آیا عربستان برای مصر مهم است؟

سفر رهبران اخوان المسلمین به عربستان و رابطه آنها با پادشان این كشور چیز تازه‌ای نیست چرا كه از ابتدای تشكیل اخوان المسلمین و تاسیس رژیم آل سعود در عربستان این دو با هم روابط دیرینه داشته‌اند. در سال 1936 حسن البنا،‌ موسس گروه اخوان المسلمین در سفری به عربستان با ملك عبدالعزیز آل سعود، بنیانگذار حكومت آل سعود در عربستان دیدار كرد و در این دیدار كه از سوی دو طرف بسیار صمیمی اعلام شد مذاكرات سازنده‌ای میان دو طرف انجام شد. در این دیدار البنا به عبدالعزیز پیشنهاد داد كه شاخه‌ای از اخوان المسلمین در عربستان نیز تاسیس شود كه پادشاه عربستان با اعلام اینكه "همه ما برادر هستیم و اخوان المسلمین محسوب ‌می‌شویم" این درخواست البنا را با شوخی پاسخ گفت. حال كه محمد مرسی، رئیس جمهوری منتخب مصر از گروه اخوان المسلمین به قدرت رسیده، سفر وی به مصر به عنوان اولین كشوری كه از آن دیدار می‌كند، پیام‌های بسیاری برای جهان دارد. مصر و عربستان به عنوان دو بازیگر اصلی عرصه كشورهای عربی، همواره روابط بسیار نزدیكی با هم داشته‌اند و در زمان رژیم پیشین حاكم بر مصر نیز این روابط نزدیك كاملا مشهود بود. سفر مرسی به عربستان در واقع بازسازی روابط آل سعود با اخوان السلمین مصر است كه در زمان حكومت حسنی مبارك،‌ رئیس جمهور پیشین مصر تا حدودی آسیب دیده بود. روابط اخوان المسلمین با حاكمان عربستان در طول تاریخ فراز و نشیب زیادی را شاهد بوده و بعد از سفر موسس اخوان المسلمین به عربستان مهمترین مساله‌ای كه آل سعود پیرامون آن با اخوان المسلمین رابطه برقرار كرد در زمان رئیس جمهوری جمال عبدالناصر، رئیس جمهور اسبق مصر بود.

در این زمان ملك سعود بن عبدالعزیز، پادشاه وقت عربستان در اختلافاتی كه میان اخوان المسلمین و عبدالناصر به وجود آمده بود میانجی‌گری كرد و تا حد زیادی اختلاف‌ها را كاهش داد هرچند كه بعدها این اختلافات بار دیگر تازه شد و فشارها بر اخوان المسلمین افزایش یافت. در زمان ملك فیصل، دیگر پادشاه عربستان نیز برخی از رهبران اخوان المسلمین از مصر به عربستان مهاجرت كردند و در آنجا به عنوان شخصیت‌های مهمی از آنها استقبال شد به گونه‌ای كه برخی از آنها به امر قضاوت و آموزش در عربستان پرداختند. روابط خوب عربستان و اخوان المسلمین و به تبع آن روابط نزدیك قاهره و ریاض تاثیر بسزایی در تحولات كشورهای عربی و تصمیم‌گیری‌های هماهنگ این كشورها خواهد داشت. عربستان و مصر از دیرباز روابط اقتصادی و فرهنگی نزدیكی با هم دارند به گونه‌ای كه بیش از 70 هزار عربستانی هم اكنون در مصر زندگی می‌‌كنند و نزدیك به 7 / 1 میلیون مصری نیز در زمینه‌های مختلف در عربستان مشغول به كار هستند.

عبدالعزیز القطان، سفیر عربستان در قاهره و نماینده دائم این كشور در اتحادیه عرب در خصوص سفر قریب‌‌الوقوع مرسی به عربستان و دیدار وی با مقامات كشورش گفت: سفر رئیس جمهوری مصر به عربستان تاثیر بسیار زیادی بر روابط دو كشور و دو رهبر مصر و عربستان خواهد داشت و مرحله آینده در روابط دو كشور یقینا شاهد رشد زیاد در زمینه اقتصادی و سیاسی خواهد بود. علی العشیری، كنسول مصر در جده عربستان نیز با استراتژیك خواندن سفر مرسی به عربستان، اظهار كرده است که اهمیت این سفر در وهله اول در این است كه عربستان اولین كشوری است كه مرسی به آن سفر می‌كند و این نشان دهنده عمق روابط میان عربستان و مصر است. از دیگر پیامدهای مهم سفر مرسی به عربستان، بعد اقتصادی آن برای مصر است چرا كه بهبود روابط میان سران دو كشور یقینا باعث افزایش حجم سرمایه‌گذاری‌های عربستانی‌ها در مصر و كمك‌های مالی حاكمان عربستان به نظام نوپای مصر خواهد شد. بنابر آمار منتشر شده از سوی دولت عربستان حجم سرمایه‌گذاری‌های این كشور در مصر هم اكنون به 27 میلیارد دلار رسیده و نزدیكی هرچه بیشتر حاكمان این دو كشور تاثیرگذار در منطقه، یقینا حجم همكاری‌های اقتصادی میان دو كشور افزایش چشمگیری خواهد داشت. به نظر می‌رسد روابط نزدیك عربستان و مصر نه تنها بر وحدت میان اعراب تاثیر مستقیم می‌گذارد، بلكه باعث نوعی ثبات اقتصادی، سیاسی و امنیتی در بین كشورهای عربی خواهد بود چرا كه مصر به عنوان قدرت اول نظامی و عربستان به عنوان قدرت اول اقتصادی در واقع نبض سیاست و اقتصاد كشورهای عربی را در دست دارند. در این میان عربستان به عنوان یکی از مخالفان اصلی جریان بیداری اسلامی در منطقه، این تحولات را از نزدیک دنبال می‌کند تا بتواند از این رهگذر منافع خود را تامین کند. از این رو با توجه به رابطه دیرینه عربستان با دیکتاتورهای سابق، توجه ویژه کشورهای انقلابی باید متوجه هرگونه رفتار نامناسب و از روی کینه عربستان باشد.