سوژه های 'خنده بازار' به ته کشید!

با پاپان كارهای طنز 'آیتمی' ساخته 'جواد انصافی' در سال های اواخر دهه 60 كه بعدها در قالب مجموعه 'اوستا و عبدلی' به اوج رسید، روند تولید چنین آثاری در سال های ابتدای دهه 70، جانی دوباره گرفت.

مجموعه 'آیتمی' طنز 'نوروز 72' به كارگردانی داریوش كاردان با حضور جوانان تازه نفس از جمله مهران مدیری، رضا عطاران، نصرالله رادش، سعید آقاخانی و نادر سلیمانی، مطلع تولید آثار متعددی در این گونه تلویزیونی شد كه بعدها با 'پرواز 57'، 'ساعت خوش'، 'نوروز 76'، 'جنگ 77' و البته با 'ببخشید شما' ادامه یافت.

این مجموعه ها با بهره گیری از چهره های نو و با دستمایه قرار دادن مضامین جدید و نیز تقلید و به سخره گرفتن برنامه های پر مخاطب تلویزیونی نظیر 'مسابقه هفته' با اجرای زنده یاد 'منوچهر نوذری'، توانست جایی در منظر بینندگان تلویریونی برای خود دست و پا كند كه كمتر توفیق این چنینی طی سال های گذشته در این گونه ی تلویزیونی بدست آمده است.

در این پیوند، مجموعه طنز 'خنده بازار' نیز كه اكنون شب ها از شبكه سه سیما پخش می شود، همانگونه كه از نامش پیداست پا در جای اسلاف خود گذاشته و توانسته در این گذر موفقیتی نسبی كسب كند.

پخش این مجموعه طنز كه از نوروز سال گذشته آغاز شد و نظر به استقبال مخاطبان، همچنان ادامه دارد، با بهره‌گیری از چهره های جدید و مضامین كمتر كار شده و با رویكرد دست انداختن برنامه های تلویزیونی مشهور از جمله 'هفت' و 'نود'‌ و با به طنز در آوردن چهره های تلویزیونی - سینمایی مانند فریدون جیرانی و عادل فردوسی پور مسیر خود را برای نظر جلب مخاطب هموار كرد.

نكته قابل توجه در این اقبال، آمادگی ذهنی مخاطبان در شناخت و درك چهره و شخصیت هایی بود كه مورد طنز قرار می گرفتند كه به مدد چهره پردازی متفاوت حاصل می شد.

در این مسیر مجموعه 'خنده بازار' پا را فراتر گذاشت و با شبیه سازی آمیخته به طنز برخی مسوولان و چهره های ورزشی كه با واكنش های تلخی همراه بود پرداخت اما چنین بازتابی تاكنون نتوانسته روند تولید مجموعه 'طنز خنده' را ناهمواره یا متوقف سازد.

به نظر می رسد این مجموعه طنز تلویزیونی، به رغم برخورداری از توفیقات، در سوژه یابی به در بسته خورده و نوك پیكان سلیقه خود را برای گرفتن خنده از مخاطبان به سمت استهزا شخصیت های غیر آشنا هدف گرفته است.

به سخره كشیدن شخصیت های پوچ و غرق در توهم شبكه های فارسی زبان ماهواره ای به یكی از آیتم های ثابت برنامه طنز 'خنده بازار' تبدیل شده است.

به عقیده كارشناسان رسانه، استهزا چنین شخصیت هایی امری پسندیده اما نكته ای كه باعث شگفتی شده، آن است كه سازندگان این مجموعه ذهنیت و آشنایی مخاطبان را برای طرح این سوژه مد نظر قرار نداده اند.

اگر معتقدیم كه بسیاری از خانوارهای ایرانی تماشای برنامه های سیما را به دیدن شبكه های ماهواره ای ترجیح می دهند، این پرسش مطرح می شود، چگونه این قشر 'ماهوار نبین' می توانند با شخصیت های ماهواره ای كه در 'خنده بازار' شبیه سازی می شود، ارتباط برقرار كنند؟

سازندگان 'خنده بازار' این مهم را فراموش كرده اند كه توفیق آیتم های 'نود'، 'هفت' و 'فیتیله ای ها'، به خاطر سمپاتی ایجاد شده میان شخصیت ها و مخاطبان بوده و در آوردن شكلك های عجیب و غریب و تغییر اسم شخصیت های ماهواره نه تنها مخاطب را به خنده نمی اندازد، بلكه این پرسش را در ذهن او تقویت می كند كه فرد مورد تمسخر به كدام ناكجا آباد تعلق دارد؟

هر چند هدف این برنامه خنداندن و پر كردن اوقات مخاطب 'تلویزیون بین' است، اما سازندگان این مجموعه باید فهم و شعور مخاطب را نیز در نظر داشته و 'خنداندن مخاطب' را بر 'خنده گرفتن از مخاطب' با اهن و تلپ ترجیح دهند.

ذائقه مخاطبان سخت پسند و البته هوشمند، اكنون وسعتی به دامنه ماهواره های پیدا كرده كه در فضای مسحور كننده ای كهكشان در گردش است و بطور قطع كمترین اشتباه در مسیر جذب، گریز آنها را در پی خواهد داشت.