آیا پوشیدن چادر مشکی مکروه است؟

(فاطمه خاتمی، روزنامه‌ی ایران، شماره‌ی 1627، 2 مهر ماه 79، ص 4)

پاسخ: اولاً، چگونه ممكن است كه رنگ جلباب و چادر قرآنی، همانند رنگ چادرهای رایج فعلی مشكی باشد (طبق ادله)، ولی بتوان در روایات معصومین (علیهم السلام) حدیث معتبری مخالف قرآن، درباره‌ی كراهت استفاده از چادر مشكی پیدا نمود؟ آیا ممكن است اهل بیت (علیهم السلام) به عنوان بهترین مفسران و شارحان قرآن مجید، در احادیث خود مطلبی خلاف قرآن فرموده باشند؟ پر واضح است كه پاسخ این سۆال منفی است؛ زیرا یكی از ملاك‎های صحت و سقم احادیث، موافقت و مخالفت محتوای آنها با قرآن است. براساس ملاك یاد شده، فرضاً اگر روایتی درباره‎ی كراهت پوشش مشكی بانوان وارد شده باشد فاقد ارزش و اعتبار است.

ثانیاً، روایاتی كه از ظاهر آنها كراهت سیاه‎پوشی استفاده می‎شود، از نظر سند ضعیف‌اند. فقیه ژرف‎اندیش، مرحوم صاحب جواهر (محمدحسن نجفی، جواهر الكلام فی شرح شرایع الاسلام، ج 8، ص 233) و مرحوم خویی (ابوالقاسم خویی، شرح عروة الوثقی، كتاب الصلاة، ج 1، مكروهات لباس مصلی) نیز به ضعف سندی روایات مورد نظر تصریح كرده‎اند؛ بنابراین، به دلیل ضعف سند، این‎گونه روایات قابل استناد نیستند و نوبت به بررسی دلالت آنها نمی‎رسد.

ثالثاً، ممكن است ادعا شود به دلیل متعدد بودن روایاتی كه ظاهر آنها دلالت بر كراهت پوشش سیاه دارد؛ و نیز به دلیل این كه ضعف سند روایات در مستحبات و مكروهات، مانند مورد بحث، خیلی مهم نیست، پس می‎توان در دلالت آنها بحث كرد.

با فرض صحت ادعای فوق،بر اساس فحص و جست‌وجوی مفصلی كه در احادیث انجام گرفت، حتی یك حدیث درباره‎ی كراهت پوشش چادر مشكی بانوان نیافتیم؛ (برای آشنایی با این روایات ر.ك: فروع كافی، ج 2، كتاب الصلاة باب اللباس الذی تكره الصلاة فیه و ما لا تكره، ص 397، و كتاب الزی و التجمل باب لبس السواد، ص 449؛ وسایل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة، ج3، كتاب الصلاة، ابواب لباس مصلی و مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل، كتاب الصلاة، ابواب لباس مصلی)

بنابراین، همان گونه كه مرحوم صاحب جواهر فرموده‎اند، روایات مربوط به كراهت سیاه‎پوشی، شامل زنان نمی‎شود. ایشان در كتاب فقهی عمیق و معروف خود نقل كرده‌اند:

طبق تصریح كتاب‌های متعددی از علمای امامیه، كراهت پوشش سیاه مختص مردان است؛ زیرا شارع مقدس پوشش غلیظ‎تر و بیش‌تری برای زنان هنگام مواجهه با نامحرم قرار داده است (بعضی از روایاتی كه شارع مقدس در آنها پوشش غلیظ را در مواجهه با نامحرم خواسته و از پوشیدن لباس نازك نهی كرده است در زیر ذكر می‎شود:

الف) عن امیرالمۆمنین(ع): من رقّ ثوبه ، رقّ دینه؛ محدث نوری، مستدرك الوسائل، ج 3، ص 211، و ج 3، ص 249.

ب) عن ابی عبد الله علیه السلام قال: لا یصلح للمرأة المسلمة ان تلبس من الخمر و الدروع ما لا یواری شیئا؛ الحر العاملی، وسائل الشیعة، ج3، ابواب لباس مصلی، باب 21، حدیث 2. ) و رنگ مشكی، در مقایسه با رنگ‎های دیگر، به نحو بهتری پوشش غلیظ‎تر و بیش‌تر را تأمین می‎كند.  (محمد حسن نجفی، جواهر الكلام فی شرح شرایع الاسلام، ج 8، ص 235)

بنابراین، طبق نقل مرحوم صاحب جواهر، كراهت پوشش مشكی، مختص مردان است.

به دلیل اختصاص كراهت پوشش مشكی به مردان، آن هم در غیر از كفش، عمامه و عبا، حتی یك نفر از فقیهان برجسته‌ی شیعه به كراهت چادر مشكی زنان فتوا نداده است، بلكه برعكس، بعضی از مراجع تقلید، مثل رهبر معظم انقلاب اسلامی، آیت الله خامنه‎ای به عدم كراهت چادر مشكی تصریح كرده‎اند و بعضی نیز، مانند آیت الله فاضل لنكرانی و آیت الله تبریزی بالاتر از عدم كراهت، به برتری حجاب با چادر مشكی فتوا داده اند که به بررسی این فتواها می پردازیم:

آیة الله خامنه ای(دام ظله):

این صحبت صحیح نیست و بهترین حجاب پوشش چادر است و چادر سیاه هم بی اشکال است و کراهت ندارد.

آیة الله تبریزی(ره):

زن باید بدن خود را در غیر وجه و کفین، از نامحرم بپوشاند و نیز باید زینت خود را بپوشاند و لباسی که زینت حساب می شود باید آن را هم بپوشاند و با چادر بهتر می تواند بدن و زینت را بپوشاند و چادر سیاه مثل عبای سیاه کراهت ندارد.

آیة الله بهجت(ره):

این اقدام باطل است.

آیة الله صافی گلپایگانی(دام ظله):

نظر مذکور صحیح نیست و مفاسد بسیار دارد. متأسفانه در این زمان عده ای اصرار بر آشکار شدن مفاتن زن و خروج او از ستر و عفاف که حفاظ شخصیت و ارزش و متانت اوست، دارند؛ مع الاسف می خواهند این امر را اسلامی جلوه دهند، در حالی که اسلامی نیست.

آیة الله فاضل لنکرانی(ره):

چادر مشکی بهترین نوع حجاب است و پوشیدن لباسهایی که جلب توجه کند، حرام است.

آیة الله مکارم شیرازی(دام ظله):

با توجه به اینکه در حال حاضر رنگ مشکی برای حفظ پوشش زنان بهتر است، کراهت آن ثابت نیست.

منابع:

جهان نیوز

کتاب حجاب شناسی ـ حسین مهدی زاده

سایت اندیشه قم