در ماه رمضان هر گره کوری باز می شود

ماه مبارک رمضان ماه نزول و صعود است!

ماه مبارک رمضان، ماه سلوک الی‏الله‏تعالی است، دار ضیافت الله است. تعبیرات مختلفی در این باب وجود دارد. ماه مبارک رمضان، ماه فرود و نزول و ماه صعود است.

خصوصیت این ماه این است که در این ماه بررسی کردن دعاها عند الرّب هیچ توقّفی ندارد و تسریع در اجابت صورت می‌گیرد.

سفارش به دعا و استغفار در ماه مبارک

به دعا خیلی سفارش شده است که در این ماه زیاد دعا کنید. مثلاً راجع به ‏دعا در روایات داریم که علی(علیه‏السّلام) می‏فرماید: «عَلَیکمْ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ بِکثْرَةِ الِاسْتِغْفَارِ وَ الدُّعَاءِ»؛[1] در ماه رمضان زیاد دعا و استغفار کنید. یا در آن خطبه‏ای که پیغمبر اکرم قبل از ماه مبارک رمضان خواندند، آمده که حضرت فرمودند: «دُعَاۆُکمْ فِیهِ مُسْتَجَابٌ»؛[2] همین تعبیری بود که من الآن کردم، که در ماه مبارک رمضان حجابی در کار نیست و تمام حجب برطرف می‏شود.

خدا در ماه مبارک رمضان هر گره کوری را باز می‌کند!

بررسی دعاهای ما در این ماه، هیچ معطّلی ندارد، برای همین است؛ تسریع در اجابت هم بعد از آن مطرح است. اگر من این تعبیر را عرض کنم، تعبیر ساده و پائینی است ولی خوب است، عبد، هر گره کوری که داشته باشد، در ماه مبارک رمضان با ربّ خود در میان بگذارد، آن را باز می‏کند.

ماه رمضان، ماهِ باز شدن درهای آسمان‌ها!

ما در روایات داریم که شب اول ماه مبارک رمضان، درهای آسمان‏ها باز می‏شود و تا آخرین شب‏ ماه مبارک رمضان بسته نمی‏شود.

این اشاره به همین معنا است که حجب برطرف می‏شود و کنار می‏رود. حالا ممکن است این تعبیر کوتاه باشد؛ ولی گویا این‏طور است که من نشسته‏ام و دارم با خدای خود حرف می‏زنم، او هم حاضر است و دارد به حرف‏های من گوش می‏کند. اگر من او را نمی‏بینم، او من را می‏بیند. اگر من حرف‌های او را نمی‏شنوم، او حرف‌های مرا می‏شنود. چه‏بسا من نتوانم دردهای خودم را درست بگویم، ولی او بهتر از من بداند.

پس از ماه رمضان غفلت نکنید! از نظر عظمت این ماه آن ‏قدر بالا است که همه اولیای خدا(صلوات‏الله‏علیهم‏اجمعین) راجع‏ به آن سفارش کرده‏اند.

بهترین پناهگاه خدا است!

انسان از وقتی عاقل می شود در مسیر حرکتش در معرض خطر سقوط است به دره های عمیق و وحشتناک جهالت .

کسی که قدم در راهی گذاشته که پر از پرتگاه است، پناهگاه می‏خواهد که هر وقت احتمال داشت که بلغزد و واژگون شود، بتواند به آن پناهگاه تکیه کند، آن را بگیرد و خود را نجات دهد. چاره‏ای جز این نیست.

ما فقط یک پناهگاه داریم که تنها او ما را از خطرات ایمنی می‏بخشد و آن‏هم خدا است. او هم نسبت به پرتگاه‏های معنوی و هم نسبت به پرتگاه‏های مادّی، پناه ما است. اینکه ما در زندگی دنیایی خودمان، این‌قدر حوادث مادّی به سراغ‌مان می‏آید، و به چه‏کنم چه‏کنم‌ می‏افتیم و راه به جایی نمی‏بریم، تنها راه نجاتمان خدا است؛ نه پول مشکل‏گشای من است و نه ریاست. حتّی در بُعد مادّی هم همین‌طور است که این ابزار کارآمد نیستند و مشکلی را برطرف نمی‏کنند. یک پناهگاه هست و آن پناهگاه هم در این جمله خلاصه شده است؛ «لا حَولَ وَ لا قُوَّهَ اِلّا بِالله»! هیچ پناهگاه و نیرویی نیست، مگر از ناحیه‏ی او! هیچ موجودی، نجات‌بخش من و تو نیست؛ چه در مشکلات مادّی و چه در مشکلات معنوی جز او. یگانه پناهگاه همه، خدا است.

سلاح مۆمن دعا است

شما نگاه کنید در بین رویاتی که ما در باب دعا داریم، چه‌قدر سفارش شده است: «سِلاحُ المُۆمِن الدُعاء»؛[3] ابزار و وسیله‏ مۆمن، دعا است. « الدُّعَاءُ سِلَاحُ الْمُۆْمِنِ»،[4] «الدُّعَاءُ مِفْتَاحُ الرَّحْمَةِ وَ مِصْبَاحُ الظُّلْمَةِ»،[5] «وَ لَا یهْلَک مَعَ الدُّعَاءِ أَحَدٌ»؛[6] علی(علیه‏السّلام) فرمود: «أَحَبُّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِی الْأَرْضِ الدُّعَا»؛[7] محبوب‏ترین کار نزد خدا دعا کردن است. مثل اینکه اینجا کار تمام شد.

مقایسه ارزشی بین دعا و نماز

ما در عبادات بالاتر از نماز نداریم. شکی در این نیست. در بین اعمال عبادی، بهتر از نماز نداریم. امّا وقتی که برخی افراد از امامان ما سۆال می‏کند که اگر من دعا کنم ثواب بیشتری دارد یا نماز مستحبّی بخوانم؟ حضرات می‏فرمایند: برو دعا کن! «رُوِی أَنَّ رَسوُلَ‏الله(صَلی‏الله‏عَلَیهِ‏وَ‏آله‏وَسَلَّم): الدُّعَاءُ مُخُّ الْعِبَادَةِ»؛[8] هر عبادتی انجام بدهیم، نوعی دعا است؛ حتّی نماز هم از اوّل تا آخر، دعا و سخن گفتن با ربّ است. حتّی سوره‏های انتخاب شده در نماز نیز غالباً دعا است. در سوره‏ی حمد می‏گوییم: «اِهدِنَاالصِّراطَ المُستَقیم»؛ آیا این دعا نیست؟! صلوات‏هایی که می‏فرستیم، استغفارهایی که می‏کنیم، همه‏اش دعا است.

درخواست جلب منفعت و دفع ضرر

بحث دعا این است که انسان از مطلق گرفتاری‌هایش، به خدا پناه می‏برد. چه گرفتاری‌های مادّی و و چه گرفتاری‏های معنوی؛ هر چه می‏خواهد باشد. ؛ دعا، نسبت به معارف‌مان هم درخواست منفعت از خدا است و هم درخواست دفع و رفع ضرر از او است. ما از این درخواست به جلب منفعت و رفع ضرر تعبیر می‌کنند. حالا منفعت یا ضرر، معنوی باشد یا مادّی، فرقی نمی‏کند. دعاهای ما بر محور این دو چیز است. ما از خدا درخواست کنیم منفعت به سوی ما جلب شود و ضرر از ما دفع شود، همین.

پناهگاه اصلی، خدا و اولیای خدا است

دنیا پر از پرتگاه است و انسان محتاج به پناهگاه است. در این مسیر پر از پرتگاه، در اینجا پناهگاه اصلی خدا است «لا حَولَ وَ لا قُوَّهَ اِلّا بِاللهِ العَلی العَظیم»؛ امّا «اِلّا بِاللهِ»؛ در آن دارد. ما می‏بینیم پناهگاه او است. امّا پناهگاه‌هایی هم خدا به ما معرفی کرده که در ربط با خدا هستند. و آنها هم دستگیری می‏کنند. و آن اولیاء خاصّ خدا هستند. اینها هم پناهگاه ما هستند.

حضرت زهرا(سلام‌الله‌علیها) پناه معصومین!

امّا باذن الله، مثل معصومین(صلوات‏الله‏علیهم‏اجمعین) که در بین آنها، خود معصومین یعنی أئمّه به او در مشکلاتشان پناه می‏بردند. او حضرت زهرا(سلام‏الله‏علیها) است که در روایتی راجع به امام‏باقر(صلوات‏الله‏علیه) نقل شده است که وقتی مشکلی برای حضرت پیش می‏آمد ایشان بلند می‏گفتند: «یا فاطِمَه!». این پناه بردن است.

پی نوشت ها :

[1]. بحارالانوار، ج93، ص378

[2]. بحارالانوار، ج93، ص356

[3]. غررالحکم، ص192

[4]. کافی، ج2، ص468

[5]. بحارالانوار، ج90، ص300

[6]. بحارالانوار، ج90، ص300

[7]. کافی، ج2، ص467

[8]. بحارالانوار، ج90، ص300     

فراوری: محمدی

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان

منبع : پایگاه اطلاع رسانی آیت الله حاج آقا مجتبی تهرانی