از احکام توبه چه می دانید؟
حضرت علی علیه السلام می فرمایند: اگر گناهى مرتكب شدى، با توبه براى از بین بردن آن، شتاب كن. (میزان الحكمه، ج 1، ص 554)
(وَالَّذِینَ إِذَا فَعَلُوا فَاحِشَةً أَوْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ذَكَرُوا اللهَ فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ وَمَن یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاَّ اللهُ وَلَمْ یُصِرُّوا عَلَى مَا فَعَلُوا وَهُمْ یَعْلَمُونَ); و كسانى كه گناهى انجام داده اند یا به خودشان ظلم كرده اند، خدا را یاد مى كنند و براى گناهان خود طلب آمرزش مى كنند، و چه كسى غیر از خدا آمرزنده گناهان است، و آنان دیگر بر كار بدِ خود اصرار نمى كنند، چرا كه به بدى آن آگاه اند. (آل عمران (2)، آیه 134)
بعد از نزول این آیه شیطان بالاى كوه بلندى رفت و فریاد كرد و تمام بچه شیطان ها را دور خودش جمع نمود. گفتند: «یا سیدنا لماذا دعوتنا; براى چى ما را خواندید؟» گفت: «براى این مردم یك آیه آمده است كه دیگر كار ما هیچ فایده ندارد و آن آیه توبه است. بچه شیطان ها هركدام یك چیزى گفتند: ما در برابر این آیه چنین مى كنیم. فقام الخناس; گفت: من در برابر این آیه قیام مى كنم. گفتند: چه مى كنى؟ گفت: مردم را وعده و نوید مى دهم و داخل گناه مى كنم; هر وقت مى خواهند توبه كنند، مى گویم حالا زود است.
در این قسمت از نوشتارمان نظرات آیة الله مکارم شیرازی(مدظله) را که در پاسخ به بعضی سوالات در مورد توبه بیان فرموده اند ذکر می کنیم:
سوال: میخواستم بدانم برای توبه کردن از گناه هایی که قبلا انجام داده ام چه کار باید بکنم تا خدا من را ببخشد.
ج) اولاً تصمیم جدی بگیرید که دیگر هرگز سراغ آن گناهان نروید و ثانیاً اگر قضا یا کفاره ای داشته اید بجا آورید و چنانچه حق الناس بوده از صاحبانش حلیت بطلبید. و ثالثاً با اعمال نیک آینده، گذشته را جبران نمایید.
سوال: شرایط توبه کردن و مراحل آن چیست؟ در صورت شکسته شدن توبه چه مجازاتی در نظر گرفته می شود؟
ج) توبه دارای چند شرط است اول پشیمانی از گذشته، دوم تصمیم بر ترک در آینده، سوّم ادای حقوق اگر حقی از بین رفته، و چهارم جبران گناه با اعمال صالح، و اگر بشکند کفاره خاصی ندارد ولی باید بلافاصله برگردد.
ج) اگر صاحبانش را مى شناسد باید به آنها بازگرداند و اگر نمى شناسد حکم مجهول المالک را دارد و اگر او نیاز مبرم دارد حاکم شرع مى تواند با توجّه به این که توبه کرده به عنوان ردّ مظالم به او بدهد.
سوال: انسان بسیار گنهکارى هستم، و گناهان وحشتناکى مرتکب شده ام. از اعمال گذشته توبه کرده، و در اوّلین مرحله، پشیمان و نادم هستم. آیا خدا مرا مى بخشد؟ چه کارهایى اجر بسیار زیاد دارد، که در ابتدا آنها را انجام دهم، تا آرامش یابم؟
ج) بالاترین عمل، امیداوارى به عفو و بخشش الهى، و پرهیز از آنچه خداوند در قرآن، و پیامبر اکرم و ائمّه معصومین(علیهم السلام) در فرمایشاتشان فرموده، و علما و مجتهدین در رساله ها بیان کرده اند. سعى کنید با کارهاى خوبِ آینده، مخصوصاً خدمت به مردم با دست یا زبان یا مال، اعمال بد گذشته را جبران کنید.
فرآوری: آمنه اسفندیاری
بخش احکام اسلامی تبیان
منابع:
پایگاه اطلاع رسانی آیة الله مکارم شیرازی(مدظله)
کتاب : رمضان ماه خدا: زین العابدین و حسنعلی احمدی
