانی
اگرچه شیمی‌درمانی یکی از راهکارهای موثر در درمان سرطان‌های مختلف است، اما به نظر می‌رسد خودش روی سلول‌های سالم بدن تاثیر می‌گذارد و باعث می‌شود که با تولید نوعی پروتئین، به رشد و مقاوم‌تر شدن سلول‌های سرطانی کمک شود.
تصور کنید که خانه شما دچار آتش‌سوزی شده و آتش‌نشان‌ها، مشغول رساندن آب برای خاموش کردن آتش باشند. در این حالت، اگر ببینید ریختن آب در واقع باعث افزایش شعله‌های آتش می‌شود چه فکری می‌کنید؟
به نظر می‌رسد این همان اتفاقی است که در مورد شیمی‌درمانی و سرطان می‌‌افتد.
به گزارش دیسکاوری، محققین در مطالعه جدید خود نشان داده‌اند که اگرچه ما فکر می‌کنیم شیمی‌درمانی، درمانی موثر برای سرطان است، اما در واقع می‌تواند کاتالیزوری بسیار آسیب‌زننده باشد.
شیمی درمانی سلول‌های سرطانی را از بین می‌برد و به خاطر همین طبیعت تهاجمی، این روش درمانی همچنان یکی از روش‌های پرکاربرد در مبارزه با سرطان است. با این وجود، دانشمندان هشدار می‌دهند که شیمی‌درمانی در برخی موارد خودش می‌تواند به رشد تومور سرطانی کمک کند.
محققین، تاثیر شیمی‌درمانی را بر مردان مبتلا به سرطان پروستات مورد مطالعه قرار دادند. آنها متوجه نوعی آسیب به دی.ان.ای سلول‌های سالم بدن این افراد شدند، به نحوی که این سلول‌ها حاوی مقدار بالاتری از ماده‌ای موسوم به دبلیو.ان.تی.16.بی بودند، نوعی پروتئین که در واقع به بقای سلول‌های سرطانی کمک می‌کند.
پیتر نلسون، از مرکز مطالعات سرطان فرد هوتچینسون واقع در سیاتل و از محققین این مطالعه در این‌باره می‌گوید: "افزایش دبلیو.ان.تی.16.بی چیزی بود که ما اصلا انتظارش را نداشتیم. این ماده وارد تعامل با سلول‌های تومور نزدیک می‌شود و باعث می‌شود که آنها رشد کنند، حمله کنند و مهم‌تر از همه این که، در برابر درمان‌ها مقاوم‌تر شوند."
نلسون و همکارانش در مطالعات خود بر روی افراد مبتلا به سرطان سینه و سرطان تخمدان هم، همین نتایج را تایید کرده‌اند.
البته این نتایج بدان معنا نیست که باید شیمی‌درمانی را به کلی کنار گذاشت. هنوز هم شیمی‌درمانی روش درمانی موثر برای نجات جان بسیاری از مبتلایان به سرطان در سراسر دنیا محسوب می‌شود. در واقع، این مطالعه مقدمه‌ای برای مطالعات بیشتر در آینده خواهد بود تا شاید بتوان به راهکار درمانی مناسب‌تری دست یافت.
فرآوری: معصومه آیت اللهی
بخش سلامت تبیان
منابع:
خبرآنلاین
سایت دکتر فریبرز مکاریان، فوق تخصص آنکولوژی
مطالب مرتبط:
