6 بیماری ناشی از گرمای هوا
گرمازدگی یک بیماری خاص نیست، بلکه طیفی از بیماری‌هاست که می‌تواند آنچنان جزئی باشد که گاهی پزشک هم قادر به تشخیص قطعی نباشد، یا آنقدر شدید باشد که زندگی فرد را به خطر اندازد. طیف بیماری‌های ناشی از گرما از اثرات موضعی تا درگیری تمام بدن، متغیر است.
اثرات كوتاه‌مدت و گذرای گرما شامل ورم، گرفتگی عضلات، ضایعات پوستی خارش‌دار و تتانی است که قابل درمان به صورت سرپایی و در منزل هستند، اما سنکوپ و خستگی گرمایی نیاز به مراقبت فوری در بیمارستان دارند.
1- ورم
در طی چند ساعت ابتدایی برخورد با محیط گرم، ورم در پا یا دست‌ها تا ناحیه مچ بروز می‌کند. علت آن گشاد‌شدن عروق پوستی و تجمع آب در این بخش‌هاست.
برای ورم، درمان خاصی لازم نیست و فقط باید عضو درگیر را بالا نگه داریم. جوراب‌های واریسی برای سهولت خروج آب اضافی، مفید است. مدرها (ادرارآورها) در درمان نه‌تنها مفید نیست، بلکه با دفع آب و نمک از بدن اثرات مضری داشته و سیر بیماری را تشدید می‌کند.
2- ضایعات پوستی خارش‌دار
ضایعات قرمز کوچک روی پوست که توسط البسه پوشیده شده، علت بسته‌شدن سوراخ خروجی غدد عرق و بروز التهاب حاد در این غدد است. درمان با دوری از گرما شروع می‌شود.
بهتر است که از لباس‌های روشن و تمیز و مناسب استفاده شود. برای کاهش خارش از داروهای ضد حساسیت استفاده می‌شود. بر خلاف عقاید عامه مردم، پودر بچه هیچ اثر ثابت‌شده‌ای در بهبود این ضایعات ندارد.
3- گرفتگی عضلات
انقباضات غیرارادی، ناگهانی و دردناک عضلات بدن به دنبال تماس با محیط گرم بروز می‌کند. افرادی که به شدت عرق می‌کنند، بیشتر به این مشکل مبتلا می‌شوند. این حالت می‌تواند در زمان فعالیت یا ساعت‌ها بعد از فعالیت‌های شدید بدنی رخ دهد.
4- تتانی
این حالت ناشی از کاهش موقت کلسیم خون است که به واسطه تنفس سریع در گرما بروز می‌کند. در این وضع، فرد احساس بی‌حسی در اندام‌ها یا دور دهان می‌کند. گاهی اوقات دست‌های بیمار در حالت خمیده و فلج قرار می‌گیرد. به نسبت گرفتگی عضلات میزان درد کمتر است و اختلال حسی بارزتر.
برای درمان این افراد باید آنها را از محیط گرم دور کرد تا با کنترل روی تعداد نفس‌ها، علائم از بین برود.
5- سنکوپ
افرادی که گرمازده می شوند، ممکن است دچار افت ناگهانی هوشیاری یا سنکوپ شوند. علت سنکوپ، گشادی عروق پوست و از دست رفتن آب و به دنبال آن افت فشار خون است.
افراد مسن و افرادی که عادت به آب و هوای گرم ندارند، بیشتر مستعد این مشکل هستند.
افزون بر گرما، بیماری‌های خطرناک بسیاری وجود دارد که می‌تواند منجر به سنکوپ شود. علت انتقال این افراد به اورژانس، علل جدی‌تری همچون مشکلات قلبی و سکته مغزی است.
برای درمان لازم است مصدوم از محیط گرم دور شود. سپس باید وی را در وضعیت خوابیده قرار داد تا خون به مغز و قلب برسد.
اگر بیمار قادر به نوشیدن است، مایعات دارای آب و املاح به او بدهید. افرادی که توان نوشیدن ندارند، بهتر است سرم نمکی برایشان تجویز شود.
6- خستگی گرمایی
این اختلال تنها احساس خستگی نیست. بیماران مبتلا به این شکل از گرمازدگی از سردرد، تهوع، استفراغ و گرفتگی عضلات شکایت دارند. دمای بدن این افراد افزایش می یابد، اما از 40 درجه نمی‌گذرد. سیستم عصبی آنها سالم است و هیچ تغییری در وضعیت هوشیاری و درک آنها دیده نمی‌شود.
در بررسی آزمایشگاهی این افراد، غلظت خون (افزایش گلبول‌های قرمز) و اختلال در املاح خونی دیده می‌شود.
این افراد را باید از محیط گرم دور کرد، استراحت برای آنها ضروری است. بر اساس وضعیت افراد، می‌توان برایشان مایعات خوراکی یا وریدی شروع کرد.
اگر بیمار فشار خون پایینی دارد، باید بستری شود تا مایعات وریدی (سرم) دریافت کند.
اغلب این مبتلایان اگر مشکل قلبی نداشته باشند و در بررسی آزمایشگاهی وضعیت آب و نمک خونشان خیلی به هم ریخته نباشد، قابل ترخیص هستند.
اگر وضعیت ذهنی یا هوشیاری مصدوم دچار اختلال شد، باید به تشخیص‌های بدخیم‌تر فکر کرد. ممکن است تعدادی از مبتلایان به تدریج علائم درگیری مغز را نشان دهند. بنابراین لازم است که آنها را در اورژانس برای چند ساعتی تحت نظر داشت.
اگر پس از نیم‌ساعت از شروع درمان، وضعیت بیمار تغییر نکرد، لازم است اقدامات گسترده‌ای برای کاهش دمای بدن به کمتر از 39 درجه سانتی‌گراد آغاز شود.
استفاده از پنکه یا پاشیدن آب روی بدن می‌تواند دمای بدن آنها را کاهش دهد. آب به کار رفته نباید سرد باشد، چرا که منجر به لرز بیمار می‌شود.
بخش سلامت تبیان
منبع : جام جم آنلاین - دکتر بهروز هاشمی، متخصص طب اورژانس
مطالب مرتبط:
چگونه بر گرمای تابستان غلبه کنیم؟
