زندگینامه رؤسای جمهور پیشین و نگاهی آماری به انتخاب ایشان

مهدی بازرگان

مهدی بازرگان فرزند حاج میرزا عباسقلی در سال 1286 هجری شمسی بهدنیا آمد.پس از تحصیلات ابتدایی و متوسطه از شاگردان دارالمعلمین سابقشد. از16 سالگی به مبارزه علیه استبداد و استعمار در فراسوی مرزهای وطن و زمانی علیه جبر حاکم در داخل ایران پرداخت. وی از طریق اعزام محصلین به خارج از کشور به پاریس رفت. پس از اتمام تحصیل به شغل معلمی روی آورد و از سال1320 به عنوان استاد کرسی ماشین های حرارتی در دانشکده فنی دانشگاه تهران به تدریس پرداخت. پس از جنگ جهانی دوم در زمره یاران دکتر مصدق قرار گرفت و پس از ملی شدن صنعت نفت مسئولیت اداره آن بر عهده وی قرار گرفت.

از دی ماه 1327 به ریاست دانشکده فنی تهران انتخابشدو در خرداد 1330 سمت معاونت پارلمانی وزارت فرهنگ را عهده دار شد. در مهر1331 وی را به سمت مدیر کل سازمان آب تهران منصوبکردندو همچنین عضو هیئت خلع ید از شرکت نفت ایران و انگلیس و رییس موقت هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران بود. با کودتای28 مرداد1332 راهی زندان شد. با تجدید فعالیت جبهه ملی در سال1340 بهدلیل اختلاف نظر،با همراهی مرحوم آیت الله طالقانی و دکتر سحابی نهضت آزادی را بنیان نهاد و پس از یک سال دستگیرشدوچند سالبه زندان افتاد. در آغاز سفر حضرت امام خمینی به پاریس در آنجا مذاکراتی انجام داد. وی جمعیت ایرانی دفاع از آزادی و حقوق بشر را پایه گذاشت.

انجمن های اسلامی مهندسان، معلمان و پزشکان را به وجود آورد و با ایجاد اتحادیه دانشجویان و استادان مسلمان مقیم خارج شاخه نهضت آزادی را در خارج از کشور گسترش داد.

در سال1357 به عنوان نخست وزیر دولت موقت از طرف حضرت امام (ره) منصوب گردید. با استعفای وی در تاریخ 14/8/1358امور کشور تا تعیین رییس جمهور به شورای انقلاب محول شد.

سید ابوالحسن بنی صدر

سید ابوالحسن بنی صدر فرزند مرحوم آیت الله سید نصرالله بنی صدر در دوم فروردین 1312 در قریه باغچه واقع در 16 فرسنگی همدان متولد شد.

تحصیلات ابتدایی را در تهران و دورهی متوسطه را در همدانگذراندو از کلاس پنجم متوسطه در مدرسه علمیه تهران به تحصیل ادامه داد. در سال های1338 و1339 در جلسات تفسیر قرآن آیت الله طالقانی در مسجد هدایت حضور داشت و در دانشگاه الهیات دانشگاه تهران به مطالعه علوم معقول و منقول مشغول شد. پس از چهار سال تحقیق در مؤسسه تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران و سپس در دانشگاه حقوق به تحصیل رشته اقتصاد پرداخت. در همین دوران دوباره بازداشت شد. پس از قیام خونین پانزده خرداد چهل و دو به فرانسه رفت و در سال1357به ایران بازگشت.

در پنجم بهمن  1358 به عنوان اولین رییس جمهور ایران انتخاب شد و در بیمارستان قلب تهران حکم ریاست جمهوری را از دست حضرت امام خمینی (ره) دریافت داشت و سپس در مقابل حضرت امام و شورای انقلاب و مقامات مملکتی سوگند یاد کرد. وی دبیر شورای انقلاب بود و در اواخر بهمن ماه به سمت فرماندهی کل قوا برگزیده شد. در29 مرداد1359 محمد علی رجایی را به عنوان نخست وزیر خود به مجلس معرفی نمود.

در بیست خرداد ماه طبق فرمان حضرت امام از فرماندهی نیروهای مسلح بر کنار شد. سی و یکم خرداد ماه طرح عدم کفایت سیاسی وی با یکصد و هفتاد و هفت رأی موافق و ده رأی ممتنع و یک رأی مخالف مورد تصویب مجلس قرار گرفت. در اول تیر ماه1360 با فرمان حضرت امام (ره) به دلیل عدم کفایت سیاسی از مقام ریاست جمهوری اسلامی ایران عزل گردید و شورای ریاست جمهوری عهده دار وظایف ریاست جمهوری شد

وضعیت داوطلبان	تعداد واحدهای تقسیماتی	تاریخ برگزاری
نامزد روز اخذ رأی	استعفا و انصراف	تایید	رد	تعداد داوطلب	شهرستان	استان
95	11	106	18	جمع	مرد	زن	161	24	5/11/58
124	124

داخل کشور	جمعیت واجد شرایط
درصد	رای نامزد	نام نامزد	درصد به واجد درصد به کل آرا	کل رای مأخوذه آرای باطله مأخوذه
03/76 79/4 63/0 81/0 95/0 32/0 80/15 01/0	10709330 674859 89280 114776 133478 48547 2222552 2110	ابوالحسن بنی صدر حسن ابراهیم حبیبی کاظم سامی کرمانی محمد صادق طباطبایی داریوش فروهر صادق قطب زاده سید احمد مدنی سایر نامزدها	09/67 63/0	14085243 88309	20993643

محمدعلی رجایی

محمدعلی رجایی در سال 1312 در قزوین متولد شد. در چهار سالگی پدر را از دست داد و پس از اتمام تحصیلات دوران ابتدایی در چهارده سالگی به تهران آمد و در 17 سالگی به صورت پیمانی در نیروی هوایی استخدام شد، درهمان ایام در جلسات فداییان اسلام حضور یافت.

در سال 1332 موفق به اخذ دیپلم شد و با استعفا از نیروی هوایی به شغل آموزگاری در شهرستان بیجار روی آورد. در سال 1339 دبیر ریاضی دبیرستان های خوانسار بود. سپس در مدرسه کمال تهران تدریس نمود. وی ضمن تدریس به ادامه تحصیل پرداخت و موفق به اخذ لیسانس شد. سپس در رشته آمار فوق لیسانس گرفت و با دو تن از دوستانش مدرسه دخترانه رفاه را در تهران تأسیس کرد. در سال 1342 به دلیل عضویت در نهضت آزادی دستگیر شد و از سال 1349 رابط جلال الدین فارسی در داخل کشور بود. با سازمان مجاهدین خلق همکاری داشت و در سال 1352 دستگیر شد و در عید غدیر سال 1357 آزاد شد و در 29 مرداد59به عنوان نخست وزیر دولت بنی صدر منصوب شد. پس از عزل بنی صدر عضو شورای ریاست جمهوری شد تا مقدمات انتخابات فراهم شود. در دوره دوم انتخابات ریاست جمهوری از میان هفت نامزد اولیه چهار نفر مورد گزینش قرار گرفتند و رجایی با حمایت جامعه روحانیت مبارز، حزب جمهوری اسلامی و سازمان مجاهدین( انقلاب اسلامی )با کسب اکثریت آراء به عنوان دومین رییس جمهور انتخاب شد.

در 11/5/1360 حضرت امام حکم ریاست جمهوری وی را به شرح ذیل تنفیذ نمود:

«به رغم تبلیغات دشمنان خارج و داخل با اکثریت قاطع افزون از دوره سابق جناب آقای محمدعلی رجایی – ایده الله تعالی را به ریاست جمهوری کشور برگزیده و این مسئولیت بزرگ و بار سنگین را بر عهده او گذاشته و چون مشروعیت آن باید با نصب فقیه ولی امر باشد، اینجانب رأی ملت شریف را تنفیذ و ایشان را به سمت ریاست جمهوری اسلامی ایران منصوب نمودم.»

وی در تاریخ11/5/1360در مجلس مراسم تحلیف را بهجا آورد و دکتر محمد جواد باهنر را به سمت نخست وزیر منصوب و به مجلس شورای اسلامی معرفی کرد. پس از اخذ رأی اعتماد مجلس شورای اسلامی به کابینه دکتر باهنر دولت جدید کار خود را آغاز کرد اما در ساعت 15روز 8 شهریور 1360 در انفجار اتاق جلسات ساختمان نخست وزیری در جلسه شورای امنیت همراهدکتر باهنر به شهادت رسید.

وضعیت داوطلبان	تعداد واحدهای تقسیماتی	تاریخ برگزاری
نامزد روز اخذ رأی	استعفا و انصراف	تایید	رد	تعداد داوطلب	شهرستان	استان
4		4	67	جمع	مرد	زن	188	24	2/5/1360
71	71

داخل کشور	جمعیت واجد شرایط
درصد	رای نامزد	نام نامزد	درصد به واجد درصد به کل آرا	کل رای مأخوذه آرای باطله مأخوذه
87/87 78/2 40/4 74/1	12770050 404552 639817 253232	محمدعلی رجایی سید اکبر پرورش عباس نصیبانی حبیب الله عسگراولادی مسلمان	06/64 20/3	14532869 465218	22687017

آیت الله العظمی سید علی خامنه ای

سید علی خامنه ای فرزند حاج سید جواد خامنه ای در سال 1318 در مشهد به دنیا آمد. پس از اتمام تحصیلات ابتدایی در مدرسه نواب مشهد علوم دینی را فرا گرفت و دو سال درس خارج را نیز مطالعه نمود و در سال 1336 به نجف اشرف مشرف شد. اما در سال 1337 به شهر قم عزیمت نمود و در محضر استادان حوزه به کسب فیض پرداخت. در قیام پانزده خرداد در بیرجند دستگیر شد. در سال 1343 به مشهد بازگشت و پیوسته مورد آزار و تعدی عوامل رژیم پهلوی قرار گرفت و در زندان و تبعید به سر برد. آخرین تبعیدوی به ایرانشهر بود. جامعه روحانیت مبارز را در سال 1356 طراحی نمود. تا سال 1357 شش بار به زندان رفت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی وظایف :

عضویت در شورای انقلاب، نماینده شورای انقلاب در وزارت دفاع، سرپرست سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نماینده امام (ره) در شورای عالی دفاع، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و امامت جمعه تهران

را به عهده داشت .با حضور در جبهه به سازماندهی نیروهای مسلح پرداخت. در ششم تیرماه 1360 به دنبال انفجار بمب صوتی در مسجد اباذر به سختی مجروح شد. در دهم مهرماه 1360 از میان چهار نفر با اکثریت آرا به ریاست جمهوری دوره سوم انتخاب شد. در 17 مهرماه حضرت امام حکم ریاست جمهوریوی را چنین تنفیذ نمود:

«اینجانب به پیروی از ملت عظیم الشان و با اطلاع از مقام و مرتبت متفکر و دانشمند محترم جناب حجت الاسلام آقای سید علی خامنه ای ایده الله تعالی رأی ملت را تنفیذ و ایشان را به سمت ریاست جمهوری اسلامی ایران منصوب نمودم.» در 21 مهر ماه مراسم تحلیف در مجلس برگزار شد، در نیمه اول آبان ماه مهندس میرحسین موسوی از طرف ایشان به عنوان نخست وزیر به مجلس معرفی شد و نیمی از کابینه منتخب وی را اعضای کابینه های شهید رجایی و باهنر تشکیل دادند. در چهارمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در سال 1364 از میان سه نامزد مطرح برای دومین بار به عنوان رییس جمهور انتخاب شد و حضرت امام (ره) حکم ایشان را چنین تنفیذ نمود: بحمدالله تعالی با تأییدات خداوند متعال جل و عطا و دعای خیر.

حضرت ولی الله الاعظم روحی لمقدمه الفداء چهار سال ریاست جمهوری با خیر و سلامت و قدرت و عظمت سپری شد. اینک به پیروی از آرای محترم ملت عظیم الشان آشنایی به مقام تعهد و خدمتگزاری دانشمند محترم، جناب حجت الاسلام آقای سید علی خامنه ای - ایده الله تعالی – آرای ملت را پس از پایان دوره کنونی تنفیذ و ایشان را به سمت ریاست جمهوری ایران منصوب می نمایم. و از خداوند تعالی توفیق ایشان را در خدمت به اسلام ، ملت و کشور اسلامی خواستارم. در این دوره نیز میر حسین موسوی در پست نخست وزیری ابقا گردید.

یک روز قبل از بیست و ششمین سالگرد قیام خونین پانزده خرداد 1342 خبر ارتحال حضرت امام ، غمی سنگین را بر جان ملت ایران و جوامع اسلامی نشاند و مجلس خبرگان در پانزدهم خرداد ماه ایشان را به عنوان جانشین حضرت امام خمینی (ره) به مسئولیت رفیع رهبری جمهوری اسلامی ایران برگزید و مردم در مراسم سوگواری بنیانگذار انقلاب اسلامی با ایشان بیعت کردند؛ در تاریخ 25/5/68 از سمت ریاست جمهوری استعفا دادند و بدین ترتیب تاکنون در مقام رهبری ایران اسلامی امت و دولت را هدایت می فرمایند.

وضعیت داوطلبان	تعداد واحدهای تقسیماتی	تاریخ برگزاری
نامزد روز اخذ رأی	استعفا و انصراف	تایید	رد	تعداد داوطلب	شهرستان	استان
4		4	42	جمع	مرد	زن	188	24	10/7/1360
46	46

داخل کشور	جمعیت واجد شرایط
درصد	رای نامزد	نام نامزد	درصد به واجد درصد به کل آرا	کل رای مأخوذه آرای باطله مأخوذه
04/95 02/2 36/0 27/0	15905987 338294 77798 61805	سید علی خامنه ای سیداکبرپرورش سید رضا زواره ای حسن غفوری فرد	87/73 11/2	16737320 353436	22687017

وضعیت داوطلبان	تعداد واحدهای تقسیماتی	تاریخ برگزاری
نامزد روز اخذ رأی	استعفا و انصراف	تایید	رد	تعداد داوطلب	شهرستان	استان
3		3	47	جمع	مرد	زن	193	24	25/5/1364
50	50

داخل کشور	جمعیت واجد شرایط
درصد	رای نامزد	نام نامزد	درصد به واجد درصد به کل آرا	کل رای مأخوذه آرای باطله مأخوذه
66/85 96/1 92/9	12068602 275502 1397548	سید علی خامنه ای حبیب الله عسگر اولادی مسلمان سید محمود مصطفوی	20/54 47/2	14089468 347814	25993802

حجت الاسلام اکبر هاشمی

اکبر هاشمی رفسنجانی فرزند علی در سال 1313 هجری شمسی در روستای نوق بهرمان از توابع رفسنجان متولد شد. در پنج سالگی به مکتب رفت و تا چهارده سالگی ضمن کشاورزی تحصیل نمود. در سال 1327 برای تحصیل علوم دینی به قم عزیمت کرد. ورود وی به قم همزمان با فعالیت فداییان اسلام و نهضت ملی شدن صنعت نفت بود. هفت سال دروس سطح را مطالعه نمود و پس از آن دوره ی خارج را آغاز کرد. وی فقه و اصول را در محضر حضرت امام (ره) خواند و در جلسات درس علامه طباطبایی نیز حضور داشت.

پس از ماجرای مدرسه فیضیه و قبل از پانزده خرداد دستگیر شد و به عنوان سرباز به پادگان باغ شاه اعزام گردید. از سال 1336 به نشر مجله مکتب تشیع پرداخت. در اواخر سال 1343 پس از ترور منصور دستگیر شد و چهار ماه در زندان بود. در سال 1346 در رابطه با انتشار اعلامیه مجدداً دستگیر و پس از سه ماه آزاد شد. وی چهار ماه بعد از پیروزی انقلاب هدف ترور ناموفق گروهک فرقان قرار گرفت. در تشکیل روحانیت مبارز تهران مؤثر بود. وی به فرمان حضرت امام به عضویت شورای انقلاب منصوب شد؛ مدتی سرپرست وزارت کشور، عضو مجلس خبرگان، رئیس مجلس، جانشین فرمانده کل قوا، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و شورای بازنگری قانون اساسی و در تمام این ایام رییس مجلس شورای اسلامی بود. در پنجمین دوره انتخاب ریاست جمهوری شرکت نمود و با اکثریت آراء انتخاب شد. در تاریخ 12/5/1368 تنفیذ حکم وی توسط مقام معظم رهبری انجام گردید. در شهریور 1368 دولت منتخب وی براساس قانون اساسی برای نخستین بار بدون نخست وزیر آغاز به کار کرد.

در انتخابات دوره ششم ریاست جمهوری شرکت نمود و در تاریخ 21/3/1372 از میان چهار نامزد با اکثریت آراء برای دومین بار انتخاب شد.

وضعیت داوطلبان	تعداد واحدهای تقسیماتی	تاریخ برگزاری
نامزد روز اخذ رأی	استعفا و انصراف	تایید	رد	تعداد داوطلب	شهرستان	استان
2		2	77	جمع	مرد	زن	197	24	6/5/1368
79	79

داخل کشور	جمعیت واجد شرایط
درصد	رای نامزد	نام نامزد	درصد به واجد درصد به کل آرا	کل رای مأخوذه آرای باطله مأخوذه
52/94 86/3	15510448 632718	اکبر هاشمی بهرمانی (رفسنجانی) عباس شیبانی	44/54 62/1	16409353 266197	30139598

وضعیت داوطلبان	تعداد واحدهای تقسیماتی	تاریخ برگزاری
نامزد روز اخذ رأی	استعفا و انصراف	تایید	رد	تعداد داوطلب	شهرستان	استان
4		4	124	جمع	مرد	زن	230	25	21/3/1372
128	128

داخل کشور	جمعیت واجد شرایط
درصد	رای نامزد	نام نامزد	درصد به واجد درصد به کل آرا	کل رای مأخوذه آرای باطله مأخوذه
03/76 79/4 63/0 81/0	10709330 674859 89280 114776	اکبر هاشمی بهرمانی (رفسنجانی) احمد توکلی عبدالله جعفرعلی جاسبی رجبعلی طاهری	34/50 34/2	16688741 315148	33156055

حجت الاسلام سید محمد خاتمی

سید محمد خاتمی فرزند مرحوم آیت الله سید روح الله خاتمی در سال 1322 در اردکان یزد متولد شد و تحصیلات ابتدایی و دوره اول متوسطه را در اردکان گذراند.

در سال 1340 قبل از اخذ دیپلم جهت تحصیل در علوم و معارف دینی به قم عزیمت نمود و موفق به اخذ دیپلم متوسطه در رشته طبیعی شد. در سال 1344 به اصفهان عزیمت نمود. همزمان با سطوح عالیه علوم دینی در حوزه علمیه اصفهان ، رشته فلسفه را در دانشگاه اصفهان به اتمام رساند. در سال 1349 در مقطع کارشناسی ارشد رشته علوم تربیتی در دانشگاه تهران پذیرفته شد و سپس به قم بازگشت و مراحل دروس اجتهاد (خارج ، فقه و اصول و دوره عالی فلسفه) را در حوزه علمیه آن شهر سپری نمود. در سال 1347 عضو هیئت مدیره انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه اصفهان شد. وی به پیشنهاد شهید دکتر بهشتی ریاست مرکز اسلامی هامبورگ را بر عهده داشت (1358) پس از انقلاب در اولین دوره مجلس شورای اسلامی در سال 1359 به عنوان نماینده مردم اردکان و میبد حضور داشت. در سال 1360 وی نماینده حضرت امام و سرپرست روزنامه کیهان بود. در سال 1361 وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در کابینه مهندس میرحسین موسوی و در سال 1368 وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در کابینه حجت الاسلام هاشمی رفسنجانی و در سال 1371 مشاور رییس جمهوری و رییس کتابخانه ملی بود. در مقاطع تحصیلی مختلف دانشگاهی تدریس می نمود و مقالات و کتاب های متعدد به رشته تحریر درآورد. در سال 1375 با حکم مقام معظم رهبری به عضویت شورای عالی انقلاب فرهنگی درآمد.

در دوم خرداد 1376 در انتخابات دوره هفتم ریاست جمهوری با رأی قاطع مردم به عنوان رییس جمهوری انتخاب شد و در هشتمین دوره انتخابات ریاست جمهوری با آراء بیشتر مجدداً به مدت چهار سال به عنوان رییس جمهوری اسلامی ایران از سوی مردم برگزیده شدند.

وضعیت داوطلبان	تعداد واحدهای تقسیماتی	تاریخ برگزاری
نامزد روز اخذ رأی	استعفا و انصراف	تایید	رد	تعداد داوطلب	شهرستان	استان
4		4	234	جمع	مرد	زن	264	26	2/3/1376
238	229	9

داخل کشور	جمعیت واجد شرایط
درصد	رای نامزد	نام نامزد	درصد به واجد درصد به کل آرا	کل رای مأخوذه آرای باطله مأخوذه
09/69 65/2 55/2 88/24	20088338 771463 742599 7233568	سید محمد خاتمی سید رضا زواره ای محمد محمدی نیک (ری شهری) علی اکبر ناطق نوری	74/79 66/0	29076884 240916	36466487

خارج کشور
درصد	رأی نامزد	نام نامزد	کل رأی مأخوذه آرای باطله مأخوذه
99/87 31/5 89/0 18/0 88/2 22/0 48/0 34/0 89/0 97/0	45147 3932 390 130 2129 163 359 250 659 97	سید محمد خاتمی احمد توکلی عبدالله جعفرقلی جاسبی سید منصور رضوی علی شمخانی سید شهاب الدین صدر حسن غفوری فرد علی فلاحیان سید محمود مصطفوی کاشانی سید مصطفی هاشمی طبا	74049 783

داخل کشور
تاریخ تنفیذ حکم ریاست جمهوری	درصد	رای نامزد	نام نامزد	کل رأی مأخوذه آرای باطله مأخوذه
11/5/1380	90/76 60/15 92/0 41/0 62/2 22/0 46/0 20/0 84/0 10/0	21651521 4393544 260082 114327 737962 60878 129222 55176 235363 28090	سید محمد خاتمی احمد توکلی عبدالله جعفرقلی جاسبی سید منصور رضوی علی شمخانی سید شهاب الدین صدر حسن غفوری فرد علی فلاحیان سید محمود مصطفوی کاشانی سید مصطفی هاشمی طبا	28155969 489802