فیلسوفان مرده

هراکلیتوس که معتقد بود همه چیز در طبیعت به حالت سیال است به روایتی به دلیل غرق شدن در سرگین گاو مرد. فرانسیس بیکن فیلسوف، قهرمان بزرگ روش تجربی،‌ از تفلسف خودش مرد: روز بسیار سردی برای مشاهده اثرات یخچالی مرغی را زیر برف کرد و همان روز ذات‌الریه گرفت. سایمون کریچلی فیلسوف، در کتابش با عنوان «کتاب فیلسوفان مرده» در یک کلام می‌خواهد بگوید فیلسوف‌ها همان‌طور می‌میرند که زندگی کرده‌اند و فلسفه ورزیده‌اند و از روش مردن‌شان می‌شود به نوع تفکرشان پی برد.

کریچلی این اصل سیسرو را فرضیه‌ خود قرار داده که «فلسفه ورزیدن در واقع یادگرفتن چگونه مردن است». به این معنا که فیلسوف برای فهمیدن معنای زندگی باید تلاش کند تا مرگ و معنای آن را بفهمد. به عقیده کریچلی نمی‌توانید روح فلسفه را از بدن فلیسوف جدا کنید: «می‌توان این‌طور نگاه کرد که تاریخ فلسفه تاریخ فیلسوف‌هاست. موارد به یاد ماندنی‌ای آن را شکل داده که اغلب شریف و بافضیلت‌اند اما گاهی هم ابتدایی و کمیک هستند.» و اضافه می‌کند که «چگونه مردن فیلسوف‌ها آن ها را انسانی جلوه می‌دهد، این‌که علی‌رغم قوه رفیع درک و هوش‌شان، باید مثل همه ما با زندگی دست و پنجه نرم کنند».

مخبر، مترجم این کتاب، در توضیحی درباره کتاب گفت: این کتاب درباره 190 فیلسوف مرده از سقراطیان تا دریداست که نویسنده به صورت خیلی خلاصه دیدگاه این فیلسوفان مرده را درباره مرگ بیان کرده و سپس نوع مواجهه آن‌ها با مرگ را مقایسه کرده است.

این مترجم افزود: کریچلی در واقع با این کتاب می‌خواسته مسأله مرگ را عادی و طبیعی نشان دهد؛ به طوری‌که با خواندن این کتاب، فرد می‌تواند با خنده بمیرد، البته او می‌گوید درباره مرگ عزیزان کسی نمی‌تواند کاری انجام دهد و مرگ عزیزان انسان را اندوهگین می‌کند؛ ولی درباره خود انسان، او این قول را می‌دهد.

مخبر در ادامه عنوان کرد: در واقع این کتاب علاوه بر یک مقدمه خیلی مفصل، نوعی تجزیه و تحلیل نظرات فلاسفه درباره مرگ است که با تحقیقات فراوان همراه بوده است. در این کتاب این‌گونه اشاره شده است که مرگ در نظر پیش‌سقراطیان راحت‌تر بوده و در بین آن‌ها، خودکشی معمول و ترس از مرگ کم‌تر بوده است.

او افزود: خواندن این کتاب واقعا دغدغه‌های انسان را درباره مرگ کم‌تر می‌کند. این کتاب دست کم برای آنان که به مرگ فکر می‌کنند، می‌تواند بسیار جالب باشد و نشان دهد که اساسا فلاسفه به مقوله مرگ چگونه فکر می‌کرده‌اند.

در یادداشت پشت جلد «کتاب فیلسوفان مرده» آمده است: این کتاب به ما می‌گوید که فلاسفه چگونه مرده‌اند و در زمینه‌ی نگرش مناسب در قبال مرگ و مردن‌، چه چیزهایی را می‌توانیم از فلسفه یاد بگیریم.

کریچلی می‌گوید امید من توفیق در بازتاباندن گفته‌ی آغازین مونتنی یعنی «ثبت انواع مرگ‌ها همراه با حاشیه‌نویسی است». شرط می‌بندم که با یادگیری چگونه مردن می‌توانیم به چگونه زندگی کردن بیندیشیم.

این کتاب شامل مدخل‌هایی کوتاه و گاه بسیار کوتاه درباره‌ی فیلسوفان مختلف است که شیوه‌ی مرگ آن‌ها را بازمی‌گوید و غالبا این شیوه‌ها را با اندیشه‌های محوری آن‌ها مرتبط می‌کند.

این مدخل‌ها را می‌توان از آغاز تا پایان به طور منظم یا به صورت گلچین خواند. چنان‌چه از آغاز تا پایان خوانده شوند،‌ مجموعه‌ی اثبات‌شونده‌ای از مضمون‌ها پدیدار شوند که بر نقش فلسفه در یاد دادن چگونه مردن و چگونه زندگی کردن چیزی بیفزاید.

«کتاب فیلسوفان مرده» در 363 صفحه و با قیمت 13200 تومان از سوی نشر مرکز منتشر شده است.