تبیان، دستیار زندگی
امر تبلیغ با هر فعالیت دیگری تفاوت دارد، اگر در مشاغل دیگر مانند تجارت و طبابت و... اخلاص موجب کمال آن شغل می شود، اما در تبلیغ، اخلاص روح و جوهره آن است، نه شرط کمال. و خداوند نیز تبلیغرا بر عهده شخص یا قشر خاصی ننهاده، اگرچه نقش روحانیت در این عرصه پررن
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : حسن رضائی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

روح تبلیغ

تبلیغ

امر تبلیغ با هر فعالیت دیگری تفاوت دارد، اگر در مشاغل دیگر مانند تجارت و طبابت و... اخلاص موجب کمال آن شغل می شود، اما در تبلیغ، اخلاص روح و جوهره آن است، نه شرط کمال. و خداوند نیز تبلیغرا بر عهده شخص یا قشر خاصی ننهاده، اگرچه نقش روحانیت در این عرصه پررنگ تر است، اما همه باید آن را وظیفه خویش دانسته و به آن اهتمام ورزند.

روح تبلیغ

دین اسلام تبلیغ دین رابر عهده شخص یا قشر خاصی نگذارده، بلکه هر کس را موظف نموده به آن اندازه که آگاهی دارد از دین دفاع نموده و آن را به دیگران برساند.

بنابراین نباید به تبلیغ،  مانندیک شغل یا منبع درآمد نگاه نمود بلکه باید آن را یک وظیفه و عبادت دانست.

اگرچه امروزه در ایام خاصی مثل ماه رمضان، محرم و... تبلیغ دین به شکل منسجم تری توسط نهادها و ارگانهای مربوطه انجام و مبلغ با اخذ حکم اعزام می شود اما این امر نباید در وظیفه، و عبادت دانستن آن خللی ایجاد کند.

امر تبلیغ چه از طرف سازمان خاصی باشد یا  نباشد، و چه از سوی یک روحانی صورت بگیرد یا هر کس دیگری، در هر صورت یک وظیفه بوده و قیام برای آن عبادت است.

اما روشن است کسی که وارد حوزه شده و تحصیل علوم دینی را انتخب نموده هدف اصلی او حفظ دین است، او برای همین امر تحصیل نموده و عمرش را در این مسیر خرج نموده است، حفظ اسلام، سرمایه مهمی است که خون ها در راه آن ریخته شده و مشقت ها کشیده شده است.

امروز دشمنان اسلام با اختصاص بودجه های کلان، و صرف هزینه های مختلف، قصد ضربه زدن به اسلام را دارند و اگر مدافعان اسلام نیز به نیات مادی وارد این جبهه شوند، چه کسی مدافع حقیقی دین خواهد بود؟

اگرچه گرفتن مبلغی در برابر هجرت و تبلیغ اشکالی ندارد، اما تسویه مادی هرگز نبایدهدف تبلیغ، واقع شود و آن را، به عنوان یک منبع مالی و درآمدتلقی نمود، چرا که این نگاه ممکن است موجب تغییر نیت شود به طوری که انسان غنی سازی تبلیغ و تلاش مضاعفش را به نیت ازدیاد تسویه پایانی انجام دهد.

اگرچه ساختار سازمان ها و ارگان های تبلیغی نیز به این امر دامن می زنند، اما یک مبلغ نباید تسویه ارگان اعزام کننده را در برنامه ریزی تبلیغی اش دخیل کند.

امر تبلیغ با هر فعالیت دیگری فرق می کند، اگر در مشاغل دیگر مانند تجارت و طبابت و... اخلاص موجب کمال آن شغل می شود اما در امر تبلیغ، اخلاص روح و جوهره آن است، نه شرط کمال.غفلت از اخلاص موجب می شود که تبلیغ از ظواهر فراتر نرفته و در جان و دل مردم ننشیند.

البته شکی نیست که اخلاص در تبلیغ مساله ای است که مبلغ باید آن را مد نظر خویش قرار دهد. اما از سوی دیگر مردم نیز به نوبه خود وظیفه مهمی دارند که آن تامین و پرداخت حق الزحمه یک مبلغ دینی است که در بسیاری از موارد شرایط دشواری را برای این تبلیغ تحمل کرده و سالها از اندوخته های علمی خود استفاده کرده و هم اکنون ثمره آن را در اختیار مردم قرار می دهد.

بسیار مایه حسرت است که انسان در قیامت هنگامی که ثواب تبلیغات و سختی هایی که در راههجرت کشیده است را طلب کند، ندا آید: مزد عمل را از آن بخواه که عمل را برای او انجام داده ای.

همانطور که در روایتی از امام صادق(ع) آمده است که :

«إِنَّهُ‏ مَنْ‏ عَمِلَ‏ لِلنَّاسِ‏ كَانَ‏ ثَوَابُهُ‏ عَلَى‏ النَّاس‏»(1)

هرکس عملی را برای مردم انجام دهد مزدش (نیز)بر عهده مردم است».

اخلاص در امر تبلیغ علاوه بر این که جزء لاینفک تبلیغ است و اساسا تبلیغ حقیقی بدون اخلاص، محقق نمی شود، منافع دیگری را نیز به دنبال دارد:

اول: آسان شدن سختی ها:

کسی که برای اطاعت از فرمان خداوند به شهر و دیار غربت هجرت نموده و مردم را به سمت خدا فرا می خواند، هرگز مشکلات و سختی های این مسیر او را خسته و ناامید نمی کند، چرا که او عمل خویش را عبادت می داند و طبق روایات معتقد است اجر عمل سخت مضاعف است:

پیامبر(ص): «أفضل الأعمال أحمزها» (2)

«بهترین اعمال، دشوارترین آنهاست».

پیامبر اسلام(ص)، در راه ابلاغ رسالت خویش شدیدترین سختی ها را به جان خرید، اما هرگز نه امت خویش را نفرین نمود ونه در راه تبلیغ دین تسلیم شد.

رسول اکرم(ص) این ابر رحمت، در جنگ احد با وجود  داغ اصحابی چون عموی بزرگوارشان حمزه و مجروح شدن علی(ع) و شکستن دندان مبارکشان و...

هنگامی که از ایشان خواسته شد تا مشرکان را نفرین نمایند، حضرت رو به آسمان کرده و فرمودند: «اللهم اهد قومی فإنهم لا یعلمون» (3)

خداوندا قوم مرا هدایت فرما(آنها را عذاب مکن)، به درستی که آنها مردمانی جاهل هستند».

دوم: ایجاد انگیزه مضاعف

یک مبلغ به خوبی می داند که هزینه های مادی که پرداخت می شود هرگز با سختی ها و مشقات هجرت، خصوصا با خانواده آن هم به مدت یک ماه یا بیشتر ، برابری نکرده و بی ارزش است و اگر انگیزه ای ماوراء آن انگیزه مادی نباشد، نسبت به امر تبلیغ سست شده و آن را جدی نمی گیرد، و در طول دوره تبلیغ منتظر پایان یافتن آن است،

در حالی که یک مبلغ با اخلاص اجر خویش را از کسی طلب می نماید که می داند عالم بر همه تلاش های مخفی و آشکار اوست و هرگز آن را فراموش نخواهد کرد و با این عقیده هرگز از تلاش و کوشش دست بر نداشته و هیچ مانعی انگیزه او را از بین نمی برد.

در هر مسیر، انگیزه نقش مهمی ایفا می کند، این انگیزه است که در تبلیغ موجب خلاقیت و نوآوری می شود، هیچ مخترع و کاشفی در دنیا نبوده است که بدون انگیزه، و عشق ورزیدن به هدفش به آن اختراع و اکتشاف رسیده باشد.

سوم: دلسوزی و محبت

کسی که با نیت خالص پا در عرصه تبلیغ نهد از مردم هیچ گونه توقعی نداشته، و از سوء برخورد کسی کینه به دل نمی گیرد، به همین خاطر به کسانی که دچار گناه و انحراف هستند به عنوان یک بیمار نگاه می نماید نه یک دشمن،و مثل یک طبیب مهربان، دلسوزانه آنها را از مسیر جهالت و ظلالت می رهاند.

قرآن کریم پیامبر(ص)، را این گونه وصف می نماید:

«لَقَدْجاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزیزٌ عَلَیْهِ ماعَنِتُّمْ حَریصٌ عَلَیْكُمْ بِالْمُۆْمِنینَ رَۆُفٌ رَحیم‏»(4)

به یقین،رسولى ازخود شما بسوی تان آمدكه رنجهاى شما بر او سخت است و اصرار برهدایت شما دارد و نسبت به مۆمنان،رئوف و مهربان است‏.

و در جای دیگر می فرماید او کسی که خود را برای هدایت دیگران به مشقت می اندازد:

«مَا أَنزَلْنَا عَلَیْكَ الْقُرْآنَ لِتَشْقَى»(5)

(این قدر خود را به زحمت نیفکن)ما قرآن را بر تو نازل نکردیم که تو را به مشقت اندازیم»

و در آیه ای دیگر اوج حرص پیامبر(ص) نسبت به هدایت مردم را بیان می نماید:

لَعَلَّكَ بَاخِعٌ نَّفْسَكَ أَلَّا یَكُونُوا مُۆْمِنِینَ (6)

گویى مى‏خواهى جان خود را از شدّت اندوه از دست دهى بخاطراینكه آنها ایمان نمى‏آورند.

قرآن کریم با بیان این آیات ضمن وصف پیامبر اکرم(ص)، راه تبلیغ دین را نشان می دهد.

آریامروز نیز با این هجمه گسترده و سازماندهی شده علیه اسلام، دین نیازمند مبلغانی دلسوز و خستگی ناپذیر است که چون پیامبر(ص) هرگونه سختی را به جان و دل بخرند و بدون هیچ گونه چشم داشت مادی نهایت تلاش خویش را به کار گیرند.

امام خمینی(ره) یک چنین شخصیتی بود، که با الگو گیری از پیامبر(ص)بر خلاف جریان حاکم قیام کرده و مردم را نسبت به حقیقت اسلام آگاه نمود و در این راه، رنج اسارت و تبعید او را خسته و مأیوس نکرد.

زندگی امام(ره) بعد از انقلاب، با قبل از آن هیچ تفاوتی نکرد، او خود را فقط یک طلبه و مبلغ اسلام می دانست.

او کسی بود که دائم از خطراتی که نقش روحانیت در جامعه را تهدید می کرد سخن گفته و سرنوشت روحانیت و نظام جمهوری اسلامی را به هم گره خورده وصف می نمود.(7)


منابع:

1)     الکافی، شیخ کلینی، ج3، ص718

2)     بحارالأنوار، علامه محمد باقر مجلسی، ج67، ص237

3)     همان، ج20، ص117

4)     توبه-128

5)     طه-2

6)     شعراء-3

7)     اسلام مجسم، آیت الله نوری همدانی، ص565

تهیه و تولید: مسلم زمانیان ، گروه حوزه علمیه تبیان