تابستان جوانان دودی می‌شود!!

خوشبختانه در سالهای اخیر فرهنگ مصرف سیگار در مجالس و مجامع عمومی خصوصا مساجد حسینیه‌ها و اتوبوس‌ها بهبود یافته و حتی سیگاریها هم با قبح مصرف سیگار در این اماكن و محیط‌ها آشنا شده‌اند كه این حركت خود باعث زنده شدن امیدی تازه در كشور است كه می‌تواند ادامه و آینده خوشی داشته باشد.

اما وقتی تابستان می‌رسد و در كوچه و خیابان و به ویژه پارك‌ها نوجوانان سیگار به دست را می‌بینیم و یا این كه شاهد افزایش هجوم جوانان تازه از نوجوانی درآمده به قهوه خانه‌ها و چایخانه‌ها كه به مركز استفاده از قلیان تبدیل شده، می‌شویم. این نگرانی بیشتر می‌شود، چرا كه برخی آمارها شمار مصرف كنندگان دخانیات را 10 میلیون نفر اعلام می‌كنند یعنی از هر 7 ایرانی یك نفر به مصرف دخانیات (سیگار قلیان پیپ) معتاد است.

تلفات انسانی ناشی از مصرف دخانیات هم در كشور ما در مرز خطرناكی قرار دارد زیرا به طور میانگین هر 8 دقیقه یك ایرانی به واسطه بیماریهای ناشی از مصرف سیگار جان خود را از دست می‌دهد.

در كشور سالهاست  قوانین و آئین نامه‌های مشخص برای مبارزه با استعمال دخانیات تصویب شده، اما برای اجرای آن هنوز فاصله بسیاری در پیش داریم كه نقش مطبوعات و رسانه‌ها و به موازات آن تك تك افراد غیرسیگاری و حتی سیگاری جامعه برای نتیجه گیری درست این حركت بسیار حساس است و تا فرهنگ سازی درستی در این زمینه صورت نگیرد نباید به موفقیت این قوانین و آئین نامه‌ها چندان دل خوش بود.

این نگرانی از آن جهت مطرح شده كه بدانیم گره‌های اصلی مبارزه با استعمال دخانیات كجاست زیرا هم اكنون در این زمینه شاهد سرچشمه‌های گل آلودی هستیم كه مبارزه درست باید از آنجاها شكل گیرد زیرا سرچشمه ورود به جرگه سیگاریها سنین نوجوان و جوانی است كه هم اكنون میزان گرایش جوانان و نوجوانان به مصرف سیگار افزایش یافته و علاوه بر كاهش سن شروع مصرف دخانیات به 13 سال تعداد مصرف كنندگان هم رو به افزایش است.

به اعتقاد پژوهشگران افرادی كه سیگار كشیدن را از سنین نوجوانی آغاز كرده باشند حتی اگر این عادت خود را ترك كنند بیشتر از كسانی كه در سنین بالاتر به سیگار روی آوردند ولی آن را ترك كرده‌اند دچار صدمات ژنتیكی می‌شوند.

وقتی در جامعه با چنین نوجوانانی مواجه می‌شویم بیش از هر چیز شاهد فقر فرهنگی آنها می‌شویم زیرا فرزندان خانواده‌های متمول اما دچار مشكلات فرهنگی نیز به شدت در معرض آلودگی به استعمال دخانیات قرار دارند.

محسن نوجوان 17 ساله و قدبلندی است كه حتی نحوه به دست گرفتن نخ سیگار ناشی بودن او را نمایش می‌دهد. وقتی درباره علت سیگار كشیدن از او می‌پرسم می‌گوید: از خرداد سال جاری و به اتفاق دوستان سیگار كشیدن را آغاز كردم و از آن ماه تاكنون هر وقت با دوستان به پارك می‌آئیم سیگاری هم می‌كشیم !

وی از اینكه سیگار می‌كشد ناراحت نیست و درباره آینده خود هم می‌گوید: تاثیری در آینده من ندارد زیرا بسیاری از مهندسان و دكترها هم سیگاری هستند و برای من هم هرچه پیش آید خوش آید!

نحوه سخن گفتن محسن نشان می‌دهد كه برای آینده خود هیچ برنامه‌ای ندارد و درباره معایب سیگار نیز بی‌اطلاع است كه نشان می‌دهد اطلاع رسانی درباره مضرات سیگار هیچگاه در او نفوذ نكرده كه می‌تواند به عوامل خانوادگی هم باز گردد.

وی درباره مصرف سیگار در خانواده خود می‌گوید: پدر و مادرم و برادرم سیگاری نیستند اما دائی هایم هستند ولی همه وضعشان خوب است !

علی اكبر جوان شهرستانی 20 ساله‌ای كه سیگار در دست دارد. او درباره علت استعمال سیگار می‌گوید: حدود شش ماه است كه با جمعی از دوستان برای جستجوی كار به تهران آمدم اما كار آبرومندی پیدا نكردم و از همان ماههای اول كه زیاد درباره مشكلات خود فكر می‌كردم برای كم شدن فكر و خیال به سفارش یكی از دوستان كشیدن سیگار را آغاز كردم.

وی ادامه می‌دهد: در لحظه‌ای كه سیگار می‌كشم بیشتر به همین كار فكر می‌كنم و لحظاتی آرام هستم و هر وقت فكر و خیال پیدا كردن كار و خانواده به ذهنم می‌آید برای فراموشی مشكلات سیگار می‌كشم" !

شاید بتوان بزرگترین حقی كه به چنین نوجوانان و جوانانی داد "جهل" از واقعیات باشد زیرا نوجوان برای آنكه آینده خود را در قالب آرزو ترسیم كند و خود را در موقعیت عالی زندگی ببیند راحت‌ترین راه را كه نشانه‌های ظاهری "بزرگی" و وضعیت خوب زندگی و رفاه باشد انتخاب می‌كنند تا خود را در صورت شخصیت‌های قابل قبول مجسم نمایند.

به راستی چه باید كرد تا نوجوانان و جوانان ما از معایب سیگار آگاه شوند!!

آنچه كه مشخص است اینكه سطح فرهنگی جامعه در آلودگی افراد آن به مصرف سیگار بسیار موثر است و در كشور ما به دلیل بروزمشكلات اقتصادی، بیكاری و بیماریهای روحی و روانی خاص آن مصرف دخانیات افزایش یافته است. در كنار آن روحیه افراد برای جذب شدن به سمت سیگار و سایر مواد دخانی ، تربیت خانوادگی، تبلیغات رسانه ای، سیاست‌های ملی و منطقه ای،تبلیغات، نگرش گروههای همسال و... مجموعه‌ای دیگر از عوامل وابسته است كه می‌تواند افراد را به سمت استعمال سیگار تشویق كند.كه برای مبارزه با این عوامل هم در راستای مبارزه با دخانیات باید كاری كرد.

در مقابل تربیت صحیح خانوادگی درباره منفور بودن استعمال دخانیات در خانواده، تقید به مبانی اعتقادی خصوصا اثرات بسیار مفید روزه‌داری در مبارزه با استعمال سیگار و حتی مصرف مواد مخدر و... عوامل موثری در خودداری فرد خصوصا نوجوانان و جوانان از استعمال سیگار و سایر دخانیات است كه می‌توان با شناخت زمینه‌ها و بسترها به مبارزه مفیدتری دست زد.