شب قدر در کلام امام (1)
در مجالی کوتاه ویژگیها و شاخصههای شب قدر را از منظر «امام خمینی (ره)» مرور میکنیم.
اهمیت شب قدر
از آن جمله روایاتى است كه عارف باللَّه، سید بن طاوس رضی اللَّه عنه در كتاب شریف اقبال نقل فرموده، مىفرماید: «در كتاب یواقیت، تألیف ابو الفضل بن محمد الهروى، یافتم اخبارى در فضل لیلة القدر.» تا آن كه مىگوید از پیغمبر نقل است كه فرمود: موسى گفت: الهى من قرب تو را مىخواهم. فرمود: قرب من از براى كسى است كه بیدار باشد در شب قدر.
گفت: الهى رحمت تو را مىخواهم.
فرمود: رحمت من براى كسى است كه رحم كند فقرا را در شب قدر. گفت: خدایا من گذشتن از صراط را مىخواهم. فرمود: این براى كسى است كه تصدّق كند به صدقهاى در شب قدر.
گفت: خدایا از درختهاى بهشت و میوههاى آن مىخواهم. فرمود: این براى كسى است كه تسبیح كند به تسبیحهاى در شب قدر.
گفت: خدایا نجات مىخواهم. فرمود: نجات از آتش؟ گفت: آرى. فرمود: این براى كسى است كه استغفار كند در شب قدر.
گفت: خدایا رضاى تو را مىخواهم. فرمود: خشنودى من از براى كسى است كه دو ركعت نماز بخواند در شب قدر.
و هم در آن كتاب از پیغمبر منقول است كه فرمود:
گشوده شود درهاى آسمان در شب قدر؛ پس، نیست بندهاى كه نماز بخواند در آن مگر آن كه بنویسد خداوند تعالى از براى او به هر سجدهاى درختى در بهشت كه اگر سیر كند سوارى در سایه آن صد سال، تمام نكند آن را. و به هر ركعتى (ركوعى) خانهاى در بهشت از دُرّ و یاقوت و زبر جد و لۆلۆ. و به هر آیهاى تاجى از تاجهاى بهشت.
و به هر تسبیحى مرغى از نفایس مرغها. و به هر جلسهاى درجهاى از درجات بهشت. و به هر تشهّدى غرفهاى از غرفههاى بهشت.
و به هر سلامى حُلّهاى از حُلّههاى بهشت. و وقتى منفجر شود عمود صبح، عطا كند او را خداوند از زنهاى با الفت و انس كه پستانهاى آنها از زیر جامع برجسته و پیدا باشد، و از كنیزهاى خوش خلق مهذّب، و از پسرهاى مخلّد، و از طائرهاى نجیب، و از ریحانهاى معطّر، و نهرهاى جارى، و نعمتهاى رضایتبخش، و تحفهها و هدیهها و خلعتها و كرامتها، و آنچه نفس اشتها داشته باشد و چشم لذّت یابد. و شماها در آن مخلّد هستید.
و هم در آن كتاب از حضرت باقر علیه السلام نقل است كه:
»كسى كه احیاء كند شب قدر را، آمرزیده شود گناهان او گرچه به عدد ستارگان آسمان و وزن كوهها و كیل دریاها باشد. «
و اخبار در فضل آن بیش از آن است كه در این اوراق نوشه شود .
علت شرافت شب قدر
شرافت شب، ذاتى نیست؛ زیرا روز و شب، همان نور و ظلمت است و در این جهت با هم اختلاف ندارند و شب همان سیاهى و تاریكى، و روز همان روشنایى است، و لیكن شرافت اینها به واسطه حادثهاى است كه در آنها واقع مىشود.
مثلًا روز غدیر براى آن واقعه عُظمى و شریف بود كه سعید گردید. همچنین شرافت شب قدر براى نزول قرآن است كه به نحو رحمت جمعى خداوندى و به نحو قرآنیت، اسماء و صفات الهیه نازل گردیده است.
و خداوند متعال در آن شب خواست كه درِ رحمت عامه را به روى موجودات باز كند و تمام اسماء و صفات الهیه در آن شب در دسترس بشر گذاشته شده است.
و بعد از این مرحله از نزول كه به طور قرآنیت بود، در مواقع مخصوص آیات به طور تفصیل در مدت بیست و چند سال نازل گردید و لذا به مناسبت شرافت نزول آیات قرآنى، آن مواقع هم، عزیز و محترم گردیدهاند. (2)
كیفیت نزول قرآن در شب قدر
در ماه مبارك رمضان قضیهاى اتفاق افتاد كه ابعاد آن قضیه و ماهیت آن قضیه در ابهام الى الابد مانده است براى امثال ماها و آن نزول قرآن است. نزول قرآن بر قلب رسول اللَّه در لیلة القدر، كیفیت نزول قرآن و قضیه چه بوده است و روح الأمین در قلب آن حضرت قرآن را نازل كرده است و از طرفى خدا انْزَلْناهُ فِى لَیْلَةِ الْقَدْرِ این نزول قرآن در قلب پیغمبر در لیلة القدر كیفیتش چیست؟
باید بگویم غیر از خود رسول اكرم و آنهایى كه در دامن رسول اكرم بزرگ شدند و مورد عنایت خداى تبارك و تعالى، عنایات خاص او بودند، براى دیگران مطلقاً در حجاب ابهام است كه مسأله تنزّل چى است، نزول در قلب چى است، روح الامین چىست، كیفیت وارد شدن روح الامین با قرآن در قلب رسول اللَّهچیست؟، «لَیْلَةِ الْقَدْرِ» چیست؟
اینها مسائلى است كه به نظر سطحى یك مطالب آسانى است، و گاهى هم یك حرفهایى گفته شده است؛ لكن به شما عرض كنم كیفیت نزول قرآن در ابهام باقى مانده است براى امثال ما، و كیفیت نزول ملائكة اللَّه در لیلة القدر و ماهیت لیلة القدر.(3)
پینوشتها:
1. امام خمینی، آداب الصلاة، ص 334 ـ 335
2. امام خمینی، تقریرات فلسفه، ج3، ص 57
3. صحیفه امام، ج17، ص 490
منابع:
خبرگزاری ابنا
تهیه و تنظیم: عبداله فربود، گروه حوزه علمیه تبیان
