رهنمودهای اخلاقی امام در رمضان(٢)‏

دعوت به ضیافت الهی

شما در این ماه شریف به ضیافت حق تعالی دعوت شده‏اید: دعیتم فیه إلی ضیافة‌‌الله خود را برای مهمانی باشكوه حضرت حق آماده سازید.

لا اقل به آداب صوری و ظاهری روزه پایبند باشید. (آداب حقیقی باب دیگری است كه به زحمت و مراقبت دایم نیاز دارد.) معنای روزه فقط خودداری و امساك از خوردن و آشامیدن نمی‏باشد؛ از معاصی هم باید خودداری كرد. این از آداب اولیه روزه می‏باشد كه برای مبتدیهاست. (آداب روزه برای مردان الهی كه می‏خواهند به معدن عظمت برسند غیر از این می‏باشد.)

شما اقلا به آداب اولیه روزه عمل نمایید؛ وهمان‌طور كه‏ شكم را از خوردن و آشامیدن نگه می‏دارید، چشم و گوش و زبان را هم از معاصی باز دارید.

از هم اكنون بنا بگذارید كه زبان را از غیبت، تهمت، بدگویی و دروغ نگه داشته، كینه، حسد، و دیگر صفات زشت شیطانی را از دل بیرون كنید.

اگر توانستید، انقطاع إلی‌الله حاصل نمایید؛ اعمال خود را خالص و بی‏ریا انجام دهید؛ از شیاطین انس و جن منقطع شوید؛ لیكن به حسب ظاهر از رسیدن و دست یافتن به چنین سعادت ارزنده‏ای مأیوس می‏باشیم؛ اقلا سعی كنید روزه شما مشفوع به محرمات نباشد.

در غیر این صورت اگر روزه شما صحیح شرعی باشد، مقبول الهی نبوده بالا نمی‏رود. بالا رفتن عمل و مقبولیت آن، با صحت شرعی خیلی تفاوت دارد.

اگر با پایان یافتن ماه مبارك رمضان، در اعمال و كردار شما هیچ گونه تغییری پدید نیامد و راه و روش شما با قبل از ماه صیام فرقی نكرد، معلوم می‏شود روزه‏ای كه از شما خواسته‏اند محقق نشده است؛ آنچه انجام داده‏اید روزه عامه حیوانی بوده است.

در این ماه شریف، كه به مهمانسرای الهی دعوت شده‏اید، اگر به حق تعالی معرفت پیدا نكردید یا معرفت شما زیادتر نشد، بدانید در ضیافة‌‌الله درست وارد نشدید و حق ضیافت را به جا نیاوردید.

نباید فراموش كنید كه در ماه مبارك، كه "شهر اللّه" می‏باشد و درهای رحمت الهی به روی بندگان باز است و شیاطین و اهریمنان- به حسب روایت- در غل و زنجیر به سر می‏برند، اگر شما نتوانید خود را اصلاح و مهذب نمایید، نفس اماره را تحت مراقبت و كنترل خود درآورید، هواهای نفسانیه را زیر پا گذاشته علاقه و ارتباط خویش را با دنیا و مادیت قطع كنید، بعد از پایان یافتن شهر صیام مشكل است بتوانید این مسائل را به مرحله عمل درآورید.

بنابراین، از فرصت استفاده كنید و پیش از آنكه این فیض عظمی سپری گردد، در مقام اصلاح، تزكیه و تصفیه امور خود برآیید؛ خود را برای انجام وظایف ماه صیام آماده و مهیا سازید.

طوری نباشد كه پیش از فرارسیدن شهر رمضان همانند ساعت به دست شیطان كوك شده در این یك ماه كه شیاطین در زنجیرند شما به طور خودكار به معاصی و اعمال خلاف دستورات اسلام مشغول گردید! گاهی انسان عاصی و گناهكار بر اثر دوری از حق و كثرت معصیت آنچنان در تاریكی و نادانی فرو می‏رود كه دیگر نیازی به وسوسه شیطان ندارد، خود به رنگ شیطان در می‏آید.

صبغة‌‌الله مقابل صبغه شیطان است. و كسی كه دنبال هوای نفس رفت و از شیطان متابعت كرد، بتدریج به صبغه او درمی‏آید.

شما تصمیم بگیرید لااقل در این یك ماه از خود مراقبت به عمل آورید؛ از گفتار و كرداری كه خداوند تبارك و تعالی راضی نیست اجتناب ورزید. از هم اكنون در همین مجلس با خدای خود عهد ببندید كه در ماه مبارك رمضان از غیبت، تهمت، و بدگویی نسبت به دیگران، خودداری كنید. زبان، چشم، دست، گوش، و سایر اعضا و جوارح، را تحت اراده خود درآورید.

مراقبت از اعمال

اعمال و اقوال خود را مراقبت نمایید، شاید همین عمل شایسته موجب گردد كه خداوند تبارك و تعالی به شما توجه فرموده توفیق عنایت كند؛ و پس از سپری شدن شهر صیام كه شیاطین از زنجیر رها می‏گردند شما اصلاح شده باشید و دیگر فریب شیطان را نخورید و مهذب گردید.

باز تكرار می‏كنم تصمیم بگیرید در این سی روز ماه مبارك رمضان مراقب زبان، چشم، گوش، و همه اعضا و جوارح خود باشید، و دایما متوجه باشید این عملی كه می‏خواهید انجام دهید، این سخنی كه می‏خواهید بر زبان آورید، این مطلبی كه دارید استماع می‏كنید، از نظر شرع چه حكمی دارد؟ این آداب اولی و ظاهری صوم است؛ اقلا به این آداب ظاهری صوم پابند باشید.

اگر دیدید كسی می‏خواهد غیبت كند، جلوگیری كنید و به او بگویید ما متعهد شده‏ایم كه در این سی روز رمضان از امور محرمه خود داری ورزیم. و اگر نمی‏توانید او را از غیبت باز دارید، از آن مجلس خارج شوید؛ ننشینید و گوش كنید.

مسلمین باید از شما در امان باشند. كسی كه دیگر مسلمانان از دست و زبان و چشم او در امان نباشند، در حقیقت مسلمان نیست؛ مسلمان ظاهری و صوری‏ می‏باشد؛ لا اله الاّ‌الله صوری گفته است.

اگر، خدای نخواسته، خواستید به كسی جسارت كنید، اهانت نمایید، مرتكب غیبت شوید، بدانید كه در محضر ربوبی هستید؛ مهمان خدای متعال می‏باشید، و در حضور حق تعالی به بندگان او اسائه ادب می‏كنید؛ و اهانت به بنده خدا اهانت به خداست. اینان بندگان خدا هستند؛ خصوصا اگر اهل علم بوده در صراط علم و تقوی باشند.

گاهی می‏بینی كه انسان به واسطه این امور به جایی می‏رسد كه در وقت مرگ خدا را تكذیب می‏كند! آیات الهی را منكر می‏گردد: ثُمَّ كانَ عاقبةُ الّذین اساۆا السّوای أن كَذَّبوا بآیاتِ‌الله و كانوا بها یَسْتَهْزِۆن این امور بتدریج واقع می‏شود. امروز یك نظر غیر صحیح، فردا یك كلمه غیبت، و روز دیگر اهانتی به مسلمان و... كم كم این معاصی در قلب انباشته می‏گردد، و قلب را سیاه كرده انسان را از معرفة‌الله باز می‏دارد؛ تا به آنجا می‏رسد كه همه چیز را انكار كرده حقایق را تكذیب می‏نماید.

طبق بعضی آیات، به تفسیر برخی از روایات، اعمال انسان به رسول خدا (ص) و ائمه طاهرین (ع) عرضه می‏شود و از نظر مبارك آنان‏ می‏گذرد.

وقتی كه آن حضرت به اعمال شما نظر كنند و ببینند كه از خطا و گناه انباشته است، چه قدر ناراحت و متأثر می‏گردند؟

نخواهید كه رسول خدا ناراحت و متأثر شوند؛ راضی نشوید كه قلب مبارك آن حضرت شكسته و محزون گردد. وقتی آن حضرت مشاهده كند كه صفحه اعمال شما مملو از غیبت و تهمت و بدگویی نسبت به مسلمان می‏باشد و تمام توجه شما هم به دنیا و مادیت است

و قلوب شما از بغض، حسد، كینه و بدبینی به یكدیگر لبریز شده، ممكن است در حضور خدای تبارك و تعالی و ملائكة‌‌الله خجل گردد كه امت و پیروان او نسبت به نعم الهی ناسپاس بوده و این گونه افسار گسیخته و بی‏پروا به امانات خداوند تبارك و تعالی خیانت می‏كنند. فردی كه به انسان مربوط است، اگر چه نوكر انسان باشد، اگر خلافی مرتكب شد، مایه خجلت انسان می‏گردد.

شما مربوط به رسول‌الله (ص) هستید، شما با ورود به حوزه‏های علمیه خود را به فقه اسلام، رسول اكرم، و قرآن كریم مرتبط ساخته‏اید، اگر عمل زشتی مرتكب شدید، به آن حضرت برمی‏خورد، بر ایشان گران می‏آید؛ ممكن است خدای نخواسته شما را نفرین كند. راضی نشوید كه رسول خدا (ص) و ائمه اطهار، علیهم السّلام، نگران و محزون گردند.

منبع: روزنامه جمهوری اسلامی

تهیه و تنظیم: عبداله فربود، گروه حوزه علمیه تبیان