وقتی تنفس در خواب قطع و وصل شود

افرادی‌که مشکل آپنه در خواب دارند، ماهیچه‌های انتهای زبان و زبان کوچک آنها (بافت کوچک گوشتی که در انتهای دهان آویزان است) بیش از حد سست شده، مسیر تنفس‌شان در هنگام خواب شب مسدود می‌شود. در این اختلال، تنفس به طور مکرر در طول خواب قطع شده و مجدداً شروع می شود.

آیا تا به حال کسی به شما گفته که در هنگام خواب با صدای بلند خرخر می کنید؟ آیا پیش آمده که با احساس خستگی از خواب شبانه بیدار شده باشید؟ آیا شما در طول روز به خواب می روید؟ اگر پاسختان مثبت است، شما دچار آپنه خواب شده اید و باید سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.

ولی اگر هنگام خواب خروپف می کنید و صبح سرحال از خواب بیدار می‌شوید، احتمالا مشکل‌تان همان خروپف ساده است.

نام آپنه از لغت یونانی apnea گرفته شده است. در این اختلال، تنفس به طور مکرر در طول خواب قطع شده و مجدداً شروع می شود. قطع تنفس به دلیل بسته شدن راه عبور هوا در حلق رخ می دهد.

افرادی‌که مشکل آپنه در خواب دارند، ماهیچه‌های انتهای زبان و زبان کوچک آنها (بافت کوچک گوشتی که در انتهای دهان آویزان است) بیش از حد سست شده، مسیر تنفس‌شان در هنگام خواب شب مسدود می‌شود.

قطع تنفس ممکن است برای مدت 10 الی 30 ثانیه طول بکشد و باعث نرسیدن اکسیژن به مغز گردد.

انواع آپنه خواب

آپنه خواب دو نوع است: آپنه خواب انسدادی و آپنه خواب مرکزی.

نوع اول زمانی رخ می دهد که ماهیچه های حلق شل هستند و نوع دوم زمانی اتفاق می افتد که مغز شما نمی تواند به ماهیچه هایی که تنفس را کنترل می کنند پیام بفرستد.

10 درصد از افراد مبتلا به آپنه خواب،‌ آپنه مرکزی دارند،‌ یعنی ارتباط ماهیچه‌های تنفسی و مغز مختل است که البته نادر است.

90 درصد باقیمانده آپنه انسدادی دارند،‌ یعنی دلیل آپنه،‌ انسداد مسیر تنفسی به دلیل رها شدن ماهیچه‌های پشت حلق است. این ماهیچه‌ها، زبان،‌ لوزه‌ها، کام گوشتی و زبان کوچک را کنترل می‌کنند. البته بافت چربی زیاد در منطقه گلو هم موثر است.

آپنه خواب انسدادی 2 تا 3 ساعت طول می کشد و اغلب در بزرگسالان رخ می دهد. در مردان نیز دو برابر بیشتر از زنان است. بعضی از مردم دارای ترکیبی از هر دو نوع آپنه هستند.

علائم آپنه خواب

علایم شایع ابتلا به آپنه خواب عبارتند از:

- خواب زیاد در طول روز

- خستگی در طی روز

- خمیازه کشیدن

- خروپف با صدای بلند

- دوره‌های توقف تنفس واضح در خواب

- بیدار شدن‌های ناگهانی به دلیل مشکل تنفسی

- بیدار شدن با دهان و گلوی خشک و احساس درد در حلق

- سردرد صبحگاهی

- مشکلات مربوط به کمبود خواب مانند تغییر خلق و فراموشی

درمان آپنه خواب

درمان آپنه شامل استفاده از دستگاه نگه دارنده فشار هوای نای است که به بیمار کمک می کند هنگام خواب به راحتی نفس بکشد (تصویر کناری).

به کمک این دستگاه فرد بیمار می تواند راحت بخوابد و خطر حمله قلبی نیز در او کاهش پیدا می کند.

خطرات آپنه خواب

آپنه بیماری خطرناکی است، زیرا باعث افزایش فشار خون و حملات قلبی می شود و جان بیمار را تهدید می کند. برای همین درمان آن بسیار ضروری است.

افت ناگهانی سطح اکسیژن خون در زمان قطع تنفس،‌ باعث بالا رفتن فشار خون و فشار آمدن به سیستم گردش خون می‌شود و بدین ترتیب،‌ در این افراد خطر مشکلات قلبی و عروقی هم بالا می‌رود.

وقتی آپنه در خواب، استراحت مطبوع شبانه را از بیمار می‌رباید و باعث خستگی و کسالت روزانه او می‌شود، این موضوع می‌تواند نه تنها برای بیمار، بلکه برای دیگران نیز خطری جدی محسوب می‌شود.

تحقیقات نشان داده است که احتمال وقوع تصادف برای بیماری که در خواب دچار آپنه می‌شود، 6 برابر کسانی است که در چنین شرایطی قرار ندارند.

از دست دادن حافظه و سخت تمرکز کردن از جمله شکایت‌‌های همیشگی کسانی است که دچار اختلال آپنه در خواب هستند. افرادی‌که چنین شرایطی دارند، در واقع در ناحیه‌ای از مغز که به ذخیره خاطرات کمک می‌کند، دارای ضایعات بافتی هستند.

دانشمندان هنوز ثابت نکرده‌اند اما فکر می‌کنند که تکرار افت سطح اکسیژن خون به خاطر وقفه در تنفس باعث صدمه به مغز می‌شود.

تشخیص آپنه خواب

برای شناسایی قطعی اختلال آپنه در خواب فقط کافی است تنفس و دیگر علائم حیاتی فرد در طول خواب شب تحت بررسی قرار گیرد.

مطالعه در مورد خواب در آزمایشگاه‌های مجهز به فناوری مدرن انجام می‌شود که بیماران تمام شب را تحت نظر متخصصان می‌گذرانند. اما این نوع مطالعه راحت نیست و هزینه زیادی دارد، همچنین در هر مکانی قابل اجرا نیست.

در حال حاضر ابزار جدیدی موجود است که به بیمار این اجازه را می‌دهد که در تختخواب راحت خودش تحت‌نظر باشد.

فرآوری: نیره ولدخانی

بخش سلامت تبیان

روزنامه همشهری - سمیه شرافتی

لس‌آنجلس‌تایمز- ترجمه ستاره سمائی

مجله اینترنتی رویش

مطالب مرتبط:

مطالبی متعدد درباره خواب