گواهان روز رستاخیز(1)

رستاخیز محکمه و دادگاهی است که تنها قاضی آن خداوند تبارک و تعالی است و همه انسان ها جهت محاکمه و رسیدگی به پرونده اعمال شان در آن حاضر می شوند. نوع محاکمه و رسیدگی به وضعیت اعمال در رستاخیز با دنیا متفاوت است و شاهدان و گواهان آن نیز با شاهدان و گواهان این عالم قابل قیاس نیست. در این بخش تلاش کرده ایم تا شما را با گواهان رستاخیز که در آیات مختلفی از قرآن کریم از آن ها یاد شده است، آشنا کنیم.

1- ذات پاک خداوند:

خداوند در آیات متعددی از قرآن مجید خود را شاهد اعمال بشر می خواند. آنجا که می فرماید:

1/- «قل یا اهل الکتب لم تکفرون بایت الله و الله شهید علی ما تعملون:[1] ای پیامبر بگو ای اهل کتاب چرا آیات الهی را باور نمی کنید، خدا بر آنچه که انجام می دهید شاهد و گواه است».

2/- «ان الذین ء امنوا و الذین ها دوا و... اشرکوا إنّ الله یفصل بینهم یوم القیامة إن الله علی کل شی ء شهید:[2] خداوند در روز رستاخیز میان آنان داوری می کند و بر همه چیز شاهد و گواه است.»

3/- «و ما تکون فی شأن و ما تقولوا منه من قرءان و لا تعملون من عمل إلّا کنّا علیکم شهودا... فی کتاب مبین:[3]

در هر حال که باشی و هر آیه ای از قرآن بخوانی و هر کاری انجام دهی، ما گواه بر شما هستیم و هیچ امری بر علم و دانش پروردگار تو- حتی به اندازه سنگینی ذره ای- مخفی نمی ماند در زمین و نه در آسمان و نه کوچک تر و نه بزرگ تر از آن، مگر اینکه همگی در کتاب آشکار ثبت است.»[4]

2- پیامبر هر امت:

1/- لا و یوم نبعث فی کل امة شهیدا علیهم من أنفسهم و جئنا بک شهیدا علی هولاء ... و بشری للمسلمین[5] روزی از میان هر امتی، شاهدی بر آن ها می انگیزیم.»

2/- «و یوم نبعث من کل امة شهید ا... یستعتبون:[6] روزی که از هر امتی شاهدی بر می انگیزیم...»3

/- « و نزعنا من کل أمة شهیدا... نقیرون: [7] و از هر امتی گواهی جدا می کنیم (احضار می کنیم و می آوریم)

4/- «فکیف إذا جئنا من کل امة شهید و جئنا بک علی هولاء شهیدا:[8] پس چگونه است آن گاه که از هر امتی گواهی بیاوریم و تو را برایشان گواه آوریم؟»

این مضمون در آیات دیگر نیز وارد شده است و دقت در مضامین آیات روشن می سازد که شاهد هر امتی پیامبر همان امت می باشد.

3- پیامبر اسلام:

1/-« فکیف إذا جئنا من کل أمة بشهید و جئنابک علی هولاء شهیدا:[9] تو را بر این امّت گواه می آوریم.

2/- «و یوم نبعث فی أمة شهیدا علیهم من أنفسهم و جئنا بک شهیدا علی هولاء ... للمسلمین [10]

روزی از میان هر امتی شاهدی بر آن ها می انگیزیم و تو را هم گواه بر آن ها قرار می دهیم.»

علت اینکه شاهد و گواه بودن پیامبر را از قِسم قبلی جدا کردیم، در حالیکه وی در عنوان پیش داخل بود، این است که پیامبر گرامی (صلی الله علیه واله وسلم)، علاوه بر اینکه به حکم این آیات شاهد هر امت است، شاهد بر شاهد نیز هست زیرا به حکم آیه بعدی، گروهی از امّت اسلامی نیز گواهی خواهند داد و پیامبر گرامی (صلی الله علیه واله وسلم) بر این شهود نیز شهادت خواهد داد. از این جهت شاهد بودن پیامبر (صلی الله علیه واله وسلم) را به طور مستقل یاد آور شدیم.

4- امّت اسلامی:

1/- « و کذلک جعلنکم أمة وسطا لتکونوا شهداء علی الناس و یکون الرسول علیکم شهیدا:[11] شما را امت مختار و میانه رو قرار دادیم تا بر مردم شاهد و گواه باشید و پیامبر نیز بر شما شاهد و گواه باشد.» ظاهر آیه این است که همه امت اسلامی، شاهد و گواه خواهند بود ولی از آنجا که بسیاری از افراد این امت صلاحیت شهادت در دادگاه های بشری ندارند، قطعاً در آن جهان نیز چنین صلاحیتی نخواهند داشت. از این جهت باید گفت گروهی از این امت شاهد و گواه بر امت های پیشین خواهند بود.

5- اعضای بدن انسان:

روز رستاخیز به گواهی قرآن، اعضائی از بدن مانند زبان و دست و پا گواهی می دهند.1/- «یوم تشهد علیهم ألسنتهم و أیدیهم و أرجلهم بما کانوا یعملون: [12] روزی که زبان و دست و پای آنان به اعمال آن ها گواهی می دهند.» گاهی بر دهان آنان مهر زده می شود و تنها دست و پای آنان به اعمال آن ها گواهی می دهند.

2/- «الیوم نختم علی أفواههم و تکلمنا أیدیهم و تشهدأ رجلهم بما کانوا یک بون:[13] امروز بر دهان آن ها مهر می زنیم و دست و پای آنان را به سخن در می آوریم که بر کارهای آنان گواهی می دهند.» [14] و [15]

چکیده :

روز قیامت، روزیست که پرده از تمام اعمال و رفتاری که انسان انجام داده برداشته می شود و حق تعالی و پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه واله وسلم) و پیامبر هر امت و امّت اسلامی و اعضای بدن انسان لب به سخن گشوده و در مقابل همگان علیه او شهادت می دهند.

پی نوشت ها :

1- آل عمران /98

2 - حج /17

3- یونس/ 61

4- معاد و جهان پس از مرگ/ آیت الله مکارم شیرازی/ صفحه

5- نحل /89

6- نحل /84

7- مقتص /75

8- نساء /41

9- همان

10- نحل /89

11- بقره /143

12- نور /24

13- یس /65

14- معاد و جهان پس از مرگ/ آیت الله مکارم شیرازی/ صفحه 256 و 257

15- خدا و معاد/ آیت الله جعفر سبحانی/ صفحه 143- 140

                                                                                                                                  فرآوری: سیده فاطمه موسوی

منابع:

1- خدا و معاد/ آیت الله جعفر سبحانی

2- معاد و جهان پس از مرگ/ آیت الله مکارم شیرازی