کمبود کارشناسان مهدویت در جامعه احساس می شود

دبیر بخش مهدویت تبیان در نمایشگاه قرآن

بخش مهدویت تبیان با هدف ارائه مباحث مربوط به آخرالزمان، پاسخگویی به شبهات طرح شده در مورد مهدویت، ایجاد معرفت در فرهنگ انتظار، بررسی وظایف شیعیان در غیبت و ظهور و ارائه مطالب در باب تشرف یافتگان به محضر امام عصر (عج) فعالیت می کند. سومین روز از بیستمین نمایشگاه قرآن کریم چهارشنبه 28 تیر سال جاری، غرفه موسسه تبیان با حضور امیر رضا عرب دبیر بخش مهدویت این موسسه حال و هوای دیگر گرفت، آقای امیررضا عرب، 35 ساله، متولد تهران، مشغول به تحصیل در سطح خارج حوزه می باشند. دعای روزهای ماه مبارک رمضان، دعای سلامتی امام زمان (عج)، دعای افتتاح، دعای مجیر، دعای یاعلی یاعظیم، دعای عدلیه و بسیاری دعاهای دیگر را حتما تاکنون با صدای گرم و دلنشین ایشان از صداو سیما شنیده اید. بخش مهدویت تبیان از کارشناسان توانا و متخصص برخوردار می باشد، از گفته های دبیر این بخش می باشد در ادامه به گفتگوی کوتاه اشاره شده است.

همکاری شما با تبیان از چه سالی آغاز شد و در چه بخش هایی فعالیت داشته اید؟

همکاری من با تبیان از سال 1384 بعنوان کارشناس محتوا در دفتر پژوهش آغاز شد و به مدت دو سال در این دفتر فعالیت داشتم. در سال 1386 بعنوان کارشناس محتوا در دفتر روابط عمومی تبیان فعالیت خود را به مدت 4 سال ادامه دادم و در شهریور ماه سال 1390 بعنوان دبیر بخش مهدویت با گروه دین همکاری خود را آغاز کردم که این فعالیت همچنان ادامه دارد.

بخش مهدویت تبیان از چه زمانی فعالیت خود را آغاز کرده است؟

مطالب مهدویت همزمان با شروع فعالیت سایت تبیان در منویی با عنوان «در انتظار یار» در بخش دین و اندیشه سایت، ارائه می گردید این مطالب در روزهای پنج شنبه هر هفته یعنی فقط یک روز در هفته به روز رسانی می شد. و این روند تا شهریور ماه سال گذشته ادامه داشت. اما از شهریور ماه سال گذشته مقرر شد تا مطالب علاوه بر روزهای پنج شنبه در روزهای دو شنبه نیز به روز رسانی شود. از شروع سال جدید و با افتتاح بخش مهدویت بعنوان یک بخش مجزا مطالب بصورت روزانه و در هر روز سه مطلب، به روز رسانی می شود. ضمن اینکه ما ویژه نامه و مصاحبه هم با موضوعات مرتبط با مهدویت داریم که اخیرا و به مناسبت نیمه شعبان ویژه نامه ای با عنوان طلوع ماندگار در روز نیمه شعبان ارائه گردید.

درباره کارشناسانی که در بخش مهدویت مطلب ارائه می کنند توضیح دهید.

بحمدالله بخش مهدویت تبیان از کارشناسان توانا و متخصص برخوردار می باشد، شاید لازم باشد که توضیح مختصری در خصوص مطالب بخش مهدویت ارائه کنم و آن اینکه مطالب بخش مهدویت در قالب مطالب تولیدی، فرآوری و تجمیعی ارائه می گردد که در دو بخش مطالب تولیدی و فرآوری ما از کارشناسان متخصص بهره مند هستیم. در بخش مطالب تولیدی ما از حضور جناب آقای سید حامد حسینی که دارای تحصیلات حوزوی هستند و همچنین جناب آقای آئیین که ایشان نیز علاوه بر تحصیلات حوزوی تجربه فراوانی در خصوص مباحث مهدویت دارند بهره مند هستیم و از مقالات پر بار این عزیزان در خصوص مهدویت استفاده می کنیم، همچنین از مقالات مفید سرکار خانم رادفر که کارشناس ارشد فلسفه و کلام هستند و نیز سرکار خانم جعفری که دارای مدرک دکترا در علوم قرآن و حدیث و استاد دانشگاه تهران و دانشگاه علوم قرآن و حدیث هستند استفاده می کنیم. و بحمدالله مقالات این عزیزان در بخش مهدویت از استقبال فراوانی توسط کاربران برخوردار بوده است.در خصوص مقالات فرآوری نیز عزیزان کارشناس دیگری با ما همکاری دارند.

برای تهیه مطلب با چه مشکلاتی مواجه هستید؟

موضوع مهدویت شاید بتوان گفت که موضوع ویژه ای هست. ما در جلسه ای که در خدمت جناب آقای شفیعی سروستانی، متخصص در زمینه مهدویت و مدیر مسئول ماهنامه موعود و رئیس موسسه موعود افتخار حضور داشتیم، ایشان نیز به این نکته اشاره فرمودند که متأسفانه تعداد کارشناسان ما در زمینه مهدویت به اندازه کافی نیست و ما در این بخش با کمبود کارشناس به نوعی مواجه هستیم. و واقعا هم همینطور است، یعنی اینکه ما افرادی را داشته باشیم که نیاز نسل جوان ما را در زمینه مهدویت درک کنند و با قلم ساده و روان و در عین حال متقن و علمی در این خصوص قلم بزنند را در حد کافی نداریم و این سبب می شود که ما در ارائه مطالبی که حرفی نو و جدید در زمینه مهدویت داشته باشند با مشکل روبرو شویم. همانطور که اشاره کردم ما در بخش مهدویت تبیان از حضور چهار کارشناس در مقالات تولیدی بهره مند هستیم اما قطعا برای پیشبرد اهداف خود و نیز گسترش موضوعات مرتبط با مهدویت و نیز ورود به موضوعات جدید نیاز به تعداد بیشتری از کارشناسان متخصص در این زمینه داریم که امیدوارم این مشکل نیز هر چه سریعتر بر طرف گردد.

در بخش مهدویت چه موضوعات شاخصی برای ارائه مطلب مدنظر شما هستند؟

ببینید، حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) در حدیثی فرمودند: مَن مات و لم یعرف امام زمانه، مات میتته جاهلیه؛هر كس امام زمانش را نشناسد و بمیرد با مرگ جاهلی از دنیا رفته است.

سعی ما بر این بوده است که در ارائه مطالب، به نحوی عمل کنیم که با این شاخص تطابق داشته باشد، یعنی مطالبی را ارائه دهیم که سبب افزایش سطح معرفت کاربران شود. باز هم تاکید میکنم مطالب معرفتی. اینکه می گویم مطالب معرفتی در مقابل مطالبی هست که صرفا اطلاعات عمومی افراد را افزایش می دهد، تردیدی نیست كه منظور از معرفتِ امام که در حدیث فوق اشاره شد، آگاهی و كسب اطّلاعات درباره شرایط تاریخی، مشخّصات شناسنامه ای مرسوم و سلسله نسب امام و علائم ظهور و ...نیست، این مطالب شاید لازم باشند اما کافی نیستند و در حقیقت در نازل ترین مرتبه از اطّلاعات عمومی و اوّلیه قرار دارد و كم و زیادش باعث اتّفاقی بزرگ نمی شود.به نظر من نوع مطالبی که ما باید ارائه کنیم باید به گونه ای باشد که در مخاطب ما تحول ایجاد کند و منجر به یک تصمیم گردد. و به عبارت دیگه مطالب باید جنبه کاربردی داشته باشند، بعنوان مثال اینکه وظائف ما در عصر غیبت حضرت چیست؟ ما به عنوان یک منتظر چه اقداماتی را باید انجام دهیم و از این دست مطالب. و اگر این اتفاق بیفتد یعنی این تحول و اینکه من باید خودم را برسانم به شرایط یک انسان منتظر، باعث می شود که این تحول علاوه بر فرد به خانواده و در نهایت به جامعه سرایت کند و فرد منتظر، خانواده منتظر و نهایتا جامعه منتظر را بسازد. بنابر این در یک کلام می توان گفت که شاخص ما برای ارائه مطالب، مطالبی هست که سطح معرفت ما را نسبت به مهدویت و امام زمان (عج) افزایش دهد، معرفتی که عمل را به همراه خود داشته باشد.

مهمترین آسیب هایی که در حوزه مهدویت با آن روبه رو هستیم چیست؟

آسیب های مهم در فرهنگ مهدویت، تفسیرها و برداشت های نادرست از آن است، که به صورت مختصر به آنها اشاره می کنم:

برداشت‌ غلط از انتظار، بعضی گمان می كنند كه چون اصلاح جهان از فسادها به دست امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف خواهد بود ما در برابر تباهی‌ها و ناهنجاری‌ها هیچ وظیفه‌ای نداریم. در حالی که این طرز تفکر مخالف آموزه های قرآنی و روایی ما هست، از دیدگاه قرآن و اهل‌بیت علیهم السلام مومنان نباید بیکار باشند و در درجه اول باید نقایص دینی و اخلاقی خود را برطرف کنند و خودسازی کنند و در محدوده توانایی خود به دیگران هم توجه داشته باشند و امر به معروف و نهی از منكر کنند.

مقام معظم رهبری هم در بیانات خودشون در خصوص انتظار فرمودند: انتظار حركت است؛ انتظار سكون نیست؛ انتظار رها كردن و نشستن براى اینكه كار به خودى خود صورت بگیرد، نیست. انتظار حركت است. انتظار آمادگى است. این آمادگى را باید در وجود خودمان، در محیط پیرامون خودمان حفظ كنیم.

یكی دیگر از آسیب‌های فرهنگ مهدویت عجله كردن قبل از تحقّق زمینه‌های لازم برای آنست. در فرهنگ مهدویت و در برخورد با مسئله انتظار امام غایب، انسانِ منتظر، پیوسته در طلب ظهور است و با تمام وجود و اشتیاق خواستار ظهور است و برای تعجیل امر فرج دعا می‌كند ولی هرگز عجله نمی‌كند و هر چه غیبت به درازا كشد و انتظار، طولانی شود، باز هم صبر و شكیبایی را از دست نمی‌دهد بلكه برای تحقّق همه زمینه‌های لازم برای ظهور تلاش می کند و تا لحظه ظهور بردباری می‌كند و خود را شاداب نگه می دارد.

برخی به دنبال تعیین زمان ظهور هستند، در حالی که زمان ظهور برای مردم مخفی است و در روایات پیشوایان دینی از تعیین وقت برای ظهور به شدت نهی شده است و وقت گذاران، دروغگو شمرده شده اند. کم ترین اثر بد تعیین وقت، احساس یأس و ناامیدی برای کسانی است که این وعده های دروغین را باور کرده اند ولی خلاف آن را مشاهده نموده اند.  بنابراین منتظران واقعی باید خود را از دام شیادان و نادانان حفظ کنند و درباره ی زمان ظهور تنها منتظر اراده ی خداوند باشند.

تطبیق علائم ظهور بر مصادیق خاص، در روایات فراوان نشانه هایی برای ظهور امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف بیان شده است امّا كیفیت دقیق آن‌ها روشن نیست و در این میان عده ای از مردم هر از چند گاهی علائم ظهور را بر پدیده‌های موجود و اشخاص تطبیق می کنند که این جریان نیز از آسیب‌های فرهنگ مهدویت است كه به یأس و ناامیدی از ظهور می‌انجامد. برای مثال وقتی شخصیت سفیانی و سید یمانی و سید خراسانی و ...– تنها از روی حدس و خیال - به افراد خاصّ و معروف حال حاضر تفسیر شود و درباره دجّال، تحلیل‌های بی دلیل مطرح گردد بشارت ظهور در زمانی بسیار نزدیك، به همگان داده شود، با مرگ آن افراد یا طولانی شدن زمان، عدّه‌ای به انحراف و اشتباه گرفتار می‌شوند و در اعتقادات صحیح خود دچار تزلزل و تردید می‌گردند.

از دیگر آسیب های مهدویت، ظهور مدعیان دروغین است. در طول غیبت امام مهدی (ع)  افرادی به دروغ ادعا کرده اند که با آن حضرت ارتباط خاص دارند و یا از سوی آن بزرگوار، به مقام نیابت خاص رسیده اند. بسیاری از این دروغ گویان حتی پس از ادعای نیابت، مدعی مهدویت شده اند و در پی ادعای باطل خود، مکتب ها و فرقه های انحرافی جدیدی را پایه گذاری کردند.

از نظر شما از چه موضوعاتی تاکنون در این بخش غفلت شده؟

من با این کلمه غفلت مخالفم. از این جهت که ما حتی الامکان سعی کردیم در تمامی موضوعات مهدویت ورود پیدا کنیم و این کار را هم انجام دادیم و مقالات مفید بسیاری در موضوعات مختلف ارائه دادیم. اما این مطلب را من قبول دارم که شاید بتوان گفت که منوهای موجود در بخش مهدویت تبیان شامل موضوعات کلی هستند و امکان اینکه ما بتوانیم آنها را به موضوعات جزئی تری تقسیم کنیم وجود دارد و اگر این مد نظر شماست بله، این ضعف وجود دارد و ما هم انشا الله قرار است در اولین فرصت موضوعات کلی که قابلیت تقسیم پذیری به موضوعات جزئی تر را دارند را شناسایی و اقدامات لازم را در این خصوص انجام دهیم تا کاربران مسیر آسان تری را برای وصول به مطالب مد نظر خودشان طی کنند.

چقدر به نظراتی که کاربران برای مطالب تان ثبت می کنند اهمیت می دهید؟

قطعا نظرات کاربران از اهمیت بالایی برخوردار هستند و بنده شخصاً تمامی نظرات عزیزان رو مطالعه می کنم و گاها نظراتی را از دوستان دیدم که درخواست موضوعی را در خصوص مهدویت داشته اند و ما هم اجابت کردیم و موضوعی رو که مد نظر دوستان کاربر بوده است در اولین فرصت روی سایت قرار دادیم. و به هر حال نظرات دوستان برای ما از اهمیت بالایی برخوردار هست و قطعا برای ما راه گشاست.

از کاری که در بخش مهدویت انجام می دهید چقدر رضایت دارید؟

به این سوال شما دو پاسخ می توان داد. اول اینکه اگر ما به گذشته مطالب مهدویت در سایت تبیان نگاه کنیم یعنی زمانی که مطالب بصورت یک روز در هفته به روز رسانی میشد، خوب باید بگوییم که نسبت به آن زمان عملکردمان رضایت بخش است اما اگر بخش مهدویت را با آنچه که باید باشد و ایده آل ها مقایسه کنیم باید بگویم که فاصله ما زیاد است. ما هنوز در ابتدای راه هستیم و یک سال بیشتر از شروع بکار بخش مهدویت تبیان نمی گذرد. و قطعا برای پیشبرد اهداف خودمون باید تلاش بیشتری انجام دهیم و همانگونه که اشاره کردم از کارشناسان بیشتری در حوزه های مختلف مهدویت بهره مند شویم تا بتوانیم بخش مهدویت را به بخشی پویا و جذاب و در عین حال مفید و کاربردی تبدیل کنیم و لازمه رسیدن به این هدف هم عنایت خود حضرت (عج) و حمایت مسئولین محترم سایت از این بخش هست.

جمله ای را برای مولای خود، حضرت مهدی(عج) بیان کنید.

همین که حضرت قابل دونستند تا من بتونم در این زمینه فعالیت کنم و قدم ناچیزی بردارم، جای شکر بسیار داره، اما در یک جمله می تونم عرض کنم که:

نهاده بنده ای از بندگانت

سر خود را به خاک آستانت

تو آقایی، کریمانه تو یک جا

نظر فرما به خوبان و بدانت

مصاحبه: مونا ناصرپور

بخش روابط عمومی تبیان

تنظیم: هومن بهلولی