تبیان، دستیار زندگی
اولین كسی كه توحید را به گونه‌ای تعریف كرد كه بر مبنای آن زیارت قبر پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه و آله و سلّم)، جشن میلاد آن حضرت، توسل و نذر و ... شرك معرفی می‌شد، ابن تیمیه بود. (البته قبل از او هم افرادی مانند بربهاری در قرن چهارم چنین عقایدی داشته اند،
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : مریم جعفری
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

چرا از فردی بدعت گذار پیروی می‌کنید؟

صد سۆال از وهابیان(6)

وهابیت

67- چرا از فردی بدعت گزار در دین همانند ابن‌تیمیه، پیروی می‌کنید؟ مگر نمی‌دانید تمامی علمای مذاهب چهارگانه اهل سنت در زمان ابن تیمیه با او به مخالفت برخاسته‌اند؟ و او با حکم آنان به زندان رفت و در زندان درگذشت. در آن زمان از نظر اهل سنت او بدعتی گزاری هتاک بود که از حقایق دینی درک درستی نداشت.

بیشتر بدانیم

ابن‌تیمیة، آغازگر  بدعت

مبانی فکری وهابیان ریشه در آثار احمد بن عبدالحلیم معروف به ابن‌تیمیه (728-661 ق) دارد. ابن‌تیمیة با تمام مذاهب رایج اهل‌سنت به مخالفت برخاست بنابراین علمای اهل‌سنت نیز با او به مخالفت برخاسته و از نشر عقاید او ممانعت کردند.

اولین كسی كه توحید را به گونه‌ای تعریف كرد كه بر مبنای آن زیارت قبر پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه و آله و سلّم)، جشن میلاد آن حضرت، توسل و نذر و ... شرك معرفی می‌شد، ابن تیمیه بود. (البته قبل از او  هم افرادی مانند بربهاری در قرن چهارم چنین عقایدی داشته اند، اما  عقاید او  مانند نظریات ابن‌تیمیه گسترش پیدا نکرد.) شاگرد مخصوص ابن تیمیه، ابن قیم جوزی است.

احمد بن عبدالحلیم معروف به ابن‌تیمیة در سال 661 در شهر حرّان متولد شد و در سال 728 در زندان دمشق وفات یافت. پدرش او را برای رسیدن به درجه اجتهاد و نشستن بر کرسی درس آماده کرد تا آنکه  بعد از وفات پدرش بر کرسی تدریس در مسجد جامع دمشق نشست. اما به خاطر کج‌سلیقگی و انحرافی که داشت درصدد مخالفت با عقاید مسلمین برآمد و با تمام مذاهب رایج در آن زمان به مخالفت برخاست.

نظرات اعتقادی و فقهی ابن‌تیمیة برای او مشكل‌ساز شد. در نامه‌ها و سخنان خود، اعتقاداتش را كه با عقاید عموم مسلمین سازگاری نداشت ـ از قبیل تجسیم، حرمت زیارت قبور اولیا، حرمت استغاثه به ارواح اولیای خدا، حرمت شفاعت، حرمت توسل و... ابراز می‌كرد.

اولین كسی كه توحید را به گونه‌ای تعریف كرد كه بر مبنای آن زیارت قبر پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه و آله و سلّم)، جشن میلاد آن حضرت، توسل و نذر و ... شرك معرفی می‌شد، ابن تیمیه بود. (البته قبل از او هم افرادی مانند بربهاری در قرن چهارم چنین عقایدی داشته اند، اما عقاید او مانند نظریات ابن‌تیمیه گسترش پیدا نکرد.) شاگرد مخصوص ابن تیمیه، ابن قیم جوزی است

علمای آن زمان با او به مخالفت برخاسته و از نشر افکار او ممانعت کردند.

در سال 707 به جهت نشر افكارش از او شكایت شد. در مجلسی ابن عطا بر ضدّ او اقامه دعوا كرد، قاضی بدرالدین‌بن‌جماعه متوجه شد كه ابن‌تیمیة نسبت به ساحت پیامبر ( صلّی الله علیه وآله وسلّم ) گستاخی می‌كند، لذا نامه‌ای به قاضی شهر نوشت تا مطابق دستور شرع با او رفتار شود. با حكم قاضی دوباره به زندان رفت، ولی بعد از یك سال آزاد شد. در قاهره باقی ماند تا آنکه سال 709ه ‍ .ق او را به اسكندریه تبعید كردند. در آنجا هشت ماه توقف كرد و بعد از تغییر اوضاع، به قاهره بازگشت و تا سال 712 در آنجا اقامت داشت، تا آنکه به شام بازگشت.

ابن تیمیه

ابن‌ تیمیه‌ در زندان‌ دمشق‌ وفات‌ یافت‌. سبب فرمان سلطان برای زندانی شدن او،  اعتقاد او در مسأله شفاعت‌ و توسل‌ به‌ انبیاء و حرمت زیارت قبر پیامبر (صلی‌الله علیه و آله و سلّم) بود. 18 تن‌ از علما در مصر بر ضد ابن‌ تیمیه‌ فتوا دادند. هر 4 قاضى‌ مذاهب‌ چهارگانة مصر نیز به‌ حبس‌ او فتوا دادند.

در نهایت ابن‌تیمیه به دلیل عقاید بدعت‌آلود خود، در زندان در سال 728 هجری از دنیا رفت. (دشمنی ابن تیمیه با اهل بیت (علیهم‌السلام)؛ ص 18- 22)

آنچه که در زندگی ابن‌تیمیة سۆال برانگیز است، مخالفت او با عقاید اهل‌سنت و چندین بار حبس و زندان به دلیل این مخالف‌ها است. دیدگاه‌های او در مورد توسل که اکنون یکی از ارکان عقاید وهابیان است یکی از دلایل اصلی مخالفت علمای اهل‌سنت با او بود.

به همین دلیل تا قبل از فتنه محمد بن عبدالوهاب، عقاید او رواج چندانی در بین اهل‌سنت نیافت.

ابن تیمیه بسیاری از فضائل اهل بیت علیهم‌السلام را انکار می‌کند. بسیاری از علمای اهل سنت و حتی برخی از وهابیان متأخر مانند البانی محدث معروف وهابیت، این دیدگاه او را مورد نقد قرار داده‌اند.

احمد بن عبدالحلیم معروف به ابن‌تیمیة در سال 661 در شهر حرّان متولد شد و در سال 728 در زندان دمشق وفات یافت. پدرش او را برای رسیدن به درجه اجتهاد و نشستن بر کرسی درس آماده کرد تا آنکه بعد از وفات پدرش بر کرسی تدریس در مسجد جامع دمشق نشست. اما به خاطر کج‌سلیقگی و انحرافی که داشت درصدد مخالفت با عقاید مسلمین برآمد و با تمام مذاهب رایج در آن زمان به مخالفت برخاست

بحثی در مورد دیدگاه های ابن‌تیمیة

یکی از مباحثی که در روایات اهل‌سنت به وفور به چشم می‌خورد، موضوع نهی از مخالفت با جماعت است. بر مبنای روایات اهل‌سنت، هرکس که با جماعت مسلمین مخالفت کند و بمیرد، به مرگ جاهلیت از دنیا رفته است.

(صحیح بخاری؛ ج6/ ص 2588/ حدیث 6645، صحیح بخاری؛ ج6/ ص 2588/ حدیث 6646، صحیح مسلم؛ ج 3/ ص 1476، صحیح مسلم؛ ج 3/ ص 1477، صحیح مسلم؛ ج 3/ ص 1478)

حال مسأله‌ای که در مورد مقتدای وهّابیون یعنی ابن تیمیة مطرح است، مرگ او در زندان و در مخالفت با نظام حاکم بر کشورهای اسلامی است. همچنین مخالفت با تمام مذاهب اهل‌سنت.

با وجود این روایات و همچنین حقایق مسلّم تاریخی در مورد ابن‌تیمیة، وهابیون چگونه از چنین فردی تبعیت و پیروی نموده و بر مبنای افکار او، حکم به تکفیر و قتل و غارت و ترور می‌دهند؟

68- با وجود روایات فراوان در منابع اهل سنت در نهی از مخالفت با جماعت، چگونه ابن تیمیه با جماعت مسلمین مخالفت نمود؟ آیا در این حالت بر مبنای روایات اهل سنت، او به مرگ زمان جاهلیت، از دنیا نرفته است؟

69- بر مبنای عقاید وهابیان اگر کسی با سلطان زمان خود به مخالفت برخیزد و از دنیا برود به مرگ جاهلیت از دنیا رفته است. آیا ابن تیمیه که در زندان و در مخالفت با حکومت زمان خود درگذشت، به مرگ جاهلیت از دنیا نرفته است؟

سیدحسین حسینی    
بخش اعتقادات شیعه تبیان
مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.