4عامل درماندگی شیطان

«وَ مَن یعْشُ عَن ذِكْرِ الرَّحْمَانِ نُقَیضْ لَهُ شَیطَانًا فَهُوَ لَهُ قَرِین وَ إِنهَّمْ لَیصُدُّونهَمْ عَنِ السَّبِیل» ؛ و هر كس از یاد خدا روى‏گردان شود شیطان را به سراغ او می فرستیم پس همواره قرین اوست!

و آنها [شیاطین‏] این گروه را از راه خدا بازمى‏دار .(زخرف آیات 36_37)

انسان موجودی است که فطرتا خداجو و ذاتا طالب سعادت و کمالات است.

مهمترین چیزی که مانع می شود تا انسان به این کمالات و سعادت نرسد وسوسه های شیطان لعین است .او که سوگند یاد کرده تا همه انسانها را گمراه کند .(لَأُغْوِینَّهُمْ أَجْمَعینَ . الحجر _39 )

شیطان برای سد کردن راه انسان در رسیدن به این کمالات از هر وسیله ای استفاده می کند.

او زشت ترین و بدترین جنایات را در نظر انسان چنان جلوه می دهد و زینت می کند که انسان انجام آن جنایت را برای خود سند افتخار قلمداد می کند .

در زمان جاهلیت ؛ شیطان آنچنان عمل زنده به گور کردن فرزندان را برای آنان زینت داده بود که  انسانها زنده به گور کردن فرزندان خود را برای خود افتخار می دانستند.

آنها به چه درجه ای از بدبختی وشقاوت رسیده بودند که اینگونه فکر می کردند ؟

قرآن ؛ این کتاب هدایت و کشتی نجات می فرماید :(تَاللَّهِ لَقَدْ أَرْسَلْنا إِلى‏ أُمَمٍ مِنْ قَبْلِكَ فَزَینَ لَهُمُ الشَّیطانُ أَعْمالَهُم )

به خدا سوگند كه ما رسولانى پیش از تو (بر امم گذشته فرستادیم تا سعادت یابند) ولى شیطان اعمال زشت آن‏ها را در نظرشان زیبا جلوه داد.(نحل _63)

اما اینکه اصلا چرا خداوند شیطان واین نیروی مخالف راخلق کرد ؟

در سوره ملک آیه2 می فرماید : الَّذی خَلَقَ الْمَوْتَ وَ الْحَیاةَ لِیبْلُوَكُمْ أَیكُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً ؛ كسى كه مرگ و زندگى را آفرید تا شما را بیازماید .

که بر اساس این آیه شریفه یکی از سنت های الهی درباره خلقت انسانها این بوده که آنها را مورد امتحان و آزمایش قرار بدهد  و لذا شیطان هم یکی از راه هایی است که  انسانها با او آزموده می شوند.

البته خدای متعال بزرگتر از آنست که انسان را در این میدان نبرد بدون سلاح و تجهیزات رها کند لذا به او سلاح عقل و وحی را ارزانی داشته تا انسان بتواند به مبارزه با این نیروی مخالف به پا خیزد .

بنابراین از این دید می توان خلقت این موجود رجیم را یکی از نعمت های الهی در رسیدن به کمالات معنوی دانست ، چرا که در افتادن با این چنین موجودی  موجب تربیت و تعالی روح است .

براساس آیات سوره زخرف در صدر بحث هر گاه انسان از یاد خدای متعال غافل شده و غرق در لذات دنیا و دلباخته زرق و برق آن شود ؛ چشم و گوش و دل او به سمت خدا بسته می شود و لذا از خدای خود بیگانه می شود واینجاست که شیطان براو مسلط می شود.

که در واقع براساس آیه 63 سوره مبارکه نحل ؛ همین پذیرفتن جلوه های شیطانی و غرق شدن در لذات و شهوات مقدمه همه این بدبختی ها و مسلط شدن شیطان است.

تمام فکر و همّ و غم شیطان این است که انسان را به گمراهی بکشاند و او را در منجلاب گناه گرفتار گرداند .

لذا در فریب دادن افکار و منحرف کردن انسان از راه خدا به هر وسیله و ابزاری متمسک می شود.

مثلاً در سوره مبارکه بقره  آیه 268 (الشَّیطانُ یعِدُكُمُ الْفَقْرَ وَ یأْمُرُكُمْ بِالْفَحْشاء)

می بینیم که شیطان به این وعده که در اثر انقاق ممکن است فقیر و بى‏چیزى شوید انسان را به معصیت و ترک طاعت و بخیلى و ادار کرده است.

و چون انفاق کننده از تبعات فقر و تهی دستی می ترسد ؛ از این کار صرف نظر می کند .

و همانطور که می دانید بر اساس آموزه های دینی فقر و تنگدستی ؛کلید همه بدبختی ها و نا امیدی ها و بدترین و تلخ ترین چیزی است که ممکن است انسان به آن دچار شود .

خوب وقتی شیطان لعین این امور را برای شخص انفاق کننده جلوه داد ؛ او هم گرفتار این فریب و خدعه  می شود .

یا در آیه 91 از سوره مبارکه مائده ؛شیطان انسان ها را به روی آوردن به شراب و قمار دعوت کرده  و آنها را به ترک نماز و ترک ذکر خداوند متعال که خمیر مایه همه سعادت های دنیوی و اخروی است ؛غافل می کند .

بنابراین وسوسه های شیطان مانع بزرگی است برای انسان تا مبادا با انجام اعمال صالح به مقام قرب الهی نائل آید.

راه های مبارزه با شیطان

در اینجا اکتفا می کنیم به داستانی از تفسیر کشف الاسرارنقل می کند که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) آن سید ولد آدم؛ فرمودند : وقتى آن سر اشقیا، مهجور مملكت، ابلیس را در حالت ضعف و درماندگی دیدم ؛ از او پرسیدم که ای دشمن خدا این ضعف و نحافت تو از چیست ؟

گفت ای محمد : این ضعف و گداختگی من از چهار چیز است :

که هر گاه  از آن چهار چیز یكى روى نماید چنان گداخته شوم كه نمک در آب گدازد، و شمع در آتش.

یكى : آواز اسب مجاهدان در صف جهاد با كافران.

دوم : آواز مۆذنان در وقت اذان.

سوم : كسب كردن حلال بشرط شریعت و مقتضى ایمان .

چهارم : گفتار بنده مۆمن كه گوید: اعوذ باللّه من الشّیطان الرّجیم .(کشف الاسرارج3_ص831)

بخش قرآن تبیان

منبع : وبلاگ گروهی رهپویان قرآن