علل بروز اسهال چیست؟
اسهال ممکن است توسط باکتری یا انگل موجود در آب و غذا ایجاد شود.
انواع اسهال
- اسهال وبایی
در بیماری وبا دیده میشود و همراه با مدفوع خونی میباشد. التهاب مخاط روده بزرگ باعث انتقال خون، مخاط و مایعات در مدفوع میشود.
- اسهال کلری
یک نوع اسهال شدید و آبکی میباشد که به علت اختلال در تبادل بی کربنات کلر در قسمت پایینی روده است و با مدفوع بیش از حد کلر روبرو میباشیم. نوزادان مبتلا بهاین اسهال دارای شکم برجسته، بی حالی و تاخیر در رشد جسمی و روانی میباشند.
- اسهال لینتریک (Lienteric)
در این نوع اسهال، مدفوع حاوی موادغذایی هضم نشده میباشد.
- اسهال اسمزی
ناشی از ناتوانی جذب برخی موادمغذی از قبیل قندها، منیزیوم، سولفات و فسفات میباشد. آب، بوسیلهاین مواد جذب نشدده، به روده کشیده میشود و باعث شل شدن مدفوع میشود. اگر از رژیم غذاییتان این مواد را حذف کنید، این نوع اسهال از بین میرود.
- اسهال خانوادگی
اسهال به علت عفونت خارج از دستگاه گوارش رخ میدهد.
- اسهال آبکی
اسهال آبکی حجیم در نتیجه افزایش ترشح یون و آب و مهار بازجذب آنها رخ میدهد.
اسهال غیرمیکروبی میتواند به دلیل آلرژی غذایی، عدم تحمل لاکتوز و بیماریهای گوارشی مثل سلیاک و بیماری التهابی روده باشد
- اسهال تابستانی
در کودکان در گرمای شدید تابستان، اسهال حاد رخ میدهد.
- اسهال مسمومیت
سموم باعث ترشح آب و نمک در مدفوع میگردند. سموم خارجی از قبیل سم باکتری ویبریوکلرا و اشرشیاکلی، باعث اسهال آبکی حجیم میشود.
- اسهال مسافرتی
در مسافرت و به خصوص بازدید از مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر که وضع بهداشت مناسب ندارند، این نوع اسهال رخ میدهد و یکی از شایع ترین انواع آن عبارت است از اشرشیاکلی.
- اسهال نواحی گرمسیری (اسپرو)
نوع مزمن سندرم سوء جذب در مناطق گرمسیری و غیرگرمسیری میباشد.
- اسهال کودک تازه از شیر گرفته
اسهال در نوزادانی که از شیرمادر گرفته شدهاند و شروع به خوردن غذا میکنند، شایع است. این اسهال در نتیجه بهداشت نامناسب و بروز عفونت اشرشیاکلی و یا روتاویروس میباشد.
- اسهال متناقض
علائم این نوع اسهال، همانند اسهال است، اما در واقع همراه با یبوست است و به نام عارضه مدفوعی خوانده میشود.
در این نوع اسهال، مقداری مدفوع در راست روده باقی می ماند.
در بین کودکان و افراد بزرگسالی که محدودیت حرکت دارند و بزرگسالانی که مشکلات ذهنی دارند، این نوع اسهال رایج است.
- اسهال غیرواقعی
این اسهال ناشی از ملین ها میباشد. این اهال در اختلال پرخوری عصبی (بولیمیا) دیده میشود.
اسهال میکروبی
اسهال عفونی یا میکروبی توسط ویروس، باکتری و انگل خاصی ایجاد میشود.
ویروس های ایجادکننده اسهال
یکی از علل شایع اسهال، بیماری گاستروانتریت ویروسی یا آنفلوانزای معده است که موجب تهوع و استفراغ نیز میگردد. اگرچه علائم این نوع اسهال چند روز است، اما کودکانی که قادر به دریافت مایعات کافی نیستند، دچار از دست دادن آب بدن می گردند.
معمولا روتاویروس یکی از علل اسهال کودکان در زمستان و بهار است و بیشتر در بچههایی که در مهدکودک و یا بیمارستان هستند، شایعتر است علایم این بیماری به صورت تب، اسهال آبکی و استفراغی که معمولاً با درد شدید شکم همراه است، خود را نشان میدهد و حتی ممکن است کودک مبتلا، سرفه و آبریزش بینی هم داشته باشد.
گاهی از دست رفتن آب بدن به قدری شدید است که کودک را دچار تشنگی، تحریکپذیری، چشمان گود رفته، خشکی دهان و زبان، خشکی پوست و کم شدن ادرار میکند. کم آبی شدید بدن حتی ممکن است منجر به التهاب کشنده مغز شود.
یک گروه ویروسی دیگر که موجب اسهال در کودکان میشود و در طی ماههای تابستان شایع است، انتروویروس میباشد. اسهال غیرمیکروبی میتواند به دلیل آلرژی غذایی، عدم تحمل لاکتوز و بیماریهای گوارشی مثل سلیاک و بیماری التهابی روده باشد.
یکی از علل شایع اسهال، بیماری گاستروانتریت ویروسی یا آنفلوانزای معده است که موجب تهوع و استفراغ نیز میگردد
باکتری های ایجادکننده اسهال
- باکتری اشرشیاکلی: بیشتر این باکتری ها از طریق غذا و یا آب آلوده مانند گوشت خوب پخته نشده و یا میوه شسته نشده منتقل میشوند. معمولا عفونت اشرشیاکلی در کودکان به خصوص در طول چندسال اول زندگی شایع است. این عفونت از طریق آب آلوده استخرها و دست زدن به حیوانات باغ وحش نیز میتواند منتقل شود.
- باکتری سالمونلا انتریتیدیس: در آمریکا این باکتری در مرغ و تخم مرغ خام و یا خوب پخته نشده یافت میشود. این باکتری باعث مسمومیت غذایی به خصوص در فصل تابستان میشود.
- باکتری کامپیلوباکتر: نوزادان و جوانان اغلب توسط این باکتری به اسهال مبتلا میشوند. این باکتری به خصوص در تابستان شایع میباشد. این باکتری در مرغ های خام و یا خوب پخته نشده یافت میشود.
- باکتری شیگلا: عفونت شیگلا را به نام شیگلوزیس نیز مینامند. این باکتری در خانواده، بیمارستان و مهدکودکها شایع است. کودکان 2 تا 4 ساله بیشترین افراد در معرض خطر این باکتری قرار دارند.
انگل های ایجادکننده اسهال
- انگل ژیاردیا: این انگل در مهدکودکها، منابع آلوده آب به خصوص آب پارکها و استخرها فراوان است. این انگل نسبت به کلر مقاوم است و با کلر زنی به استخرها از بین نمیرود. آکواریومها و موزهها، آبهای آلوده رودخانه و یا دریاچهها نیز از اماکن انتقال این انگل میباشند.
- انگل کریپتوپوریدیوم (Cryptosporidium): این انگل در آب آشامیدنی و دوباره آب را در بطری ریختن، موجود است. این انگل غالباً در مهدکودکها و مکانهای عمومی باعث همهگیری اسهال میشود. غالبا این انگل باعث اسهال به مدت دو هفته و یا بیشتر میشود.
اسهال مزمن غیرمیکروبی
اسهالی که چندین هفته طول بکشد، میتواند نشانهای از بیماریهای غیرمیکروبی نیز باشد.
اسهال غیرمیکروبی میتواند به دلیل آلرژی غذایی، عدم تحمل لاکتوز و بیماریهای گوارشی مثل سلیاک و بیماری التهابی روده باشد.
مطالب مرتبط: