چگونگی برقراری ارتباط با دیگران

پرسش: چگونه ارتباط كلامی مان را بهبود بخشیم؟

پاسخ: ما در زندگی روزمره، بطور مداوم ترکیبی از کلمات و حرکات را جهت بیان منظورمان بکار می گیریم. صدا زدن کسی همراه با لبخند و گفتگو با وی، با صدا کردن وی بدون لبخند متفاوت است. بخش مهمی از تعامل انسانها مثل اطوارها، حالت های چهره و ژستهای افراد می توانند نگرش احساسات آنها را به دیگران انتقال دهند و این حرکات و موارد زیادی می توانند حتی موثر تر از پیامهای کلامی باشند.

الکساندر لوون، روان شناس، این نکته را چنین بیان می کند: هنگامی که انسان تغییر زبان حالت بدن را یاد میگیرد، هیچ واژه ای را به اندازه آن روشن و واضح نمی یابد. در واقع زبان بدن همان ارتباط غیر کلامی است. ممکن است فکر کنید که فقط با چهره و قیافه تان احساساتتان را نشان می دهید. در واقع تمام بدن شما در نشان دادن و مخفی کردن احساسات روحیتان دخالت دارند.

ارتباط غیر کلامی شامل اشاره ها، تماس چشمی، لحن صدا و حرکت بدن می باشد. گاهی نوع پوشش و سکوت اختیار کردن نیز جزو ارتباط غیر کلامی به شمار می رود. در یک ارتباط، پیام ها به دو طریق کلامی و غیر کلامی ارسال می شود. اگر بین کلمات ادا شده و حرکات بدن گوینده تضاد وجود داشته باشد، گیرنده پیام، بیش تر به حرکات بدن و اشاره های غیر کلامی اعتماد می کند.

«جی. دیلیو پورتر » ارتباط غیر کلامی را در چهار گروه تقسیم بندی می کند:

جسمی: ارتباط فردی شامل اشاره های چهره ای، لحن صدا، بو و حرکات بدن

هنر شناسی: ارتباط از طریق موسیقی، بازیگری، نقاشی و مجسمه سازی

علائم: شامل پرچم ها، شلیک توپ به پاس احترام، آژیر و سوت زدن

نمادها: به کارگیری آداب و رسوم مذهبی، شأن و منزلت و جایگاه اجتماعی

ویژگی های ثابت

فاصله: فاصله ای که یک نفر با دیگری رعایت می کند، غالباً یک پیام غیر کلامی را منتقل می کند در بعضی از فرهنگ ها این فاصله، نشان دهنده نوعی علاقه است در حالی که گاهی می تواند ناشی از منزلت اجتماعی تلقی گردد.

طرز قرار گرفتن: بسیاری از افراد به روش های مختلفی مانند چهره به چهره، پهلو به پهلو  یا حتی پشت به پشت دیگران قرار می گیرند برای مثال افراد معاشرتی، به طور معمول پهلو به پهلو و افراد رقابت جو، چهره به چهره دیگران قرار می گیرند.

حالت اندامی: بعضی افراد ممکن است روی صندلی، صاف بنشینند یا لم بدهند یا هنگام تعامل با دیگران، بایستند. این ها عواملی است که باعث انتقال پیام می شود.

 تماس جسمی: دست دادن، دست به شانه کسی زدن، هل دادن یا دست کسی را محکم گرفتن، همه می توانند انتقال دهنده ی پیام ناشی از صمیمیت و احساس محبت یا برعکس، نفرت و بی تفاوتی باشند.

ویژگی های متغیر و پویا

بیان چهره ای: لبخند، اخم، ابروی بالا رفته، خمیازه کشیدن و پوزخند زدن، همه انتقال دهنده اطلاعات هستند. بیان چهره ای به طور معمول به هنگام ارتباط و با توجه به واکنش شنونده، تغییر می کند و در فرهنگ های مختلف، می تواند معانی مشترکی داشته باشد.

حرکات و اشارات: یکی از مهم ترین حرکات و اشارات، مربوط به دست هاست که هنگام حرف زدن، کمتر به آن توجه می شود. بعضی از حرکات و اشارات مانند گره کردن مشت، دارای معانی جهانی است در حالی که سایر اشارات و حرکات در فرهنگ های مختلف، دارای معانی مختلفی می باشند.

نگاه کردن: یکی از ویژگی های مهم در ارتباطات اجتماعی، تماس چشمی است. نگاه کردن می تواند انتقال دهنده هیجاناتی مانند محبت یا نفرت، علاقه یا بی تفاوت باشد.

روش های غیر زبانی

ویژگی های ثابت و متغیر ارتباط غیر کلامی می توانند اطلاعات مهمی را از فرستنده به گیرنده ی پیام منتقل کنند. اکنون نگاهی به روش های غیر زبانی انتقال پیام می اندازیم:

 زبان بدن: بهترین روش برای دسترسی به توان مدیریتی، فقط گوش دادن به حرف های کارکنان نیست. بلکه مشاهده حرکات است که کارکنان هنگام حرف زدن انجام می دهند.

بیان چهره ای: به طور معمول از بیان چهره ای، برای انتقال هیجان ها استفاده می کنیم. چهره می تواند نگرش و طرز تلقی گوینده باشد. محققان معتقدند که بیان چهره ای، بهتر از هر عاملی می تواند وضعیت هیجانی ما را توصیف کند به عنوان مثال حالت چشمها می تواند شادی، غمگینی و یا حیرت ما را بیان کند و با یک لبخند و تبسم می تواند صمیمیت، علاقه و محبت را نشان دهد. پایین بودن چهره، ابروها و پیشانی چروک شده می تواند ناشی از خشم باشد.

تماس چشمی: یکی از قوی ترین ارتباطات غیر کلامی، تماس چشمی مستقیم است. در سازمان ها به طور معمول تماس چشمی مدیران در مقایسه با کارکنان، طولانی تر است. نگاه مستقیم گوینده، نشان دهنده صفا، صداقت و احساس اعتماد او به شنونده است. نگاه کردن به پایین، حاکی از فروتنی و چرخاندن چشمان به بالا، ناشی از خستگی گوینده است.

نگاه کردن می تواند انتقال دهنده هیجاناتی مانند محبت یا نفرت، علاقه یا بی تفاوت باشد.

فضای شخصی: فضای شخصی همانند یک حباب است که بین شما و دیگران فاصله می اندازد. این فضا، قلمروی غیر مشهود است و وقتی آشکار می شود که کسی تلاش کند وارد آن شود هر چه مقام شما در سازمان بالاتر باشد، فضای بهتر و بیش تری خواهید داشت، از قلمروتان بهتر محافظت خواهید کرد و به سادگی می توانید به قلمرو مرئوسین وارد شوید.

زبان آوایی: یافته های محققان نشان می دهد که لحن، طنین و کیفیت صدا و سرعت کلمات ادا شده می تواند هیجان ها را بدون توجه به محتوای پیام انتقال دهد. لحن صدا علاوه بر انتقال پیام می تواند به عنوان مکمل پیام عمل نماید به عنوان یک ارتباط گر باید نسبت به تأثیر لحن، طنین و کیفیت صدای تان بر تفسیر پیام از سوی شنونده توجه کنید.

سکوت و زمان: سکوت می تواند تأثیر مثبت و منفی بر فرآیند ارتباطات داشته و بر تحکیم یا قطع روابط، اثر گذار باشد. سکوت می تواند باعث بروز تنش و اضطراب شده یا برعکس به حفظ آرامش گوینده کمک کند. سکوت می تواند نشانه علاقه یا بی علاقگی، موافقت یا محافظت باشد.

زمان نیز می تواند نشان دهنده جایگاه و منزلت اجتماعی و سازمانی باشد در یک سازمان سالم، مدیر و کارکنانش برای برقراری ارتباط و احترام متقابل به یکدیگر، زمان را رعایت می کنند.

مشاوره روانشناسی

مشاور پاسخگو: کهتری

تنظیم: گل محمدی

مرکز مشاوره