ارواح در عالم برزخ چه می کنند؟

در مقاله قبلی ( از قبر چه خبر ؟) بیان کردیم که در روایات ویژگی هایی را برای عالم برزخ نقل کرده اند که از جمله آن ها سوال قبر و فشار قبر می باشد که سوال قبر توسط دو فرشته به نام های نکیر و منکر انجام می گیرد و درباره امور مختلفی می باشد.در این مجال به ویژگی های دیگری از عالم برزخ اشاره می نمائیم.

4- آرزوی نابجای بازگشت و جبران:

یکی از ویژگی های عالم برزخ این است که گنهکاران با ورود به آن و آگاهی به قسمتی از اسرار پشت پرده، نتیجه اعمال خود را می بینند، بار گناه بر آن ها فشار می آورد. آنها نادم و پشیمان شده و تمنای بازگشت به دنیا و جبران می کنند، چنانکه در همین دنیا وقتی که همه مجرمان گرفتار مجازات می شوند، اظهار پشیمانی کرده و تقاضای بازگشت و جبران دارند. در صورتی که آن ها به زبان چنین می گویند و اگر باز گردند، به همان راهی که رفته اند می روند. این مطلب در آیه 99 و 100 سوره مومنون آمده که در جواب آرزوی نابجای آن ها به طور قاطع گفته می شود: «حتی إذاجاء احدهم الموت قال رب ارجعون لعلّی أعمل صالحا فیما ترکت کلّا إنها کلمة هو قائلها...»: نه! هرگز راه بازگشت وجود ندارد، همانا این سخنی است که او با زبانش می گوید، نه با دل (یا این سخنی است که تنها او می گوید ولی مقررات الهی بر خلاف آن است.

نظیر این مطلب در آیه 10 سوره منافقون نیز آمده است. این آیات هشداری است بر همه مسلمانان که تا خداوند در این دنیا به آن ها مهلت داده از فرصت استفاده کنند. چرا که هنگامی که وقت مرگ فرا رسید، دیگر تأخیر و بازگشتی نیست.

5- رابطه ارواح برزخی با این جهان:

ارواح انسان ها بعد از مرگ، به کلی از این عالم بیگانه نمی شوند، بلکه از وضع این جهان کم و بیش آگاهند. در اینجا به ذکر روایتی می پردازیم: امام صادق (علیه السلام) فرمود: « إنّ المومن یزور أهله فیری ما یحبّ و یستر عنه ما یکره و إنّ الکافر یزور أهله فیری ما یکره و یستر عنه ما یحبّ: همانا مومنی که از دنیا رفته به دیدار خانواده خود می آید، و خوبی ها و خوشی های خانواده اش را می بیند  (و خوشحال می شود)، ولی کافر، تنها بدی ها و ناخشنودی ها را می نگرد و خوشی ها را نمی بیند (وغمگین می شود).»[1]

بهره گیری اموات از اعمال نیک خود:

امام صادق (علیه السلام) فرمود: هنگامی که جنازه انسان مومن را در میان قبر می گذارند نماز او در سمت راست او (به صورتی) قرار می گیرد و زکات او در جانب چپ او می ایستد و احسان او بر او سایه می افکند و صبر و استقامت او در نقطه ای دور از آن ها قرار می گیرد. آن گاه صبر به نماز و زکات و احسان می گوید:

«دو نکم صاحبکم فإن عجزتم عنه فأنا دونه : مواظب رفیق خود باشید اگر (در نجات او) در مانده شدید، من حاضرم»[2]

پاداش های اهدائی به میّت:

باید توجه داشت که: انجام کارهای نیک مانند: حج، صدقه، روزه و... به نیابت از میّت موجب پاداش هایی است که آن پاداش ها و بهره های آن در عالم برزخ به او خواهد رسید. یکی از شاگردان امام صادق (علیه السلام) به نام «معاویة بن وهب» می گوید: از امام صادق (علیه السلام) پرسیدم: «چه چیزی بعد از مرگ میت به او عائد می شود؟ آن حضرت در پاسخ فرمود: « یلحقه الحج و الصدقة عنه و الصرام عنه: حج و صدقه و روزه به نیابت از او، به او و اصل می شود.» [3] و [4] و [5]

چکیده :

در عالم دنیا انسان ها فرصت انجام کارهای صالح را دارند و وقتی اجلشان سر رسید دیگر نمی توانند فرصت انجام آن اعمال را داشته باشند و در برزخ عده ای که کوتاهی و قصور کرده اند آرزوی بازگشت به دنیا را دارند که این امر محال است. بعد از ورود ارواح به عالم برزخ، آن ها شاهد و ناظر فضائل و خیراتی که نزدیکانشان در حق آن ها انجام می دهند می باشند و خوشحال می شوند .

پی نوشت ها :

1 - فروع کافی/ ج3/ ص 230

2- اصول کافی/ ج2/ ص 90 (باب الصبر، حدیث 8)

3 - المحاسن البرقی/ ص 72 و بحارالانوار/ ج6/ ص 294

4 - عالم برزخ در چند قدمی ما/ محمد محمدی اشتهاردی/ صفحه 126- 125 و 129- 128

5- معاد/ شهید دستغیب صفحه 85

                                                                                                                                            فرآوری: فاطمه موسوی

منابع:

1- عالم برزخ در چند قدمی ما/ محمد محمدی اشتهاردی

2- معاد/ شهید دستغیب